Pakaranowate
Dinomyidae
W. Peters, 1873[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – pakarana Branickiego (Dinomys branickii)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Nadgromada

żuchwowce

Gromada

ssaki

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

jeżozwierzowce

Infrarząd

jeżozwierzokształtne

Nadrodzina

Chinchilloidea

Rodzina

pakaranowate

Typ nomenklatoryczny

Dinomys Peters, 1873

Synonimy
  • Dinomyes[uwaga 1] W. Peters, 1873[1]
  • Dinomyina: Troschel, 1874[2]
  • Dinomyidae: Alston, 1876[3]
  • Dinomyoidea: Schaub, 1953[4]
  • Dinomyinae: Schaub, 1953[4]
  • Dinomyini: Mones, 1981[5]
Rodzaje

34 rodzaje (w tym 33 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Pakaranowate[6], pakarany (Dinomyidae) – rodzina ssaków z infrarzędu jeżozwierzokształtnych (Hystricognathi) w obrębie rzędu gryzoni (Rodentia); obecnie żyje tylko 1 przedstawiciel: pakarana Branickiego. W przeszłości obejmowała największe gryzonie, jakie kiedykolwiek chodziły po Ziemi, m.in. Josephoartigasia monesi o rozmiarach bizona[7][8] i nieco mniejszy J. magna[9]. Sądzi się, że gryzonie te zajmowały nisze zwierząt skubiących trawę z braku prawdziwych kopytnych, które pojawiły się na kontynencie południowoamerykańskim dopiero po połączeniu z Ameryką Północną. W porównaniu z nimi dzisiejsza pakarana osiąga bardzo skromne rozmiary, jest znacznie mniejsza od kapibary. Blisko spokrewniona, całkowicie wymarła rodzina Neoepiblemidae może w rzeczywistości należeć do pakaranowatych.

Zasięg występowania

Rodzina obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący w północno-zachodniej Ameryce Południowej[10].

Podział systematyczny

Do rodziny należy jeden występujący współcześnie rodzaj[11][10][6][12]:

Opisano również szereg rodzajów wymarłych[13]:

  • Agnomys Kraglievich, 1940[14] – jednym przedstawicielem był Agnomys formosus (Ameghino, 1887)
  • Arazamys Rinderknecht, Bostelmann T. & Ubilla, 2011[15] – jednym przedstawicielem był Arazamys castiglionii Rinderknecht, Bostelmann T. & Ubilla, 2011
  • Borikenomys Marivaux, Vélez-Juarbe, Merzeraud, Pujos, Viñola López, Boivin, Santos-Mercado, Cruz, Grajales, Padilla, Vélez-Rosado, Philippon, Léticée, Münch & Antoine, 2020[16] – jednym przedstawicielem był Borikenomys praecursor Marivaux, Vélez-Juarbe, Merzeraud, Pujos, Viñola López, Boivin, Santos-Mercado, Cruz, Grajales, Padilla, Vélez-Rosado, Philippon, Léticée, Münch & Antoine, 2020
  • Briaromys Ameghino, 1889[17] – jednym przedstawicielem był Briaromys trouessartianus Ameghino, 1889
  • Carlesia Kraglievich, 1926[18]
  • Colpostemma Ameghino, 1891[19] – jednym przedstawicielem był Colpostemma sinuatum Ameghino, 1891
  • Diaphoromys Kraglievich, 1931[20]
  • Doellomys Alvarez, 1947[21] – jednym przedstawicielem był Doellomys parcus Alvarez, 1947
  • Drytomomys Anthony, 1922[22] – jednym przedstawicielem był Drytomomys aequatorialis Anthony, 1922
  • Eumegamys Kraglievich, 1926[23]
  • Eumegamysops Alvarez, 1947[24] – jednym przedstawicielem był Eumegamysops praependens (Ameghino, 1886)
  • Eusigmomys Ameghino, 1905[25] – jednym przedstawicielem był Eusigmomys oppositus (Ameghino, 1904)
  • Ferigolomys Kerber, Bissaro Júnior, Negri, Souza Filho, Guilherme & Hsiou, 2017[26] – jednym przedstawicielem był Ferigolomys pacarana Kerber, Bissaro Júnior, Negri, Souza Filho, Guilherme & Hsiou, 2017
  • Gyriabrus Ameghino, 1891[27]
  • Isostylomys Kraglievich, 1926[28] – jednym przedstawicielem był Isostylomys laurillardi (Ameghino, 1883)
  • Josephoartigasia Mones, 2007[29]
  • Olenopsis Ameghino, 1889[30] – jednym przedstawicielem był Olenopsis uncina Ameghino, 1889
  • Orthomys Ameghino, 1881[31]
  • Paranamys Kraglievich, 1934[32] – jednym przedstawicielem był Paranamys typicus (Ameghino, 1889)
  • Pentastylodon Alvarez, 1947[24] – jednym przedstawicielem był Pentastylodon racedi (Ameghino, 1885)
  • Pentastylomys Kraglievich, 1926[33] – jednym przedstawicielem był Pentastylomys seriei Kraglievich, 1926
  • Potamarchus Burmeister, 1885[34]
  • Protomegamys Kraglievich, 1932[35] – jednym przedstawicielem był Protomegamys coligatus (Kraglievich, 1932)
  • Pseudosigmomys Kraglievich, 1931[36] – jednym przedstawicielem był Pseudosigmomys paranensis Kraglievich, 1931
  • Pseudopotamarchus Kerber, Negri, Ribeiro, Vucetich & Souza Filho, 2016[37] – jednym przedstawicielem był Pseudopotamarchus villanuevai Kerber, Negri, Ribeiro, Vucetich & Souza Filho, 2016
  • Rusconia Kraglievich, 1931[20] – jednym przedstawicielem był Rusconia crassidens Kraglievich, 1931
  • Scleromys Ameghino, 1887[38]
  • Simplimus Ameghino, 1904[39] – jednym przedstawicielem był Simplimus indivisus Ameghino, 1904
  • Telicomys Kraglievich, 1926[18]
  • Telodontomys Kraglievich, 1931[20] – jednym przedstawicielem był Telodontomys compressidens Kraglievich, 1931
  • Tetrastylomys Kraglievich, 1926[33] – jednym przedstawicielem był Tetrastylomys castellanosi Kraglievich, 1926
  • Tetrastylus Ameghino, 1886[40]

