Pozycja Saavedry – szachowe studium gry końcowej „pion przeciw wieży”, w którym wygrywa słabsza materialnie strona. Pozycja została przeanalizowana w 1895 roku na łamach tygodnika Weekly Citizen, ukazującego się w Glasgow. Przy okazji analizy pewnej partii redakcja umieściła tę pozycję z przeświadczeniem, że czarne remisują po sprytnym 5... Wd4! Czytelnik, Fernando Saavedra (1849-1922), znalazł jednak piękną odpowiedź 6. c8=W!! i w ten sposób, nie będąc wybitnym szachistą, zapisał się w historii szachów. W grze praktycznej końcówka „pion przeciw wieży” jest zazwyczaj łatwo wygrana przez stronę silniejszą lub przynajmniej remisowa, jako że strona silniejsza w ostateczności może wymienić wieżę za piona. Opisana poniżej pozycja jest wyjątkowa, ze względu na zaawansowanie piona i niefortunną pozycję wieży.
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
| 8 |      | 8 | |||||||
| 7 | 7 | ||||||||
| 6 | 6 | ||||||||
| 5 | 5 | ||||||||
| 4 | 4 | ||||||||
| 3 | 3 | ||||||||
| 2 | 2 | ||||||||
| 1 | 1 | ||||||||
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
| 8 |  | 8 | |||||||
| 7 | 7 | ||||||||
| 6 | 6 | ||||||||
| 5 | 5 | ||||||||
| 4 | 4 | ||||||||
| 3 | 3 | ||||||||
| 2 | 2 | ||||||||
| 1 | 1 | ||||||||
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
Studium ukazuje sposób rozgrywania tego rodzaju końcówek, z wykorzystaniem motywu patowego i słabej promocji. Pozycja Saavedry została przedstawiona na diagramie po prawej stronie. Białe zaczynają i wygrywają.
- 1. c7 Wd6+
Białe grożą promocją w następnym posunięciu. Czarne nie mogą zapobiec promocji inaczej niż przez szachowanie białego króla. Jeśli teraz białe zagrają 2. Kc5? czarne łatwo remisują: 2...Wd1! i białe nie mogą uniknąć wymiany wieży za piona (3. c8=H?? Wc1+ z wygraniem hetmana). Białe zatem muszą odciąć czarną wieżę od pola c1:
- 2. Kb5 Wd5+
- 3. Kb4 Wd4+
- 4. Kb3 Wd3+
- 5. Kc2!
Czarne teraz nie mogą grać Wd1, bo stracą wieżę, ale mogą zastawić pułapkę:
- 5... Wd4!
Nieprzemyślana promocja na hetmana doprowadzi do remisu: 6. c8=H? Wc4+! 7. Hxc4 i czarny król jest w pacie! Saavedra znalazł jednak drogę do wygranej:
- 6. c8=W!!
Białe grożą matem: 7.Wa8+ Wa4 8 Wxa4#.
- 6... Wa4
- 7. Kb3
W obronie przed matem (8. Wc1#) czarne muszą oddać wieżę.