Para – przedrostek stosowany w nazewnictwie chemicznym, który może oznaczać położenie podstawników pierścienia aromatycznego bądź wskazywać stopień polimeryzacji aldehydów.
Izomeria strukturalna
Przedrostka para (skracanego do p) używa się do wskazania wzajemnego położenia w pozycjach 1 i 4 dwóch podstawników w sześcioczłonowym pierścieniu aromatycznym. Inne możliwe położenia to orto (o) i meta (m). Zarówno pełne przedrostki, jak i ich jednoliterowe skróty, zapisuje się w nomenklaturze chemicznej kursywą. Zgodnie z zaleceniami Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej używanie tych przedrostków jest odradzane i nie jest stosowane w nazewnictwie systematycznym[1].
Stopień polimeryzacji aldehydów
Przedrostki „para” i „meta” (zapisywane pismem zwykłym) stosuje się dla określenia stopnia polimeryzacji prostych aldehydów, np.:
- paraformaldehyd[2] – linowy polimer formaldehydu
- metaformaldehyd (1,3,5-trioksan)[3] – cykliczny trimer formaldehydu
- paraacetaldehyd (paraldehyd, 2,4,6-trimetylo-1,3,5-trioksan)[4] – cykliczny trimer acetaldehydu
- metacetaldehyd (metaldehyd)[5] – polimer acetaldehydu (4–6 merów).
Przypisy
- ↑ P-16.6 Pisanie kursywą, [w:] Henri A. Favre, Warren H. Powell, Nomenklatura związków organicznych. Rekomendacje IUPAC i nazwy preferowane 2013, Komisja Terminologii Chemicznej Polskiego Towarzystwa Chemicznego (tłum.), wyd. 5, Narodowy Komitet Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej, [2023], s. 113.
- ↑ paraformaldehyde, [w:] Alexander Senning, Elsevier’s Dictionary of Chemoetymology. The Whies and Whences of Chemical Nomenclature and Terminology, Amsterdam: Elsevier, [cop. 2007], s. 293, ISBN 978-0-444-52239-9 (ang.).
- ↑ Jillian L. Theobald i inni, Trioxane Ingestion in a Child, „Wilderness & Environmental Medicine”, 31 (3), 2020, s. 350–353, DOI: 10.1016/j.wem.2020.05.002 (ang.).
- ↑ M. Abdollahi, A. Nili-Ahmadabadi, Paraldehyde, [w:] Philip Wexler (red.), Encyclopedia of Toxicology, wyd. 3, Elsevier, 2014, s. 754–755, DOI: 10.1016/b978-0-12-386454-3.01151-9, ISBN 978-0-12-386455-0 (ang.).
- ↑ W.K. Rumbeiha, Metaldehyde, [w:] Reference Module in Biomedical Sciences, Elsevier, 2023, DOI: 10.1016/b978-0-12-824315-2.01168-4, ISBN 978-0-12-801238-3 (ang.).