Parafia pw.
Świętego Antoniego
w Olszewce
Ilustracja
Państwo

 Polska

Siedziba

Olszewka

Adres

Olszewka 79
06-323 Jednorożec

Data powołania

1980

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Diecezja

łomżyńska

Dekanat

Chorzele

Kościół

Najświętszego Serca Jezusowego

Administrator

ks. Janusz Saniewski

Wezwanie

św. Antoniego

Wspomnienie liturgiczne

13 czerwca

Położenie na mapie gminy Jednorożec
Mapa konturowa gminy Jednorożec, u góry znajduje się punkt z opisem „Parafia pw. Świętego Antoniego w Olszewce”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Parafia pw. Świętego Antoniego w Olszewce”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Parafia pw. Świętego Antoniego w Olszewce”
Położenie na mapie powiatu przasnyskiego
Mapa konturowa powiatu przasnyskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Parafia pw. Świętego Antoniego w Olszewce”
Ziemia53°12′49″N 21°02′36″E/53,213611 21,043333

Parafia pw. Świętego Antoniego w Olszewce – parafia rzymskokatolicka należąca do dekanatu Chorzele, diecezji łomżyńskiej, metropolii białostockiej. Erygowana w 1980. Jest prowadzona przez księży diecezjalnych[1].

Historia parafii

Dzwonnica (stan w 1996)
Dzwonnica (stan w 2020)

Sieć parafialna na Kurpiach Zielonych do początku XX wieku była słabo rozwinięta. Wieś Olszewka należała do parafii Chorzele. Kiedy w 1905 mieszkańcy dowiedzieli się, że drewniana świątynia z Czarni z powodu budowy tam murowanego kościoła ma być sprzedana, zgłosili chęć zakupu[2]. Do Czarni delegację wysłała też wieś Parciaki. Podbiła cenę i sfinansowała zakup. Kościół rozłożono na części, przewieziono do Parciak i do 1912 składano[3]. Olszewkę przyłączono do parafii w Parciakach z dniem 23 listopada 1918[1]. Olszewiacy uczęszczali do kościoła w Chorzelach. Była to forma manifestacji oburzenia z powodu „kradzieży” kościoła przez społeczność Parciak[3].

W latach 1919–1921 wybudowano kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego. Do 1980 stanowił kaplicę w parafii Parciaki[3]. Dojeżdżał tu ksiądz z Parciak i w wybrane niedziele odprawiał msze[3][4]. W latach 30. XX wieku do parafii na wakacje przyjeżdżali pasjoniści z Przasnysza[5].

Parafię w Olszewce biskup płocki Bogdan Sikorski erygował 25 grudnia 1980[6]. Wcześniej nie było to możliwe głównie z dwóch powodów: niewystarczającej liczby księży diecezjalnych oraz kontrolowania przez władze partyjno-państwowe procesu erygowania nowych parafii. W 1980 parafia dysponowała gruntem o powierzchni 15 ha[3].

Papież Jan Paweł II bullą Totus Tuus Poloniae Populus z 25 marca 1992 przeniósł parafię Olszewka w dekanacie przasnyskim i diecezji płockiej do dekanatu chorzelskiego w diecezji łomżyńskiej[1][7].

W roku 1976, kiedy po diecezji płockiej peregrynował obraz Matki Bożej Jasnogórskiej, zatrzymał się w Olszewce. Czuwanie odbyło się 28 stycznia 1978. Peregrynacja obrazu Jezusa Miłosiernego w Olszewce odbyła się 25 kwietnia 2008[3].

W parafii obchodzone są dwa odpusty: św. Antoniego, patrona parafii, i Najświętszego Serca Jezusowego jako wezwanie kościoła[1].

W 2004 w parafii notowano 690 wiernych, na koniec kolejnego roku 674 osoby. W 2007 w parafii (a tym samym we wsi Olszewka) było 621 mieszkańców, w 2021 było około 500[3].

Cmentarz parafialny

W dniu jubileuszu stulecia kościoła parafialnego 31 lipca 2022 na cmentarzu przykościelnym odsłonięto wystawę plenerową zdjęć historycznych Parafia Olszewka w fotografii. Jest to inicjatywa Stowarzyszenia „Przyjaciele Ziemi Jednorożeckiej”[5]. Wystawa jest dostępna na stronie Jednorożeckiego Archiwum Społecznego[8].

Ziemia parafialna

W 1919 w Olszewce powołano komitet budowy nowej świątyni. Wystawiono ją do 1921[3]. 31 lipca 1922 kościół konsekrował abp Antoni Julian Nowowiejski[1].

