Podkowiec duży
Rhinolophus ferrumequinum[1]
(Schreber, 1774)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

nietoperze

Podrząd

rudawkokształtne

Nadrodzina

Rhinolophoidea

Rodzina

podkowcowate

Rodzaj

podkowiec

Gatunek

podkowiec duży

Podgatunki
  • R. f. ferrumequinum (Schreber, 1774)
  • R. f. proximus K. Andersen, 1905[23]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[24]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Podkowiec duży[25] (Rhinolophus ferrumequinum) – gatunek ssaka latającego z rodziny podkowcowatych (Rhinolophidae). Maksymalna długość życia tego zwierzęcia wynosi 30 lat i 5 miesięcy.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1774 roku niemiecki przyrodnik Johann Christian Daniel von Schreber nadając mu nazwę Vespertilio ferrum-equinum[2]. Holotyp pochodził z Francji[26]. Podgatunek proximus po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1905 roku duński chiropterolog Knud Andersen nadając mu nazwę Rhinolophus ferrum-equinum proximus[23]. Holotyp pochodził z Gilgit, w Kaszmirze[27].

Rhinolophus ferrumequinum należy do grupy gatunkowej ferrumequinum, która należy do afro-palarktycznego kladu Rhinolophus, blisko grup gatunkowych maclaudi, fumigatus i xinanzhongguoensis[28]. Dokładna granica zasięgu między R. ferrumequinum i R. nippon jest obecnie niepewna ze względu na brak danych genetycznych z okazów z południowo-wschodniej Azji[28]. Podgatunek creticum jest obecnie uważany za synonim podgatunku nominatywnego, a podgatunek irani jest obecnie synonimem podgatunku proximus[29][28]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunki[28].

Etymologia

  • Rhinolophus: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos „nos”; λοφος lophos „grzebień”[30].
  • ferrumequinum: łac. ferrum „stal, żelazo”[31]; equinus „koński”[32].
  • proximus: łac. proximus „bardzo blisko, najbliższy”, forma wyższa od propior, propioris „bliższy”, forma wyższa od prope „blisko”[33].

Zasięg występowania

Podkowiec duży występuje w południowo-zachodniej Eurazji zamieszkując w zależności od podgatunku[28]:

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 54–71 mm, długość ogona 31–44 mm, długość ucha 19–25 mm, długość tylnej stopy 10–14 mm, długość przedramienia 51–61 mm; masa ciała 13–44 g[29]. Futerko szaro- do czerwonobrązowego, brzuch kremowy; skórzasta narośl na nosie w kształcie podkowy; uszy duże, spiczaste bez koziołka; skrzydła szerokie[34]. Wzór zębowy jest zmienny: I C P M = 30; I C P M = 28; I C P M = 32; I C P M = 30[29].

Ekologia

Środowisko

Zasiedla tereny otwarte z pasami zakrzewień i zadrzewień, a także lasy. Kryjówki letnie znajduje w jaskiniach, przede wszystkim tych, których wejścia znajdują się po cieplejszej stronie oraz dziuplach, szczelinach skalnych i szparach[35].

Tryb życia

Podkowce aktywne są w nocy. Samice tworzą wiosną i latem kolonie rozrodcze (tzw. porodówki)[34], które w porównaniu z innymi gatunkami są niewielkie i liczą do 200 samic[36]. w których rodzą, karmią i wychowują młode. Gatunek owadożerny, zimą zapada w sen zimowy. Latają na wysokości 0,5-3m.[34]

Pokarm

Pokarm stanowią duże owady latające, głównie ćmy[34].

Rozmnażanie i rozwój

Okres godowy trwa jesienią i zimą[34]. Długość ciąży wynosi ok. 90 dni. Na miejsce rozrodu wybierają głównie strychy, rzadziej piwnice czy jaskinie[37]. Samica rodzi jedno młode. Młode po tygodniu otwiera oczy, a w 3-4 tygodniu życia jest zdolne do lotu. Ssie 6-8 tygodni, po czym jest samodzielne[34]. Maksymalna długość życia podkowca wynosi 30 lat i 5 miesięcy.

Ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern „najmniejszej troski”)[24]. W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową, wymagający ochrony czynnej. Dodatkowo obowiązuje zakaz umyślnego płoszenia lub niepokojenia, jak również fotografowania, filmowania lub obserwacji, mogących powodować płoszenie lub niepokojenie[38][39].

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Nazwa niedostępna decyzją ICZN[4].
  2. ↑ Nomen nudum.

