Poleski Państwowy Rezerwat Radiacyjno-Ekologiczny
Палескі дзяржаўны радыяцыйна-экалагічны запаведнік
Полесский государственный радиационно-экологический заповедник
Ilustracja
Ostrzeżenie o strefie radioaktywnej na terenie rezerwatu
rezerwat przyrody
Państwo

 Białoruś

Obwód

 homelski

Mezoregion

Polesie

Data utworzenia

1988

Powierzchnia

216 093 ha

Dyrekcja

Chojniki

Plan Poleski Państwowy Rezerwat Radiacyjno-Ekologiczny
Położenie na mapie obwodu homelskiego
Mapa konturowa obwodu homelskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „lokalizacja rezerwatu”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „lokalizacja rezerwatu”
Ziemia51°39′N 29°59′E/51,650000 29,983333
Strona internetowa

Poleski Państwowy Rezerwat Radiacyjno-Ekologiczny (biał. Палескі дзяржаўны радыяцыйна-экалагічны запаведнік; ros. Полесский государственный радиационно-экологический заповедник) – rezerwat przyrody na Białorusi, w obwodzie homelskim, w rejonach narowelskim, chojnickim i brahińskim. Od południa graniczy z Ukrainą, ze Strefą Wykluczenia wokół Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej[1][2].

Historia

Obszar obecnego rezerwatu przed katastrofą w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej z 26 kwietnia 1986 był wykorzystywany rolniczo – w dużej części były to osuszone na potrzeby rolnictwa mokradła. Znajdowało się tam 95 wsi zamieszkanych przez około 22 000 ludzi. W wyniku katastrofy na obszar opadł radioaktywny pył, doprowadzając do jego skażenia. Przez dziewięć dni mieszkańcy tych terenów byli wystawieni na działalność skażeń radioaktywnych – dopiero 5 maja 1986[3] ludność oraz zwierzęta gospodarcze zostały ewakuowane, a zwierzęta domowe, takie jak psy i koty, wybite. Przegrodzono również kanały melioracyjne, aby skażona woda nie wydostawała się poza obszar zamknięty, dzięki czemu osuszone mokradła ponownie zapełniły się wodą. Strefa została zamknięta dla ludzi z wyjątkiem naukowców i pracowników rezerwatu. Jedynym dniem w ciągu roku, w którym strefa pozostawała otwarta, było święto Radonicy[uwaga 1][3]. Kilku mieszkańców strefy mimo zagrożenia nie zdecydowało się na wyjazd[4][5][6].

Po zaprzestaniu działalności ludzkiej obszar zdziczał. Konsekwencją tego zjawiska był spory wzrost bioróżnorodności poprzez napływ nowych gatunków zwierząt. Niektóre gatunki powiązane z człowiekiem, takie jak wróbel, gołąb skalny czy bocian biały zanikły[4][5][6].

Państwowy Rezerwat Ekologiczny Polesie utworzono dekretem nr 59-5 z 24 lutego 1988 Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Białorusi i Rady Ministrów Białoruskiej SRR. Obecną nazwę rezerwat otrzymał 10 kwietnia 1989. Rezerwat początkowo obejmował powierzchnię 142,8 tys. ha. 3 marca 1993 powiększono ją do 215,5 tys. ha i w późniejszych latach do 216 093 ha[4].

Skażenie radioaktywne

Obszar przyjął ok. 1/3 cezu, ponad 70% strontu i 97% plutonu z całego opadu na terytorium Białorusi. Zanieczyszczenie terytorium wynosi do 37000 kBq/m2 cezu-137, 740 kBq/m2 strontu-90 i 185 kBq/m2 plutonu-238-240. Ze względu na zanieczyszczenie teren rezerwatu nie nadaje się do prowadzania działalności ludzkiej.

Departament Bezpieczeństwa i Reżimu Promieniowania Poleskiego Państwowego Rezerwatu Radiacyjno-Ekologicznego ma za zadanie monitorowanie poziomu promieniowania, zapewnienie bezpiecznych warunków pracy pracownikom rezerwatu, a także zapobieganie wydostawaniu się radionuklidów poza obszar ochronny.

W rezerwacie opracowywane są metody rekultywacji terenów skażonych radionuklidami[7].

Przyroda

Lasy zajmują 110,4 tys. ha (51,1% powierzchni rezerwatu), dawne użytki rolne 82,2 tys. ha (38,0%), inne grunty bezleśne 20,1 tys. ha (9,3%) i pozostałe grunty 1,6%[4].

