Petrykozy
wieś
Ilustracja
Kościół św. Doroty
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

opoczyński

Gmina

Białaczów

Liczba ludności (2022)

517[1]

Strefa numeracyjna

44

Kod pocztowy

26-307[2]

Tablice rejestracyjne

EOP

SIMC

0536597

Położenie na mapie gminy Białaczów
Mapa konturowa gminy Białaczów, po prawej znajduje się punkt z opisem „Petrykozy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Petrykozy”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Petrykozy”
Położenie na mapie powiatu opoczyńskiego
Mapa konturowa powiatu opoczyńskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Petrykozy”
Ziemia51°18′02″N 20°21′45″E/51,300556 20,362500[3]

Petrykozy – wieś w Polsce, położona w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, w gminie Białaczów[4][5]. Leży nad rzeką Drzewiczką.

W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa piotrkowskiego.

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Doroty[6].

Części wsi

Integralne części wsi Petrykozy[4][5]
SIMCNazwaRodzaj
0536605Barańcówkaczęść wsi
0536611Kowalszczyznaczęść wsi

Historia

Wczesnośredniowieczne ślady osadnictwa zachowane w postaci owalnego grodziska położonego na przepływającej przez Petrykozy rzece Drzewiczce (tzw. kopiec). Nazwa miejscowości pochodzi prawdopodobnie od rodu Petrykozkich. W XVIII w. ze względu na obfitość rud żelaza na tym terenie rozwinęło się hutnictwo, a Petrykozy stały się własnością rodziny Małachowskich. Stanisław Małachowski herbu Nałęcz, marszałek Sejmu Wielkiego, zbudował fryszerki, a w 1791 r. kościół klasycystyczny pod wezwaniem św. Doroty. Projektantem kościoła był sam wielki nadworny architekt króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, Jan Christian Kamsetzer. W ostatnich latach swego panowania król odwiedził Petrykozy goszcząc u Małachowskich.

W XIX w. przez Petrykozy poprowadzono linię kolejową (odcinek Opoczno – Końskie). Po I wojnie światowej w 1919 r. zbudowano tartak istniejący do dziś (obecnie ma status zakładu pracy chronionej). W czasie okupacji hitlerowskiej działali tu partyzanci Armii Krajowej, m.in. oddz. "Wicher", którego dowódcą był por. Witold Kucharski ps. Wicher. Ze wsi Petrykozy w oddziale walczyli: Lucjan Zieliński ps. Brzeszczot, Stanisław Raczyński ps. Władysław i Adam Leksycki. 9 marca 1944 na wieś napadł oddział NSZ Huberta Jury "Toma" i zamordował tam 2 Żydów, ukrywanych przez mieszkańców[7].

Obecnie w Petrykozach znajdują się placówki handlowe, tartak, szkoła podstawowa, Ochotnicza Straż Pożarna, ośrodek zdrowia i parafia rzymskokatolicka pod wezwaniem św. Doroty. Na miejscowym cmentarzu najstarsze zachowane groby pochodzą z połowy XIX w. We wsi znajduje się przystanek kolejowy.

W 2023 roku rozpoczęto przebudowę oraz modernizację budynków strażnicy OSP i przychodni rodzinnej, wyburzając przy tym stary budynek po sklepie "GS". Planowane zakończenie i otwarcie ma być w 2024 roku.

Zabytki

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisany jest obiekt[8]:

Przypisy

  1. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 909 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 98946
  4. 1 2 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. 1 2 GUS. Rejestr TERYT
  6. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  7. ↑ Zbrodnie NSZ, „Żołnierze Przeklęci”, 23 czerwca 2013 [dostęp 2018-02-21] (pol.).
  8. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 54.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.