Powojnik prosty

Powojnik prosty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	jaskropodobne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	powojnik
Gatunek	powojnik prosty
	Nazwa systematyczna
	Clematis recta L.; Sp. pl. 1:544. 1753

Powojnik prosty (Clematis recta) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). Występuje w zachodniej Azji (Azerbejdżan i Kaukaz Południowy) oraz we wschodniej, środkowej i południowej Europie^[3]. W Polsce jest rzadki, występuje nad dolną Wisłą^[4].

Morfologia

Pokrój

Kwiaty

Owoce

Łodyga: Wzniesiona lub ze słabą tendencją do pięcia się. Osiąga 1 m wysokości.
Liście: Naprzeciwległe, nieparzystopierzaste, całobrzegie, o ogonkach często poskręcanych.
Kwiaty: Koloru kremowobiałego, małe o średnicy ok. 1,5 cm, zebrane są w szczytowe wielokwiatowe nibybaldachy, pachnące. Kwitnie w okresie od lipca do sierpnia.
Owoce: Niełupka z wydłużonym piórkowatym dzióbkiem.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie w okresie od lipca do sierpnia. Rośnie na łąkach, skarpach, w zaroślach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Geranion sanguinei^[5]. Cała roślina jest lekko trująca, przy doustnym spożyciu powoduje biegunkę, skurcze, paraliże i podrażnienia skóry^[6]. Po wysuszeniu traci trujące własności^[6]. Liczba chromosomów 2n = 16^[4].

Zastosowanie

Roślina lecznicza: Dawniej stosowana w medycynie ludowej. Surowiec zielarski: ziele (Herba Clematitis), zawiera glikozyd ranunkulinę i saponiny^[7]. W medycynie ludowej używano go przy różnych chorobach skóry, m.in. przy egzemie i liszajach, obecnie jest bardzo rzadko stosowany^[7].

Zagrożenia i ochrona

Gatunek umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (gatunek bliski zagrożenia)^[8].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-25].
1 2 Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
1 2 Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. ISBN 978-83-11-11088-5.
1 2 Jan Macků, Jindrich Krejča, Apoloniusz Rymkiewicz: Atlas roślin leczniczych. Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, 1989. ISBN 83-04-03281-3.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).

[3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-25].

[A-4] 1 2 Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[5] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[C-6] 1 2 Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. ISBN 978-83-11-11088-5.

[B-7] 1 2 Jan Macků, Jindrich Krejča, Apoloniusz Rymkiewicz: Atlas roślin leczniczych. Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, 1989. ISBN 83-04-03281-3.

[8] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]