Pinus orizabensis

*Pinus orizabensis*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	sosnowce
Rodzina	sosnowate
Rodzaj	sosna
Gatunek	Pinus orizabensis
	Nazwa systematyczna
	Pinus orizabensis (D.K. Bailey) Bailey & Hawksw.; Novon 2: 306. 1992
Synonimy
	Pinus cembroides subsp. orizabensis D.K. Bailey; Pinus cembroides Gordon;
	Pinus cembroides subsp. orizabensis D.K. Bailey; Pinus cembroides Gordon;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony

Pinus orizabensis (D.K. Bailey) Bailey & Hawksw. – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Występuje w Meksyku (Puebla i Tlaxcala, wokół wulkanu Pico de Orizaba).

Morfologia

Pokrój: Niewielkie drzewo iglaste, o nieregularnej, zaokrąglonej koronie.
Pień: Osiąga 8–10(12) m wysokości. Kora płytko spękana, łuskowata, odpadające czarno-szare płaty odkrywają jasną, pomarańczowawą korę.
Liście: Zebrane przeważnie po 3 na krótkopędach, rzadziej po 4. Dorastają do 4–6 cm długości. Z wierzchu ciemnozielone, dwie spodnie powierzchnie niebieskozielone, z liniami aparatów szparkowych, czasem aparaty szparkowe występują także na wierzchu liści.
Szyszki: Szyszki żeńskie po otwarciu osiągają długość 4,5–7,5 cm i szerokość 5–8 cm. Łuski nasienne o rozmiarach 30–35 mm na 16–20 i grubości 2–3 mm. Nasiona brązowe, długości 14–17 mm, opatrzone śladowym skrzydełkiem o długości 1 mm.
Gatunki podobne: Pinus discolor, Pinus johannis.

Biologia i ekologia

Drzewo wiatropylne. Szyszki nasienne dojrzewają w ciągu 2 lat. W momencie uwalniania nasion ich śladowe skrzydełka przeważnie odrywają się i pozostają na łuskach nasiennych.

Jedna wiązka przewodząca w liściu.

Występuje w górach meksykańskich, na wysokości 2100–2800 m n.p.m., w chłodniejszym i wilgotniejszym klimacie niż inne pokrewne gatunkowi sosny^[5].

Podobnie jak Pinus discolor jest gospodarzem rośliny pasożytniczej Arceuthobium pendens (pasożyt pędowy), na stanowiskach w Veracruz i Puebla^[6].

Systematyka i zmienność

Gatunek blisko spokrewniony z Pinus johannis, P. discolor i P. cembroides. Często traktowany jako podgatunek P. cembroides (P. cembroides subsp. orizabensis)^[7]^[8]. Jednak morfologicznie i składem żywicy takson ten jest bardziej zbliżony do P. johannis i P. discolor.

Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus^[9]:

podrodzaj Strobus
- sekcja Parrya
  - podsekcja Cembroides
    - gatunek P. orizabensis

Zagrożenia

Międzynarodowa organizacja IUCN przyznała temu gatunkowi kategorię zagrożenia NT (near threatened), czyli jest gatunkiem o niskim ryzyku wymarcia, ale bliskim zakwalifikowania jako zagrożony^[4].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
1 2 A.A. Farjon A.A., Pinus cembroides subsp. orizabensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2009-08-08] (ang.).
↑ Christopher J. Earle: Pinus orizabensis. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).
↑ F.G. Hawksworth, D. Wiens. Dwarf mistletoes: Biology, pathology and systematics. „Agriculture Handbook”. 709, 1996. Washington, DC: U.S.D.A. Forest Service. [dostęp 2009-08-07].
↑ A. Farjon, B.T. Styles: Pinus (Pinaceae). Flora Neotropica Monograph 75. Nowy Jork: The New York Botanical Garden, 1997.
↑ Jesse P. Perry: The pines of Mexico and Central America. Portland: Timber Press, 1991.
↑ Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[christenhusz2011-3] M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).

[iucn-4] 1 2 A.A. Farjon A.A., Pinus cembroides subsp. orizabensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2009-08-08] (ang.).

[Gymn2-5] Christopher J. Earle: Pinus orizabensis. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).

[6] F.G. Hawksworth, D. Wiens. Dwarf mistletoes: Biology, pathology and systematics. „Agriculture Handbook”. 709, 1996. Washington, DC: U.S.D.A. Forest Service. [dostęp 2009-08-07].

[Farjon1997-7] A. Farjon, B.T. Styles: Pinus (Pinaceae). Flora Neotropica Monograph 75. Nowy Jork: The New York Botanical Garden, 1997.

[Perry1991-8] Jesse P. Perry: The pines of Mexico and Central America. Portland: Timber Press, 1991.

[Gymn-9] Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]