Pozycja Luceny – jedna z najbardziej znanych i najważniejszych pozycji w szachowej teorii gry końcowej. Nazwa pochodzi od hiszpańskiego szachisty Luisa Luceny, chociaż w jego dziele Repeticion de Amores e Arte de Axedrez con CL Juegos de Partido z 1497 roku nie ma takiej pozycji. Pozycja Luceny została po raz pierwszy omówiona przez Alessandra Salvia w książce Il Puttino, wydanej w 1634 roku, poświęconej życiu i grze słynnego włoskiego szachisty Leonarda di Bony.
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
| 8 |       | 8 | |||||||
| 7 | 7 | ||||||||
| 6 | 6 | ||||||||
| 5 | 5 | ||||||||
| 4 | 4 | ||||||||
| 3 | 3 | ||||||||
| 2 | 2 | ||||||||
| 1 | 1 | ||||||||
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
| 8 | | 8 | |||||||
| 7 | 7 | ||||||||
| 6 | 6 | ||||||||
| 5 | 5 | ||||||||
| 4 | 4 | ||||||||
| 3 | 3 | ||||||||
| 2 | 2 | ||||||||
| 1 | 1 | ||||||||
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
Pozycja Luceny jest przedstawiona na diagramie po prawej stronie. Białe zaczynają i wygrywają. Warto zwrócić uwagę, że cała pozycja może być przesunięta w prawo (lub może być lustrzanym odbiciem). Pion białych może znajdować się w dowolnej kolumnie od b do g. Celem białych jest promocja piona na hetmana lub zmuszenie czarnych do oddania wieży za piona. Oba przypadki prowadzą do wygranej. Białym udało się doprowadzić piona na siódmą linię, lecz w promocji przeszkadza im własny król. Proste 1. Wd1+ Ke7 2. Kc7 nie prowadzi do celu. Czarne będą prześladować szachami białego króla: 2... Wc2+ 3. Kb6 Wb2+ 4. Ka7 Wa2+ 5. Kb8 i nie pozwolą białym na jakikolwiek postęp. Białe jednak mają sposób, by wygrać:
- 1. Wd1+ Ke7
- 2. Wd4!
Czarne są zmuszone do wykonania wyczekującego ruchu (np. Wa1), w nadziei, że będą mogły szachować białego króla, jak pokazano powyżej. Jednak precyzyjne ustawienie wieży na d4 pozwoli jej na wkroczenie w odpowiednim momencie w obronie swojego króla i piona:
- 2... Wa1
- 3. Kc7 Wc1+
- 4. Kb6 Wb1+
- 5. Kc6 Wc1+
- 6. Kb5 Wb1+
- 7. Wb4
Teraz czarne nie mają sposobu, by przeszkodzić pionowi w promocji. Próby innego rozegrania przez czarne tej końcówki również nie przyniosą rezultatu, np. 2... Wb2 3. Wa4! Kd7 4. Ka7 Kc7 5. Wc4+ odrzucając czarnego króla od piona i umożliwiając promocję.
Gra białych nie jest zbyt skomplikowana, jednak podczas partii warto wiedzieć, że wieża jako obrońca króla i piona będzie skuteczna na czwartej linii. W grze praktycznej przy szachownicy może nie starczyć czasu, by do tego dojść samodzielnie, stąd duże znaczenie znajomości takich pozycji. Często w końcówkach „wieża i pion przeciw wieży” strona silniejsza dąży do pozycji Luceny (wiedząc, że jej osiągnięcie oznacza wygraną), strona słabsza próbuje do tego nie dopuścić.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- The "Lucena Position" (ang.)