Założono też cmentarz. Najstarsze nagrobki zlokalizowane są w północnej części nekropolii oraz wzdłuż głównej alei[3]. Najstarszy nagrobek pochodzi z 1926[9]. Cmentarz ma 1,5 ha powierzchni. Znajduje się w odległości około 0,5 km od kościoła[3]. Obok cmentarza jest studnia[9].

W czasie budowy kościoła powstała też drewniana ośmioboczna dzwonnica[10]. Ma 9,5 m wysokości. Stoi w południowej części cmentarza kościelnego[3]. Historycy sztuki określają jej styl jako ludowy. Zbudowano ją w konstrukcji słupowej na niskiej podmurówce z betonu. Jest oszalowana deskami (do około 2 m poziomo, wyżej pionowo). Dach dzwonnicy jest namiotowy, ośmiopołaciowy. Do dzwonnicy prowadzą drewniane jednoskrzydłowe drzwi. W otworach okiennych zamieszczono drewniane żaluzje. Na szczycie dachu zamontowano metalowy krzyż[10]. Na dzwonnicy z Olszewki wzorowana jest zbudowana w 1929 dzwonnica w Jednorożcu[7]. W 1980 przeprowadzono remont olszewskiej dzwonnicy (malowanie, poprawa szalunku i podwalin). Na początku XXI wieku dzwonnicę, podobnie jak kościół, obłożono sidingiem, który zdjęto w 2017[3].

Plebania

W 1937 dzięki działaniom proboszcza z Parciak ks. Juliana Przygódzkiego w Olszewce zaczęła się budowa plebanii. II wojna światowa przerwała realizację projektu; miano go dokończyć po wojnie. Po wojnie w budynku działała szkoła[3]. Ksiądz zamieszkał w olszewskiej plebanii dopiero 16 lipca 1959[11]. Przed 1961, zanim wystawiono murowany budynek szkoły, lekcje odbywały się w organistówce i plebanii[12]. W 2017 wymieniono pokrycie dachowe dawne plebanii. Współcześnie służy jako świetlica parafialna[3].

W 1952 jako ziemię parafialną wydzielono obszar o powierzchni 12,79 ha. Proboszcz parafii w Parciakach dzierżawił ją rolnikowi z Olszewki. W 1959 grunt przejął ks. Eugeniusz Jachna, pierwszy, który zamieszkał na stałe w Olszewce. Ksiądz uprawiał grunt parafialny, ubezpieczył kościół, plebanię i stodołę[3].

Plebania, widok od strony kancelarii
Budynki gospodarcze

W końcu lat 50. XX wieku przy kościele wystawiono grotę Matki Bożej z Lourdes. Pomysłodawcami byli księża pochodzący z Olszewki, z których większość była salezjanami. W 1961 na cmentarzu kościelnym dokonano prywatnej fundacji. Metalowy krzyż ma napis: KRZYŻA SIĘ NIE BOJĘ / KRZYŻA SIĘ NIE WSTYDZĘ / BO NA NIM BOGA / SWOJEGO WIDZĘ / * * * / ZDROWAŚ MARYA / WIECZNY ODPOCZYNEK / ZA DUSZE ZMARŁYCH / RODAKÓW / M. KUCIŃSKI / 1961 R. Fundatorem był Mateusz Kuciński, emigrant z Olszewki osiadły w USA. Obok kościoła stoi krzyż misyjny. Na ramionach wyryto napis: OTWÓRZ / CIE DRZWI / ODKUP / ICIELOWI, a na pionowej belce: Misje / Św. / 24 VI 2 VII / 1964 / XX / 6EL. Niżej zamieszczono tabliczkę upamiętniającą misje prowadzone przez franciszkanów w dniach 2–7 czerwca 2013[13]. W 2021 przy kościele ustawiono karawakę. Inicjatywa proboszcza była podziękowaniem za to, że parafia przetrwała pandemię COVID-19. Na tabliczce zamocowanej na krzyżu zamieszczono napis: Tylko pod krzyżem, / pod tym znakiem / Polska jest Polską / a Polak Polakiem. // W roku 100-lecia wybudowania / kościoła w Olszewce / w latach pandemii / krzyż ten został postawiony / na chwałę Bogu / 1922–2022[14]. Przed 1980 wystawiono murowaną plebanię[3].

Kościół, dzwonnica, cmentarz i budynek parafialny z 1937 wpisane są do gminnej ewidencji zabytków[15].

Zasięg parafii

Do parafii należą osoby mieszkające w Olszewce[1].

Duchowieństwo

Księża pochodzący z parafii

  • ks. Kazimierz Parciak
  • ks. Jan Majewski[3]
  • ks. Mieczysław Majewski[16]
  • ks. Stanisław Kuciński
  • ks. Roman Chudzik[3][17].

