Portret dziewczynki w niebieskim kapeluszu
Ilustracja
Autor

Stanisław Wyspiański

Rodzaj

portret

Data powstania

1895

Medium

pastel na papierze

Wymiary

31 × 44 cm w świetle passe-partout, 55 × 67,5 cm w ramie

Miejsce przechowywania
Miejscowość

Kraków

Lokalizacja

Muzeum Narodowe

Portret dziewczynki w niebieskim kapeluszu (znany także pod tytułem Portret dziewczynki w płaskim kapeluszu) – obraz Stanisława Wyspiańskiego wykonany techniką pastelową w 1895 roku[1][2]. Znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie[3].

Historia

W 1909 roku Teodor i Zeneida Duninowie podarowali obraz Muzeum Narodowemu w Krakowie[2].

Opis

Obraz przedstawia dziewczynkę w popiersiu, opartą ramionami o krzesło. Przechyla ona głowę na lewą stronę, wspierając policzek na prawej dłoni. Dziewczynkę charakteryzują duże, brązowe oczy, proste i ciemne włosy, szeroki nos, pełne usta oraz zaróżowione policzka. Jest ubrana w oliwkową sukienkę z białym kołnierzykiem, bufiastymi rękawami i pasiastymi mankietami. Pierś, którą zasłania kabłąk krzesła, zdobi okrągły, błękitny guzik. Jej głowę okrywa ciemnoniebieski, słomkowy kapelusz z błękitną wstążką[4].

Analiza

Portrety Stanisława Wyspiańskiego charakteryzują się migawkowym ujęciem sceny, w której wykadrowany model przyjmuje swobodną pozę[5][6]. Na obrazie dziewczynkę przedstawiono w centrum, w taki sposób, że ramy pola obrazowego przecinają zarówno jej kapelusz, jak i klatkę piersiową oraz ramiona. Sylwetkę dziewczynki wyznaczono ciemnym konturem, który odznacza się na jasnym tle[7].

Interpretacja

Stanisław Wyspiański malował portrety dzieci posmutniałych, rozmarzonych lub śpiących[8]. Dziecięcych modeli ukazywał w naturalnych, swobodnych pozach na neutralnym tle[8]. Zastosowanie jednolitej przestrzeni pozwalało artyście skoncentrować uwagę widza na sportretowanej osobie oraz wzmocnić psychologiczny wyraz obrazu[9]. Potrafił uchwycić ich urok, beztroskę i szczerość, ale także rys ich wewnętrznego świata[10][11]. Na obrazie odwrócona na krześle dziewczynka wydaje się zamyślona, ale także zmęczona[7]. Stan ten może potwierdzać przechylona na bok głowa wtulona w splecione ramiona oraz utkwiony w dal wzrok[7].

Wystawy

Portret dziewczynki w niebieskim kapeluszu pojawiał się na wystawach tematycznych oraz monograficznych, tj. poświęconych twórczości Stanisława Wyspiańskiego. Oto wybrane z nich:

  1. Mille ans d’art en Pologne, 25.04.1969 – 31.07.1969, Petit Palais Musee de Beaux-Arts de la Ville de Paris,
  2. Wyspiański, 28.11.2017 – 05.05.2019, Muzeum Narodowe w Krakowie,
  3. Skarbiec Wyspiańskiego, 11.10.2019 – 01.03.2020, Muzeum Narodowe w Krakowie[3].

Przypisy

  1. ↑ Tadeusz Dobrowolski, Nowoczesne malarstwo polskie 1764-1939, Wrocław-Kraków 1960, s. 343.
  2. 1 2 Danuta Godyń, Magdalena Laskowska (red.), Wyspiański. Katalog wystawy dzieł ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, Kraków 2021, s. 340, ISBN 978-83-7581-385-2.
  3. 1 2 Portret dziewczynki w niebieskim kapeluszu [online], Zbiory Cyfrowe MNK [dostęp 2023-06-12].
  4. ↑ Andrzej Rajch, Zbiory Muzeum Stanisława Wyspiańskiego w kamienicy Szołayskich w Krakowie ze szczególnym uwzględnieniem portretów dziecięcych, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach” (23), 2007, s. 325, ISSN 0137-2866.
  5. ↑ Stanisław Przybyszewski, Tadeusz Żuk-Skarżewski, Stanisław Wyspiański. Dzieła malarskie, Bydgoszcz 1925, s. 64.
  6. ↑ Feliks Kopera, Dzieje malarstwa w Polsce. Malarstwo w Polsce XIX i XX wieku, Oświęcim 2017, s. 414, ISBN 978-83-65855-97-8.
  7. 1 2 3 Luba Ristujczina, Stanisław Wyspiański. Artysta i wizjoner, Warszawa 2021, s. 92, ISBN 978-83-8222-345-3.
  8. 1 2 Irena Kossowska, Łukasz Kossowski, Malarstwo polskie. Symbolizm i Młoda Polska, Warszawa 2011, s. 178, ISBN 978-83-213-4597-0.
  9. ↑ Marta Romanowska, Stanisław Wyspiański, Olszanica 2009, s. 51, ISBN 978-83-7576-048-4.
  10. ↑ Katarzyna Szczygieł, Jagoda Gumińska-Oleksy, Wybrane dzieła Stanisława Wyspiańskiego [online], Muzeum Narodowe w Krakowie [dostęp 2023-06-12] (pol.).
  11. ↑ Wojciech Bałus, Dziecko-tajemnica. Stanisława Wyspiańskiego ,,Dziewczynka przed dzbankiem z kwiatami”, „Teksty Drugie” (6), Warszawa 2007, s. 206, ISSN 0867-0633.

Bibliografia

  • Wojciech Bałus, Dziecko-tajemnica. Stanisława Wyspiańskiego ,,Dziewczynka przed dzbankiem z kwiatami”, „Teksty Drugie” (6), Warszawa 2007, s. 198-206, ISSN 0867-0633.
  • Tadeusz Dobrowolski, Nowoczesne malarstwo polskie 1764-1939, Wrocław-Kraków 1960.
  • Danuta Godyń, Magdalena Laskowska (red.), Wyspiański. Katalog wystawy dzieł ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, Kraków 2021, ISBN 978-83-7581-385-2.
  • Feliks Kopera, Dzieje malarstwa w Polsce. Malarstwo w Polsce XIX i XX wieku, Oświęcim 2017, ISBN 978-83-65855-97-8.
  • Irena Kossowska, Łukasz Kossowski, Malarstwo polskie. Symbolizm i Młoda Polska, Warszawa 2011, ISBN 978-83-213-4597-0.
  • Stanisław Przybyszewski, Tadeusz Żuk-Skarszewski, Stanisław Wyspiański. Dzieła malarskie, Bydgoszcz 1925.
  • Andrzej Rajch, Zbiory Muzeum Stanisława Wyspiańskiego w kamienicy Szołayskich w Krakowie ze szczególnym uwzględnieniem portretów dziecięcych, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach” (23), 2007, s. 317-328, ISSN 0137-2866.
  • Luba Ristujczina, Stanisław Wyspiański. Artysta i wizjoner, Warszawa 2021, ISBN 978-83-8222-345-3.
  • Marta Romanowska, Stanisław Wyspiański, Olszanica 2009, ISBN 978-83-7576-048-4.
  • Katarzyna Szczygieł, Jagoda Gumińska-Oleksy, Wybrane dzieła Stanisława Wyspiańskiego [online], Muzeum Narodowe w Krakowie [dostęp 2023-06-12].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.