Protesty w Armenii (2018)

Państwo	Armenia
Miejsca wystąpień	Erywań
Początek wystąpień	31 marca 2018
Koniec wystąpień	8 maja 2018
Ofiary śmiertelne	0 osób
Ranni	46 osób
Przyczyny wystąpień	rządy Serża Sarkisjana
Charakter wystąpień	demonstracje
Rezultat wystąpień	dymisja Serża Sarkisjana, nominacja Nikola Paszyniana na premiera
brak współrzędnych

Protesty w Armenii, aksamitna rewolucja – antyrządowe protesty z 2018 roku skierowane przeciwko nominacji dotychczasowego prezydenta Armenii Serża Sarkisjana na premiera tego kraju.

Tło i przyczyny

W 2018 roku w Armenii zaczęto wprowadzać reformę konstytucyjną uchwaloną w 2015 roku^[1], w ramach której dotychczasowy ustrój prezydencki zastąpiono systemem kanclersko-parlamentarnym. Celem reformy było utrzymanie władzy przez dotychczasowego prezydenta Serża Sarkisjana, który kończył drugą, ostatnią dozwoloną kadencję prezydencką. W trakcie wprowadzania reformy Sarkisjan zobowiązał się nie ubiegać się o funkcję premiera, jednak jego kandydaturę zgłosiła rządząca Republikańska Partia Armenii^[2].

Zmiany konstytucyjne stały się bezpośrednim powodem demonstracji, jednak ich przyczyną była zła sytuacja gospodarcza kraju, znaczący odsetek osób ubogich (30%) i żyjących w nędzy (5%) oraz rosnące, blisko dwudziestoprocentowe bezrobocie, co przyczynia się do dużej fali emigracji zarobkowej^[3].

Protestujący 22 kwietnia 2018 roku

Przebieg

13 kwietnia 2018 roku koalicja rządowa wskazała Sarkisjana jako kandydata na premiera^[1], był on jedynym kandydatem na ten urząd^[1]. Po tej decyzji lider opozycji Nikol Paszynian wezwał do pokojowych manifestacji przeciwko nowemu premierowi. Jeszcze tego samego dnia demonstracje zaczęły się w stołecznym Erywaniu^[3] i z każdym dniem gromadziły większą liczbę uczestników. Paszynian został w ich trakcie aresztowany pod zarzutem szerzenia niepokojów społecznych, jednak ostatecznie odstąpiono od postawienia go w stan oskarżenia^[2].

Podczas wiecu 16 kwietnia policja użyła przeciw protestującym gazu łzawiącego, doszło także do starć z siłami porządkowymi, w efekcie których poszkodowanych zostało 80 osób^[1]. 22 kwietnia demonstracja w stolicy kraju zgromadziła ok. 160 tys. ludzi, a do demonstrantów zaczęli dołączać wojskowi^[3].

W głosowaniu przeprowadzonym 17 kwietnia 2018 roku parlament wybrał Sarkisjana na premiera stosunkiem 77 do 17 głosów, zaś wicepremierem został dotychczasowy premier Karen Karapetian^[1]. Tego samego dnia nominację zatwierdził nowy prezydent Armen Sarkisjan, wybrany głosami tej samej partii^[2] tydzień wcześniej^[1].

Ostatecznie po 10 dniach protestów premier Serż Sarkisjan podał się 23 kwietnia 2018 roku do dymisji^[2], jednak demonstracje nie wygasły, gdyż tymczasowym szefem rządu został wicepremier Karapetian, a opozycja i demonstrujący domagali się mianowania premierem Paszyniana. Nieustające protesty spowodowały rozpad rządzącej koalicji oraz przejście części posłów z rządzącej Republikańskiej Partii Armenii na stronę zwolenników opozycji^[3].

Na zwołanym na 1 maja posiedzeniu sejmu Paszynian bez powodzenia ubiegał się o nominację na stanowisko premiera (uzyskał 47 ze 105 głosów, obóz rządzący nie wystawił własnego kandydata), jednak Republikańska Partia Armenii zdecydowała nie popierać jego kandydatury. W związku z tym po opuszczeniu jego gmachu Paszynian wezwał demonstrantów do obywatelskiego nieposłuszeństwa oraz strajku generalnego i uznał próby porozumienia z partią rządzącą za niemożliwe^[4].

W odpowiedzi następnego dnia mieszkańcy Erywania i innych miast zablokowali drogi, ulice, lotnisko, linie kolejowe i wejścia do ministerstw, a w Giumri, protestujący wdarli się do urzędu miejskiego, domagając się by urzędnicy przyłączyli się do strajku^[5], zaś wieczorna demonstracja w stołecznym Erywaniu zgromadziła 300 tys. manifestantów^[6].

8 maja parlament wybrał Nikola Paszyniana na premiera głosami 59 posłów przy 53 głosach wymaganych do udzielenia nominacji. W głosowaniu Republikańska Partia Armenii nie wystawiła swojego kandydata, a Pasziniana poparła część parlamentarzystów partii rządzącej^[6]. W przyśpieszonych wyborach w grudniu tego samego roku stworzone przez Paszyniana ugrupowanie Mój Krok zdobyło 70,4% głosów^[7].

Przypisy