Księża posługujący w parafii

Proboszczowie parafii Parciaki dojeżdżający do Olszewki z posługą duszpasterską i katechizacją

  • Józef Jankowski (1921–1926)
  • Ferdynand Pajewski (1926–1931)
  • Józef Fydryszewski (1931–1934)
  • Julian Przygódzki (1934–1939)
  • Zygmunt Tadeusiak (1939–1945)
  • Jakub Zasada (1945–1947)
  • Józef Wójcik (1947–1954)
  • Stanisław Szczepkowski (1954–1960)[3].

Kapłani posługujący w Olszewce (od 1980 proboszczowie)

  • Eugeniusz Jachna (1959–1962)
  • Włodzimierz Kucharczyk (1962–1969)
  • Stefan Nowotczyński (1969–1976)
  • Feliks Ślusarczyk (1976–1994)
  • Roman Ziemak (1994–2004)
  • Tadeusz Kaczyński (2004–2006)
  • Krzysztof Ogrodnik (2006–2007)
  • Franciszek Bieńkowski (2007–2015)
  • Jerzy Kaczyński (2015–2017)
  • Szymon Pieńkowski (2017–2019)
  • Andrzej Gromadzki (2019–2023)[3].
  • Janusz Saniewski (administrator) (2023–)[1]

Rezydenci

  • ks. Dariusz Kuligowski[1].

Galeria

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 Olszewka – Parafia pw. św. Antoniego [online], diecezja.lomza.pl [dostęp 2021-02-11] (pol.).
  2. ↑ X.J.C., Poświęcenie nowego kościoła w Parciakach, „Mazur”, 4 (24), 1909, s. 197.
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Maria Weronika Kmoch, MAŁA OJCZYZNA: Parafia pw. św. Antoniego w Olszewce [online] [dostęp 2022-07-28].
  4. ↑ Wspomnienia ucznia | Szkoła Podstawowa w Olszewce [online], szkolaolszewka.edupage.org [dostęp 2022-07-28].
  5. 1 2 Wiara: Parafia Olszewka dziękowała za swój stuletni kościół - Radio Nadzieja [online], 1 sierpnia 2022 [dostęp 2022-08-01] (pol.).
  6. ↑ Kościół par. pw. Najśw. Serca Jezusowego. Olszewka [online], zabytek.pl [dostęp 2022-07-28] (pol.).
  7. 1 2 Maria Weronika Kmoch, Na skraju Kurpiowszczyzny. Parafia pw. św. Floriana w Jednorożcu, Jednorożec: Stowarzyszenie „Przyjaciele Ziemi Jednorożeckiej”, 2020, ISBN 978-83-927409-7-1, OCLC 1225226389 [dostęp 2022-07-21].
  8. ↑ Parafia Olszewka w fotografii, [w:] Stowarzyszenie „Przyjaciele Ziemi Jednorożeckiej” [online], Otwarty System Archiwizacji, 2022 [dostęp 2022-08-20].
  9. 1 2 Cmentarz rzymskokatolicki. Olszewka [online], zabytek.pl [dostęp 2022-07-28] (pol.).
  10. 1 2 Dzwonnica. Olszewka [online], zabytek.pl [dostęp 2022-07-28] (pol.).
  11. ↑ Kalendarz 2022. Parafia pw. św. Antoniego w Olszewce 1922–2022. 100-lecie kościoła parafialnego, Olszewka 2022.
  12. ↑ Bronisław Tofel, Jak budowano szkołę w Olszewce, „Głos Gminy Jednorożec” (2 (22)), 2011, s. 25.
  13. ↑ Maria Weronika Kmoch, Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w gminie Jednorożec, Jednorożec: Gminna Biblioteka Publiczna w Jednorożcu, 2015, ISBN 978-83-943674-0-4, OCLC 947212801 [dostęp 2022-07-26].
  14. ↑ Maria Weronika Kmoch, Nowa karawaka, „Głos Gminy Jednorożec” (3 (63)), 2021, s. 16.
  15. ↑ Uchwała nr SOK.0007.10.2022 Rady Gminy Jednorożec z dnia 10 marca 2022 r. w sprawie przyjęcia „Gminnego programu opieki nad zabytkami Gminy Jednorożec na lata 2022–2025” [online].
  16. ↑ Majewski Mieczysław ks., salezjanin, [w:] Stanisław Pajka (red.), Słownik biograficzny Kurpiowszczyzny, Kadzidło 2008, s. 620.
  17. ↑ Roman Chudzik [online], Encyklopedia Warmii i Mazur [dostęp 2022-08-01] (pol.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.