Czaszołka pospolita[1]
Patella vulgata
Linnaeus, 1758[2]
Ilustracja
Grupa osobników czaszołki pospolitej (Patella vulgata) na skałach w strefie pływów.
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

mięczaki

Gromada

ślimaki

Podgromada

Eogastropoda

Rząd

Patellogastropoda

Nadrodzina

Patelloidea

Rodzina

Patellidae

Rodzaj

czaszołka

Gatunek

Patella vulgata

Synonimy
  • Patella conica Anton, 1838
  • Patella hypsilotera Locard, 1892
  • Patella radiata Perry, 1811

Czaszołka pospolita (Patella vulgata) – gatunek średniej wielkości morskiego ślimaka z rodziny Patellidae, typowy dla rodzaju czaszołka (Patella). Występuje w strefie pływów i strefie oprysku w Atlantyku od Norwegii do Hiszpanii oraz w Morzu Śródziemnym.

Etymologia nazwy

Nazwa rodzaju wynika z podobieństwa muszli do czarki (patella łac. – czara ofiarna, misa[3]), epitet gatunkowy ((vulgata łac. – rozpowszechniona)[3]) odnosi się do pospolitego, masowego występowania tego gatunku.

Cechy morfologiczne

Muszla czaszołki pospolitej – widok od góry i od dołu.
Czaszołka pospolita – widok na nogę i głowę (Hiszpania).

Wielkość muszli: długość 20–60 mm. Muszla grubościenna, niska lub wysoka, zależnie od siedliska (intensywności falowania), ma kształt czareczkowaty. Wierzchołek położony centralnie. Zewnętrzna powierzchnia muszli z grubymi, promienistymi żeberkami (choć niektóre osobniki mogą mieć muszle prawie gładkie), o barwie od brudnobiałej do oliwkowej lub brązowo-zielonkawej. Brzeg muszli nieregularnie, płytko pofalowany. Wewnętrzna strona muszli z perłowym połyskiem, żółtawe lub białawe, z zaznaczoną białą, podkowiastą powierzchnią przyczepu mięśnia. Gatunek polimorficzny, cechuje go duże zróżnicowanie rozmiarów, ornamentacji, kolorów[1].

Występowanie

Przedstawiciele rodziny występują pospolicie w Atlantyku, od Norwegii do Hiszpanii oraz w Morzu Śródziemnym[1].

Biologia i ekologia

Zajmowane siedliska

Żyją w strefie pływów, a także w strefie oprysku. Najliczniej spotykane na podłożach skalistych. Podczas odpływu nie cofają się z wodą, lecz silnie przywierają do skał, gromadząc pomiędzy muszlą i płaszczem a podłożem zapas wody, który umożliwia im doczekanie przypływu[4].

Odżywianie

Roślinożercy, zdrapywacze, rozdrabniacze – żywią się trawami morskimi, glonami, peryfitonem[1].

Rozmnażanie

Rozdzielnopłciowe, po osiągnięciu dojrzałości płciowej (około 9 miesiąca życia) funkcjonują początkowo jako samce, w 2-3 roku życia u większości osobników następuje zmiana płci na żeńską. Okres rozrodczy: jesień (od października do grudnia). Zapłodnienie zewnętrzne. Rozwój złożony, z larwą swobodnie pływającą. Długość życia: do 10-20 lat[5][6].

Ciekawostki

Czaszołki podane jako przystawka.
  • ślimaki te stanowią przysmak w kuchniach wielu krajów (na Maderze spożywane są jako przystawka pod nazwą „lapas”)[7].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 Wąsowski R. 2000. Przewodnik: Muszle. Multico Oficyna Wydawnicza Sp. Z o.o., Warszawa, ISBN 83-7073-250-X, s. 67.
  2. ↑ Linnaeus C. 1758. Systema Naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Vermes. Testacea: 700-781. Holmiae. (Salvius) str. 782.
  3. 1 2 Kumaniecki K. 1975. Słownik łacińsko-polski. PWN Warszawa, s. 546.
  4. ↑ Umiński, T. 1986. Zwierzęta i oceany. WSziP, Warszawa, ISBN 83-02-02680-8. s. 62–63 i 70.
  5. ↑ Smith, F. 1935. „The Development of Patella vulgata”. Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences 225: 95–125.
  6. ↑ British Seafishing, dostęp 6 kwietnia 2014.
  7. ↑ Deliciously Portugal, dostęp 6 kwietnia 2014. deliciouslyportugal.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-08)]..

Bibliografia

  • Wąsowski R. 2000. Przewodnik: Muszle. Multico Oficyna Wydawnicza Sp. Z o.o., Warszawa, ISBN 83-7073-250-X, s. 336.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.