Piekuty-Urbany
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

wysokomazowiecki

Gmina

Nowe Piekuty

Liczba ludności (2011)

71[1][2]

Strefa numeracyjna

86

Kod pocztowy

18-212[3]

Tablice rejestracyjne

BWM

SIMC

0402320[4]

Położenie na mapie gminy Nowe Piekuty
Mapa konturowa gminy Nowe Piekuty, w centrum znajduje się punkt z opisem „Piekuty-Urbany”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Piekuty-Urbany”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Piekuty-Urbany”
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego
Mapa konturowa powiatu wysokomazowieckiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Piekuty-Urbany”
Ziemia52°51′34″N 22°43′07″E/52,859444 22,718611[5]

Piekuty-Urbanywieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Nowe Piekuty[4][6].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Kazimierza w Nowych Piekutach[7].

Historia wsi

W XV wieku powstała osada Łopienie, założona przez rycerz herbu Lubicz. Lubiczowie cały czas zasiedlali nowe obszary wokół pierwotnej siedziby, aż dotarli w miejsce obecnej wsi. Prawdopodobnie zamieszkał tu w połowie XV wieku rycerz zwany Pekutem lub Piekutem. W końcu tegoż stulecia dział Piekuta został podzielony na dwie części. Tutaj zamieszkał rycerz Jan. W tamtych czasach nazwy nowych osad powstawały od nazwisk lub przydomków pierwszych osadników. Tak też było tutaj. Wioskę zwano początkowo Łopienie Janowiata. Ich potomków wymienia popis szlachty litewskiej z 1528 roku: Urban Janowicz, Petr Urbanowicz, Żygimont Janowicz, Hrehor Żygimontowicz.[8] Jak widać potomkowie Jana nosili też imię Urban i właśnie od tego imienia całą osadę nazwano Urbanami. W ten sposób powstała miejscowość Piekuty-Urbany. Do tej nazwy dodawano czasem człon Stara Wieś, co wskazuje, iż Piekuty-Urbany są starsze niż Nowe Piekuty.

W końcu XVI wieku głównymi dziedzicami wsi byli Stanisław - syn Jana i Stanisław - syn Grzegorza[9]. Mieszkali tu Piekutowscy herbu Lubicz. Dane z herbarzy wspominają licznych rycerzy z tego rodu, ale nie zaznaczono dokładnie, z której części Piekut pochodzą[10]. Przez następne wieki była to wioska drobnoszlachecka zamieszkała przez różne rody. Nie rozwijała się ona jednak tak szybko jak sąsiednia wieś Nowe Piekuty, gdzie był kościół i karczmy. Na przykład w 1827 roku w tej wsi istniało zaledwie 5 domów z 31 mieszkańcami[11]. Nowe Piekuty były wówczas trzy razy większe. Również w czasach bardziej współczesnych Piekuty-Urbany były małym osiedlem. W 1921 roku odnotowano 15 domów i 74 mieszkańców. Wszyscy podali narodowość polską i wiarę katolicką[12].

W czasie okupacji niemieckiej w 1943 roku w okolicy działał żandarm Mozarek, który znany był z bicia i znęcania się nad Polakami. Mozarek został zlikwidowany przez polskie podziemie właśnie w tej wsi, za co Niemcy zamordowali w Dąbrówce Wielkiej 15 Polaków i Żydów[13].

W Piekutach Urbanach zachowały się po dziś dzień zabytkowe drewniane domy, pochodzące z początku XX wieku[14].

Współcześnie (2008 rok) jest tutaj 17 domów i 69 mieszkańców[15].

Zobacz też

Przypisy

  1. Wieś Piekuty-Urbany w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-14], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 921 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. 1 2 GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 100386
  6. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. Opis parafii na stronie diecezji
  8. Źródła Dziejowe..., s.220.
  9. Źródła Dziejowe..., s.93-94
  10. Rodzina, Herbiarz..., tom XIII, s. 329.
  11. Piekuty (3) P. Nowe i Urbany, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 83.
  12. Skorowidz miejscowości..., s. 111
  13. Maroszek J., Dzieje obszaru..., s. 58
  14. Informator Urzędu Gminy Nowe Piekuty.
  15. Materiały Urzędu Gminy
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.