Miasta nasze królewskie wolne w państwach Rzeczypospolitej
Ilustracja
Nazwa potoczna

Prawo o miastach

Data wydania

18 kwietnia 1791

Miejsce publikacji

Warszawa

Rodzaj aktu

ustawa

Status

uchylony

Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych

Prawo o miastach, właśc. Miasta nasze królewskie wolne w państwach Rzeczypospolitej – ustawa przyjęta przez Sejm Czteroletni (1788–1792) w 1791, następnie włączona in extenso do Konstytucji 3 maja (1791) jako jej Artykuł III.

Tło

Po otwarciu obrad Sejmu Czteroletniego (1788), działacze mieszczańscy rozpoczęli starania o wniesienie kwestii miast królewskich pod obrady izby poselskiej. W celu koordynacji tych działań prezydent Starej Warszawy Jan Dekert zorganizował w Warszawie 27 listopada 1789 spotkanie przedstawicieli 141 miast królewskich I Rzeczypospolitej, którzy wystosowali memoriał do Stanisława Augusta Poniatowskiego, domagający się przyznania praw publicznych mieszczaństwu. 2 grudnia 1789 z Ratusza Starego Miasta na Zamek Królewski przeszła czarna procesja, by wręczyć to pismo monarsze[1].

18 grudnia 1789 Sejm Czteroletni powołał Deputację do Miast Naszych Królewskich, której zadaniem było m.in. przygotowanie projektu prawa dla miast. 1 marca 1791 projekt Deputacji wniesiony został pod obrady sejmu. Przepadły one jednak w toku burzliwych dyskusji, spotykając się z ostrym sprzeciwem konserwatywnej szlachty. Ostatecznie odesłano wszystkie projekty o miastach do Deputacji Konstytucyjnej, która miała się zająć opracowaniem jednego wspólnego projektu. Mimo to przedstawiony 14 kwietnia opracowany przez Deputację projekt nie uzyskał aprobaty posłów. Niespodziewanie własny projekt prawa o miastach przedstawił poseł Jan Suchorzewski. Koncepcja ta, sprzeciwiająca się przyznaniu przedstawicielom miast bezpośredniego udziału w sejmie, ale uwzględniająca niektóre postulaty mieszczan, została poparta przez króla Stanisława Augusta. 18 kwietnia uchwalono prawo o miastach, którego założenia oparte były na projekcie Suchorzewskiego.

Postanowienia

Medal wybity dla upamiętnienia uchwalenia Prawa o miastach w 1791

Mieszczanie:

  • mogli wysyłać swoich przedstawicieli na sejm jako plenipotentów w liczbie 24 przedstawicieli, z głosem jedynie w sprawach miasta (jako ciało doradcze),
  • dostali prawo do nietykalności osobistej (oprócz bankrutów)
  • mogli nabywać majątki ziemskie,
  • nie mogli być więzieni bez wyroku sądowego,
  • mogli obejmować urzędy, otrzymywać stopnie oficerskie i godności duchowne,
  • mieli prawo do nobilitacji, czyli przyjęcia do grona szlachty,
  • nie otrzymywali pełni praw tak jak szlachta.

Zniesienie jurydyk[2].

Przypisy

  1. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 120. ISBN 83-01-08836-2.
  2. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 300. ISBN 83-01-08836-2.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.