Właściwości

Tworzy kryształy słupkowe, pręcikowe (polianit) lub igiełkowe. Występuje w skupieniach ziemistych, proszkowych, piankowych (wad), nerkowych, groniastych, włóknistych. Niekiedy tworzy kolomorficzne masy. Tworzy pseudomorfozy po innych minerałach np. po kalcycie. Jest kruchy, nieprzezroczysty. Odmiany ziemiste są bardzo miękkie i tłuste w dotyku oraz brudzą ręce.

Występowanie

Stanowi składnik utworów hydrotermalnych oraz osadowych. Wytrąca się jako osad chemiczny w bagnach, jeziorach, lagunach, i innych zbiornikach wodnych. Tworzy się także wtórnie w strefie utleniania minerałów zawierających mangan. Współwystępuje z manganitem, psylomelanem, limonitem, (goethytem i lepidokrokitem), braunitem. Główny składnik rudy manganu - braunsztynu.

Miejsca występowania:

• Na świecie: Gruzja – Cziatura, Kaukaz, Ukraina – Nikipol, Nizina Czarnomorska, Indie – Dekan, Brazylia – Minas Gerais, RPA, Niemcy.

• Polska: Dolny Śląsk, w Górach i na Pogórzu Kaczawskim, w Górach Sowich i Górny Śląsk, w Tarnowskich Górach i w Bytomiu (Dąbrowa Miejska).

Zastosowanie

• wykorzystywany bezpośrednio do produkcji suchych ogniw Leclanchégo cynkowo-grafitowych (zużycie tego minerału do tego celu w szczytowym w okresie (1976) wynosiło w skali globu pół miliona ton),
• bardzo ważna ruda manganu (zawiera 63,19% Mn), do pozyskiwania metalicznego manganu,
• składnik uszlachetniający stal,
• składnik utwardzający stopy glinu i magnezu,
• służy do otrzymywania chloru,
• jest poszukiwany przez kolekcjonerów – najpiękniejsze kryształy przekraczające 10 cm długości pochodzą z Niemiec i USA.