Poryte
wieś
Ilustracja
Kościół w Porytem
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

kolneński

Gmina

Stawiski

Liczba ludności (2011)

438[1][2]

Strefa numeracyjna

86

Kod pocztowy

18-520[3]

Tablice rejestracyjne

BKL

SIMC

0990907[4]

Położenie na mapie gminy Stawiski
Mapa konturowa gminy Stawiski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Poryte”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Poryte”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Poryte”
Położenie na mapie powiatu kolneńskiego
Mapa konturowa powiatu kolneńskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Poryte”
Ziemia53°21′42″N 22°04′31″E/53,361667 22,075278[5]
Strona internetowa
Nieoficjalny herb wsi Poryte

Poryte – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie kolneńskim, w gminie Stawiski[4][6]. Leży przy drodze wojewódzkiej nr 648.

Integralne części wsi Poryte[4][6]
SIMCNazwaRodzaj
0406570Poryte Małekolonia
0406558Poryte Szlacheckieczęść wsi
0406564Poryte Włościańskieczęść wsi

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Historia

W wieku XIX majętność Poryte występuje jako: Poryte alias Poryte Izdebne[7], wieś kościelna i folwark w powiecie kolneńskim, gminie Stawiski, parafii Poryte, położone od Kolna 14 wiorst.

W 1827 r. 23 domów 139 mieszkańców

W roku 1872 wieś posiadała kościół par. murowany, szkołę początkową ogólną, gorzelnię (1872), na terenie pokłady kamienia wapiennego i torfu.

Folwark Poryte posiadał rozległość mórg 2630 w tym : grunty orne i ogrody mórg 581, łąk mórg 215, pastisk mórg 12, lasu mórg 1711, wody mórg 12, nieużytki i place mórg 55.[8]

W osadach folwarcznych mórg 44; budynków murowanych 8, z drzewa 11. Gospodarstwo 4-polowe, las urządzony. Folwark Poryte obejmował swą powierzchnią grunty wsi :.[7]

  • Poryte osad 43, z gruntami mórg 500.
  • Zaborowo osad 12, z gruntem mórg 129.
  • Grabowo Małe osad 2, z gruntem mórg 35,
  • Hipolitowo osad 13, z gruntem mórg 164;
  • Ignacewo osad 6, z gruntem mórg 124.

Kościół i parafia

Kościół w 1386 r. funduje Paszko / Paweł z Radzanowa /h. Prawdzic - chorąży warszawski, później płocki, starosta belski. Pielgrzym do grobu św. Jakuba z Compostelli w Hiszpanii. Służący na dworze księcia Janusza, a później Siemowita IV. Zmarł w 1409 r.; w 1386 roku biskup Ścibor eryguje parafię. kolejny dziedzic Adam Niszycki w roku 1639 wznowił erekcję[7]. Opisany w roku 1872 kościół pochodził z 1834 r. Poryte było wówczas parafią dekanatu kolneńskigo liczyło 3520 dusz.

W miejscowości znajduje się obecnie siedziba parafii św. Wojciecha. W strukturze kościoła rzymskokatolickiego parafia należy do metropolii białostockiej, diecezji łomżyńskiej, dekanatu Kolno.

Na miejscowym cmentarzu parafialnym została pochowana Simona Kossak.

Poryte
Głaz narzutowy - Poryte

W miejscowości na prywatnym polu znajduje się pomnik przyrody - głaz narzutowy, o obwodzie ok. 11,25m, wysokości - 1,5m, długości - 4,5m, szerokości - 3m[9].

Czasy współczesne

Postępujący w okresie drugiej połowy XIX do 1939 roku proces parcelacji i zmian własnościowych, a ostatecznie parcelacji folwarku w 1945 roku utrwala podział administracyjny, w wyniku którego w powiecie kolneńskim w gminie Stawiski wyodrębnia się miejscowości.

Zabytki

  • Kościół parafialny pw. św. Wojciecha, 1 połowa XIX w. oraz dzwonnica, nr rej.: 53 z 28 kwietnia 1980[10].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wieś Poryte w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-03-24], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 956 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. 1 2 3 GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 108882
  6. 1 2 Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. 1 2 3 Poryte (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 832.
  8. ↑ (Odnosząc do czasów współczesnych powierzchnia folwarku Poryte w morgach - 2630 mórg, to obecnie ok. 1473 ha co stawiało folwark w grupie dóbr zamożnych.)
  9. ↑ Centralna dyrekcja ochrony środowiska
  10. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.