Przedborowa – handlowa nazwa ciemnoszarego i czarnego monzodiorytu kwarcowego[1][2] pochodzącego z sillu o miąższości ok. 100 m leżącego zgodnie na amfibolitach brzeżnej strefy gnejsów sowiogórskich, w strefie Niemczy, na bloku przedsudeckim[3]. Wiek intruzji to karbon. Należy do waryscyjskiego piętra strukturalnego. Nazwa pochodzi od miejscowości Przedborowa.

Skała ta daje się doskonale polerować[4].

Nazewnictwo

Przedborowa nazywana jest potocznie sjenitem i również nomenklaturze handlowej utarła się nazwa Sjenit Przedborowa. Jednak pod względem petrograficznym jest to monzodioryt kwarcowy[1] (spotyka się również zaklasyfikowanie do monzodiorytów[3]).

Skład mineralogiczny

W skład monzodiorytu Przedborowa wchodzą:

Cechy fizyczne[5]

  • Gęstość objętościowa 2800 kg/m³
  • Porowatość 0,36%
  • Nasiąkliwość 0,2%
  • Wytrzymałość na ściskanie 167,1 MPa
  • Ścieralność na tarczy Boehmego 0,154 cm
  • Mrozoodporność (25 cykli) całkowita

Złoże

Zasoby złoża szacuje się na 3635 tys. ton[6]. Skały typu Przedborowa występują również na wzgórzu Kłośnik na północ od Brodziszowa (mają one jednak niższe parametry techniczne) i w Piławie Górnej (wyższe parametry, lecz niewielkie złoże – 238 tys. ton). Skały przeznaczane są zarówno na bloki, jak i na kruszywo.

Obecne roczne wydobycie Przedborowej to 120 tys. ton przeznaczanych głównie na kruszywa. Bloki o wadzie powyżej 6 ton stanowią 5% wydobycia.

Historia

Eksploatacje rozpoczęto 1934. Po powrocie Przedborowej do Polski w 1945 kamieniołom przejął skarb państwa. Od 2002 właścicielem kopalni jest Slag Recycling z Krakowa.

Przykłady zastosowania

Monzodioryt Przedborowa znalazł zastosowanie m.in. w poniższych budynkach użyteczności publicznej:

Przypisy

  1. 1 2 T. Pawlik, A. Pacławska-Pawlik – Niemczańskie sjenity, SUDETY nr 6/2014.
  2. ↑ MINERALOGIA POLONICA Vol. 31, No 2, 2001.
  3. 1 2 Jarosława Szwed-Lorenz, Stanisław Ślusarczyk PERSPEKTYWY WZNOWIENIA EKSPLOATACJI NIEKTÓRYCH ZŁÓŻ ZWIĘZŁYCH SUROWCÓW SKALNYCH. [dostęp 2012-09-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-09)].
  4. ↑ Marek W. Lorenc, Sławomir Mazurek Wykorzystać kamień.
  5. ↑ Według Proxima, Wrocław 2007.
  6. ↑ Stan na 31 grudnia 2011.

Bibliografia

  • T. Pawlik, A. Pacławska-Pawlik – Niemczańskie sjenity, SUDETY nr 6/2014
  • H. Walendowski, Sjenity z Przedborowej. Minimonografie polskich kamieni budowlanych. „Nowy Kamieniarz”, nr 62 (5/2012), s. 56

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.