Flora

Rezerwat znajduje się w podstrefie lasów liściasto-sosnowych. Wśród drzewostanu dominuje sosna (43,9%), następnie brzoza (30,7%), olsza czarna (12,4%) i dąb (6,3%). Pozostałe gatunki drzew stanowią 6,7%. Lasy w większości są sztucznymi nasadzeniami sosnowymi. Dominują lasy młode i w średnim wieku. Ze względu na skażenie ważnym działem prac rezerwatu jest ochrona przeciwpożarowa lasów. Drzewa są również wycinane w celach handlowych – rezerwat dostarcza ok. 14 000 m3 drewna rocznie[8].

Według badań z 2015 na terenie rezerwatu występuje 45 gatunków roślin naczyniowych, 2 gatunki grzybów i 1 gatunek porostów umieszczonych w Czerwonej Księdze Białorusi. Łącznie rośliny naczyniowe reprezentują 1022 gatunki i 6 mieszańców międzygatunkowych[9].

Fauna

Obecnie (2019) rezerwat zamieszkuje 11 gatunków płazów, 7 gatunków gadów, 225 gatunków ptaków i 46 gatunków ssaków. Występowanie rzadkich i zagrożonych gatunków na terenie Poleskiego Państwowego Rezerwatu Radiacyjno-Ekologicznego jest dość powszechne. Należą do nich m.in. żółw błotny (jedno z największych skupisk w Europie liczące ok. 70 000 żółwi); z ptaków: bielik, zielonka, derkacz zwyczajny, rybitwa białoczelna, terekia, muchołówka białoszyja, trznadel ortolan i potrzos zwyczajny; z ssaków: popielica szara, ryś, borsuk i żubr europejski (129 sztuk w 2016). Ponadto występują niedźwiedź brunatny (po raz pierwszy zaobserwowany w 1992) i 31 osobników konia Przewalskiego.

Gatunki umieszczone w Czerwonej Księdze Białorusi reprezentuje 6 gatunków ssaków, 60 gatunków ptaków, 2 gatunki gadów i 1 gatunek płazów[10].

Turystyka

W 2019 nastąpiło otwarcie Poleskiego Państwowego Rezerwatu Radiacyjno-Ekologicznego dla ruchu turystycznego. Wstęp jest płatny i możliwy jedynie z pracownikiem rezerwatu. Dostępne są dwie trasy[5][11][12].

Uwagi

  1. ↑ prawosławne święto zmarłych obchodzone w drugi wtorek po prawosławnej Wielkanocy

Przypisy

  1. ↑ Google Maps
  2. ↑ Госкартгеоцентр
  3. 1 2 Tam, gdzie czas stanął w miejscu: fotoreportaż z zony czarnobylskiej. Belsat. [dostęp 2019-08-12]. (pol.).
  4. 1 2 3 4 About the Reserve. Poleski Państwowy Rezerwat Radiacyjno-Ekologiczny. [dostęp 2019-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-06-22)]. (ang.).
  5. 1 2 3 <Białoruś otwiera "strefę czarnobylską" dla turystów. Dostępne są już pierwsze wycieczki. Radio Zet. [dostęp 2019-08-08]. (pol.).
  6. 1 2 Przyroda po Czarnobylu: rezerwat strachu. Focus. [dostęp 2019-08-08]. (pol.).
  7. ↑ Radiation Safety And Regime. Poleski Państwowy Rezerwat Radiacyjno-Ekologiczny. [dostęp 2019-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-18)]. (ang.).
  8. ↑ Forest Management. Poleski Państwowy Rezerwat Radiacyjno-Ekologiczny. [dostęp 2019-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-18)]. (ang.).
  9. ↑ Ecology of Vegetative Complexes. Poleski Państwowy Rezerwat Radiacyjno-Ekologiczny. [dostęp 2019-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-17)]. (ang.).
  10. ↑ Fauna Ecology. Poleski Państwowy Rezerwat Radiacyjno-Ekologiczny. [dostęp 2019-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-17)]. (ang.).
  11. ↑ Białoruś wpuści turystów na ziemie napromieniowane po Czarnobylu. Polskie Radio. [dostęp 2019-08-08]. (pol.).
  12. ↑ Экскурсионная деятельность. Poleski Państwowy Rezerwat Radiacyjno-Ekologiczny. [dostęp 2019-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-08)]. (ros.).

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.