Pelješac
Sabbioncello
Pelišac
ilustracja
Państwo

 Chorwacja

Powierzchnia

348 km²

Miejscowości

Orebić, Trpanj, Janjina, Ston

Wysokość

do 961 m n.p.m.

Rodzaj obiektu

półwysep

Położenie na mapie Chorwacji
Mapa konturowa Chorwacji, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Pelješac”
Ziemia42°55′30″N 17°24′13″E/42,925000 17,403611
Mapa
Półwysep Pelješac z zaznaczoną lokalizacją mostu pelješkiego (kolor czerwony)
Podział Pelješaca ze względu na gminy

Pelješac (wł. Sabbioncello, w dialektach czakawskich Pelišac) – półwysep na Morzu Adriatyckim, w południowej części dalmatyńskiego wybrzeża Chorwacji, zlokalizowany na północny zachód od Dubrownika. Zajmuje powierzchnię 348 km², licząc 62 km długości i do 7 km szerokości[1]. Po Istrii jest drugim pod względem wielkości chorwackim półwyspem. Górzysty, ukształtowany wraz z całym pasmem Gór Dynarskich. Najwyższym punktem jest Sveti Ilija (961 m n.p.m.), stanowiący fragment Zmijinego brda (pol. Wężowego Wzgórza)[2].

Mapa z zaznaczoną drogą prowadzącą przez pelješki most

Administracyjnie stanowi część żupanii dubrownicko-neretwiańskiej, a na jego terenie funkcjonują na cztery gminy:

  • Orebić – na zachodzie, 3705 stałych mieszkańców[3] (2021)
  • Trpanj – na północnym zachodzie, 683 stałych mieszkańców[3] (2021)
  • Janjina – w części środkowej, 522 stałych mieszkańców[3] (2021)
  • Ston – na wschodzie, 2491 stałych mieszkańców[3] (2021)

Jedna z najwyżej cenionych – ze względu na czystość wody i łagodny klimat – części Chorwacji, chętnie odwiedzana już w latach 60. XX wieku i następnych dziesięcioleciach przed rozpadem Jugosławii. Po zakończeniu wojny z Serbią (1991–1995) i ustabilizowaniu się nowych granic w tym rejonie, liczba odwiedzających Pelješac dorównuje okresowi sprzed wojny.

Do 2022 dojazd samochodem do półwyspu (bez użycia promu) możliwy był wyłącznie przez miasteczko Ston, usytuowane – identycznie jak Dubrownik – w południowej eksklawie Chorwacji, oddzielonej od reszty terytorium chorwackiego 20-kilometrowym pasem wybrzeża bośniackiego (okolice Neum). 24 października 2007 rozpoczęła się budowa ponad 2-kilometrowego mostu pelješkiego nad Kanałem Neretwańskim i Zatoką Małostońską, oddzielającymi półwysep od stałego lądu. Obiekt pierwotnie miał zostać ukończony w 2010 r., lecz ostatecznie został oddany do użytkowania w końcu lipca 2022 r.[4][5][6]

Zachodnia część półwyspu oddzielona jest wąską cieśniną (Kanałem Korczulańskim) od wyspy Korčula, a w pobliżu jego środkowej i wschodniej części – na południu – położona jest wyspa Mljet, oddzielona od półwyspu o kilkunastokilometrowej szerokości cieśniną. Przez cieśniny te kursują regularne promy Jadroliniji usprawniające komunikację w rejonie Pelješaca.

Mieszkańcy półwyspu zajmują się uprawą winorośli, połowem ryb, hodowlą małży oraz turystyką[7]. Znajdują się tu plaże piaskowe lub żwirowe (największa z nich – Trstenica, liczy 1,5 km długości).

Przypisy

  1. ↑ Pelješac | Hrvatska enciklopedija [online], www.enciklopedija.hr [dostęp 2022-09-29].
  2. ↑ Zmijino brdo na Pelješcu » Vrh Sv Ilija [online], planinarenje.hr [dostęp 2022-09-29] (chorw.).
  3. 1 2 3 4 Population by Age and Sex, by Settlements, 2021 Census [online], Republic of Croatia - Croatian Bureau of Statistics, 22 września 2022 [dostęp 2022-09-29] (ang.).
  4. ↑ Daniela Rogulj: Pelješac Bridge Opening Confirmed for End of July. Total Croatia News, 2022-05-27. [dostęp 2022-07-20]. (ang.).
  5. ↑ Klątwa Covecu zostanie przełamana? Chorwaci otwierają chińskim budowlańcom bramę do UE [online], bankier.pl [dostęp 2018-12-07] (pol.).
  6. ↑ Most Pelješac w Chorwacji. Otwarcie długo wyczekiwanej inwestycji.
  7. ↑ Pelješac | Proleksis enciklopedija [online], proleksis.lzmk.hr [dostęp 2022-09-29].


Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.