Parteniusz

Piotr Brianskich
Biskup ananjewski
Więzienna fotografia duchownego
Kraj działania	ZSRR
Data i miejsce urodzenia	1881 Irkuck
Data i miejsce śmierci	22 listopada 1937 Archangielsk
Biskup ananjewski
Okres sprawowania	1922
Wyznanie	prawosławie
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Śluby zakonne	1911
Diakonat	1911
Prezbiterat	1911
Chirotonia biskupia	1921

Parteniusz, imię świeckie Piotr Arsieńjewicz Brianskich (ur. 1881 w Irkucku, zm. 22 listopada 1937 w Archangielsku) – rosyjski biskup prawosławny, święty nowomęczennik.

Życiorys

Był najstarszym synem kupca II gildii z Irkucka. Uczył się w gimnazjum irkuckim, jednak po piątej klasie przeszedł do seminarium duchownego w tym samym mieście. Po uzyskaniu dyplomu końcowego podjął studia teologiczne na Kijowskiej Akademii Duchownej, gdzie w 1907 obronił dysertację kandydacką, a następnie wyjechał na ośmiomiesięczny staż na Uniwersytecie Berlińskim, gdzie studiował biblistykę^[1]. Po powrocie do kraju w latach 1908-1909 był wykładowcą seminarium duchownego w Krasnojarsku, następnie przez dwa lata pracował w analogicznej szkole w Riazaniu. Wieczyste śluby mnisze złożył w 1911, w tym samym roku został wyświęcony na hieromnicha, a następnie podniesiony kolejno do godności igumena i archimandryty. Od 1916 był asystentem kierownika seminarium misyjnego przy Biziukowskim Monasterze św. Grzegorza k. Chersonia^[1]. Na stanowisku tym pozostawał do likwidacji seminarium w 1919. Przeprowadził się wówczas do Chersonia, gdzie został sekretarzem biskupa nikołajewskiego Prokopiusza. W 1921 został wyświęcony na biskupa nowomyrhorodskiego, wikariusza eparchii odeskiej. W roku następnym jego tytuł uległ zmianie na biskup ananjewski. Wspólnie ze swoim przyjacielem, biskupem kaniowskim Makarym, skupiał wokół siebie przeciwników Żywej Cerkwi na ziemiach ukraińskich, organizował także tajne wspólnoty wiernych i wyświęcał nowych duchownych^[1].

Publicznie krytykował władze radzieckie i Żywą Cerkiew. W związku z tym pierwszy raz został aresztowany w 1922. Po półrocznym aresztowaniu odzyskał wolność, lecz nie mógł wrócić do Ananjewa. Zamieszkał we wsi Swietoszyno, skąd nadal starał się kierować podległymi mu strukturami cerkiewnymi, kontaktując się z duchowieństwem i z biskupem Makarym za pośrednictwem zaufanych kobiet. Następnie przeniósł się do Kijowa, gdzie po raz drugi został aresztowany i przewieziony do Moskwy. Zobowiązano go do zamieszkania w Monasterze Daniłowskim bez prawa wyjazdu. W klasztorze związał się ze środowiskiem tzw. opozycji daniłowskiej – skupionej wokół przełożonego monasteru arcybiskupa Teodora grupy najbardziej radykalnych w swoim antykomunizmie grupy prawosławnego duchowieństwa rosyjskiego. Gdy w 1924 Teodor został aresztowany, na czele monasteru stanął biskup Parteniusz. Po śmierci patriarchy moskiewskiego i całej Rusi Tichona stał się następnie jednym z najbliższych współpracowników locum tenens patriarchatu, metropolity krutickiego i kołomieńskiego Piotra. W 1925 został po raz trzeci aresztowany, razem z metropolitą Piotrem. Skazano go na trzyletnią zsyłkę do Komi za działalność antyradziecką^[1].

Po odbyciu kary biskup Parteniusz nielegalnie wrócił do Monasteru Daniłowskiego i w tajemnicy kontynuował w nim działalność duszpasterską. Pozostawał w stanie spoczynku. Utrzymywał kontakt z zesłanym metropolitą Piotrem oraz z metropolitą kazańskim Cyrylem. Pozostawał w wyraźnej opozycji wobec zastępcy locum tenens Patriarchatu Moskiewskiego metropolity Sergiusza, a po wydaniu przez niego deklaracji lojalności Kościoła wobec władz radzieckich wypowiedział mu posłuszeństwo i zerwał łączność kanoniczną^[1]. Po raz czwarty został aresztowany w 1929, gdy oskarżono go o nakłanianie wiernych do protestów przeciwko likwidacji jednej z cerkwi Monasteru Daniłowskiego. Po raz drugi został skazany na trzyletnie zesłanie, tym razem do Kazachstanu. W drodze z więzienia na Butyrkach na zsyłkę został pobity i trafił do szpitala więziennego w Samarze. Karę odbywał w Uil w regionie Aktiubińska. We wrześniu 1933, po upływie czasu wyroku, nakazano mu zamieszkanie w Skopinie. Nie otrzymawszy meldunku, biskup Parteniusz wyjechał do Ananjewa, lecz gdy i tam nie został legalnie zameldowany, w 1934 zamieszkał razem ze swoją matką w Kimrach^[1].

W listopadzie tego samego roku został aresztowany po raz kolejny i ponownie osadzony w więzieniu na Butyrkach, oskarżony o organizację tajnych nabożeństw i prowadzenie agitacji antyradzieckiej. W czasie przesłuchań nie ukrywał swojego nieprzychylnego stosunku do władz ZSRR. W 1935 został skazany na pięcioletnią zsyłkę do Archangielska. W mieście tym zamieszkał razem z matką i siostrą, a w swoim mieszkaniu wielokrotnie odprawiał tajne nabożeństwa, głosił kazania, spotykał się z duchownymi (także innymi zesłańcami). W tajemnicy służył także w domowych cerkwiach w Sołombałach i Majmaksach. W lipcu 1937, gdy informacje o jego działalności duszpasterskiej dotarły do władz, został aresztowany i oskarżony o organizację spotkań kontrrewolucyjnych i propagandę faszystowską^[1]. Skazany na śmierć, został rozstrzelany w końcu listopada 1937^[1].

Kanonizowany w 2005 jako jeden z Soboru Świętych Nowomęczenników i Wyznawców Rosyjskich^[1].

Jego siostra Antonina Brianskich, która przez wiele lat mieszkała razem z nim, zarabiała na jego utrzymanie i prowadziła jego korespondencję, padła w 1938 ofiarą Wielkiego terroru i została w 2007 kanonizowana jako święta nowomęczennica^[1].

Przypisy