Przypisy

  1. ↑ Rhinolophus ferrumequinum, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. 1 2 J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 1: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur mit Beschreibungen. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, s. 174, ryc. lxii. (niem.).
  3. ↑ P.L.S. Müller: Des Ritters Carl von Linne’ vollständigen Natursystems Supplements- und Register-Band über alle sechs Theile oder Classen des Thierreichs. Nürnberg: Gabriel Nicolaus Raspe, 1776, s. 20. (niem.).
  4. ↑ F. Hemming (red.). The official record of proceedings of the International Commission on Zoological Nomenclature at their session held in Paris 21st-27th July, 1948: Conclusions of Fourteenth Meeting {concluding portion). „The Bulletin of zoological nomenclature”. 4 (19), s. 547, 1950. (ang.).
  5. ↑ E.A.W. von Zimmermann: Specimen zoologiae geographicae, quadrupedum domicilia et migrationes sistens. Lugduni Batavorum: Apud Theodorum Haak, et Socios, 1777, s. 452. (łac.).
  6. ↑ J.F. Blumenbach: Handbuch der Naturgeschichte. T. 1. Göttingen: Johann Christian Dieterich, 1779, s. 75. (niem.).
  7. ↑ P. Boddaert: Elenchus animalium, volumen I: sistens quadrupedia huc usque nota, eorumque varietates: ad ductum naturae, quantum fieri potuit disposita. Roterodami: Apud C.R. Hake, 1784, s. 71. (łac.).
  8. ↑ R. Kerr: The animal kingdom, or zoological system, of the celebrated Sir Charles Linnæus. containing a complete systematic description, arrangement, and nomenclature, of all the known species and varieties of the mammalia, or animals which give suck to their young. Class I, Mammalia. Edinburgh: A. Strahan, and T. Cadell, London, and W. Creech, 1792, s. 99. (ang.).
  9. ↑ F. de P. von Schrank: Fauna Boica: durchgedachte Geschichte der in Baiern einheimischen und zahmen Thiere. T. 1. Nürnberg: in der Stein’schen Buchhandlung, 1798, s. 64. (niem.).
  10. ↑ É. Geoffroy Saint-Hilaire: Catalogue des Mammifères du Muséum national d’Histoire naturelle. Paris: 1803, s. 56. (fr.).
  11. ↑ É. Geoffroy Saint-Hilaire. Sur un genre de ghauve-souris, sous le nom de Rhinolophes. „Annales du Muséum d’histoire naturelle”. 20, s. 257, 1913. (fr.).
  12. ↑ Koch 1865 ↓, s. 522.
  13. ↑ Koch 1865 ↓, s. 523.
  14. ↑ J. Daday. Előleges jelentés az Erdélyi Múzeum Egylet megbízásából az 1884-ik év nyarán tett chiropterologiai gyűjtések eredményéről és az Erdélyi Orsz. Múz. Egylet denevérgyűjteményének jegyzéke. „Orv. Term.-tud. Ért. Kolozsvar”. 10, s. 274, 1885. (węg.).
  15. ↑ J. Daday. Új adatok Erdély denevérfaunájának ismeretéhez. „Értek, a Term.-tud. köréből”. 16 (7), s. 13, 1887. (orm.).
  16. ↑ Á. Cabrera. Ensayo monográfico sobre los quirópteros de España. „Memorias de la Sociedad Española de Historia Natural”. 2 (5), s. 257, 1904. (hiszp.).
  17. ↑ Andersen 1905 ↓, s. 113.
  18. ↑ G.E.H. Barrett-Hamilton. Description of a new species and a new subspecies of European bats. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 5 (27), s. 292, 1910. (ang.).
  19. ↑ К.А. Сатунин. Пещерные летучие мыши Абхазии. „Известия Кавказского отдела Русского географического общества”. 21 (1), s. 46–47, 1912. (ros.).
  20. ↑ R.E. Cheesman. Report on a collection of mammals madeby col. J. E. B. Hotson in Shiraz, Persia. „The journal of the Bombay Natural History Society”. 27, s. 575, 1921. (ang.).
  21. ↑ B.M. Petrov. Zamjatki po sistematike i ekologije mlekopitajosih joznoj Serbii. „Zapiski Ruskago Naucnago Instituta v Bjelgradi”. 16, s. 59, 1941. (ros.).
  22. ↑ J. Iliopoulou-Georgudaki & J.C. Ondrias. The greater horseshoe bat, Rhinolophus ferrumequinum (Schreber, 1774), in Greece, with description of a new subspecies. „Occasional papers”. 102, s. 7, 1986. (ang.).
  23. 1 2 Andersen 1905 ↓, s. 112.
  24. 1 2 R. Piraccini, Rhinolophus ferrumequinum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-06-22] (ang.).
  25. ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 89. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  26. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Rhinolophus ferrumequinum. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-06-22].
  27. ↑ J.R. Ellerman & T.C.S. Morrison-Scott: Checklist of Palaearctic and Indian mammals 1758 to 1946. Wyd. 2. London: Trustees of the British Museum (Natural History), 1966, s. 112. (ang.).
  28. 1 2 3 4 5 6 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 134. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  29. 1 2 3 4 G. Csorba, A. Hutson, S. Rossiter & C. Burgin: Family Rhinolophidae (Horseshoe Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 295–296. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
  30. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 606, 1904. (ang.).
  31. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 89.
  32. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 83.
  33. ↑ proximus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-06-22] (ang.).
  34. 1 2 3 4 5 6 Ewa. Żuchowska, Ssaki, wyd. 2, Warszawa: MUZA, 1995, ISBN 83-7079-404-1, OCLC 751420339.
  35. ↑ Josef Reichholf: Ssaki. Warszawa: GeoCenter, 1996, s. 287.
  36. ↑ Sławomir Wąsik, Ssaki Polski od A do Ż, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2011, s. 164, ISBN 978-83-7073-674-3 [dostęp 2023-09-27].
  37. ↑ Sławomir Wąsik, Ssaki Polski od A do Ż, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2011, s. 164, ISBN 978-83-7073-674-3 [dostęp 2023-09-27].
  38. ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1348).
  39. ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16]..

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.