Uwagi

  1. ↑ Pisownia oryginalna.

Przypisy

  1. 1 2 W.C.H. Peters. Ueber Dinomys, eine merkwürdige neue Gattung der stachelsschweinartigen Nagethiere aus den Hochgebirgen von Peru. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1873, s. 552, 1874. (niem.).
  2. ↑ F.H. Troschel. Bericht über die Leistungen in der Naturgeschichte der Säugethiere während des Jahres 1873. „Archiv für Naturgeschichte”. 40 (2), s. 132, 1874. (niem.).
  3. ↑ E.R. Alston. On the classification of the order Glires. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1876 (1), s. 96, 1876. (ang.).
  4. 1 2 S. Schaub. Remarks on the distribution and classification of the „Hystricomorpha”. „Verhandlungen der Naturforschenden Gesellschaft in Basel”. 64, s. 396, 1953. (ang.).
  5. ↑ A. Mones. Sinopsis sistemática preliminar de la familia Dinomyidae (Mammalia: Rodentia: Caviomorpha). „Anais do 2o Congresso Latinoamericano de Paleontologia”. 2, s. 609, 1981. (hiszp.).
  6. 1 2 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 288. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  7. ↑ Andrés Rinderknecht, R. Ernesto Blanco. The largest fossil rodent. „Proceedings of the Royal Society B Biological Sciences”, s. 923, 15 stycznia 2008. DOI: 10.1098/rspb.2007.1645. [dostęp 2008-01-16]. Cytat: Josephoartigasia monesi sp. nov. (family: Dinomyidae; Rodentia:Hystricognathi: Caviomorpha). (ang.).
  8. ↑ Catherine Brahic: One-tonne rodent discovered in South America. New Scientist (16 stycznia 2008). [dostęp 2011-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  9. ↑ Francis, J.C and A. Mones. Artigasia magna n. g., n. sp. (Eumegamyinae), un roedor gigantesco de la época Pliocena Superior de las Barrancas de San Gregorio, Departamento de San José, República Oriental del Uruguay. „Kraglievana”, s. 89–100, 1966. (ang.).
  10. 1 2 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 558. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  11. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-16]. (ang.).
  12. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Family Dinomyidae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-03-09].
  13. ↑ J.S. Zijlstra, Dinomyidae Peters, 1873, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-16] (ang.).
  14. ↑ L. Kraglievich: Monografía del gran carpincho corredor plioceno Protohydrochoerus (Rovereto) y formas afines. Obras de Geologia y Paleontologfa. Cz. 3. La Plata: Ministerio de Obras PubIicas de Ia Provincia de Buenos Aires, 1940, s. 490. (hiszp.).
  15. ↑ A. Rinderknecht, E. Bostelmann T. & M. Ubilla. New genus of giant Dinomyidae (Rodentia: Hystricognathi: Caviomorpha) from the late Miocene of Uruguay. „Journal of Mammalogy”. 92 (1), s. 170, 170. DOI: 10.1644/10-MAMM-A-099.1. (ang.).
  16. ↑ L. Marivaux, J. Vélez-Juarbe, G. Merzeraud, F. Pujos, L.W. Viñola López, M. Boivin, H. Santos-Mercado, E.J. Cruz, A. Grajales, J. Padilla, K.I. Vélez-Rosado, M. Philippon, J. Léticée, P. Münch & P. Antoine. Early Oligocene chinchilloid caviomorphs from Puerto Rico and the initial rodent colonization of the West Indies. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. 287 (1920), s. 20192806 (3), 2020. DOI: 10.1098/rspb.2019.2806. (ang.).
  17. ↑ Ameghino 1889 ↓, s. 904.
  18. 1 2 Kraglievich 1926 ↓, s. 126.
  19. ↑ F. Ameghino. Caracteres diagnósticos de cincuenta especies nuevas de mamíferos fósiles argentinos. „Revista argentina de historia natural”. 1, s. 141, 1891. (hiszp.).
  20. 1 2 3 Kraglievich 1931 ↓, s. 392.
  21. ↑ de Alvarez 1947 ↓, s. 60.
  22. ↑ H.E. Anthony. A new fossil rodent from Ecuador. „American Museum novitates”. 35, s. 2, 1922. (ang.).
  23. ↑ Kraglievich 1926 ↓, s. 122.
  24. 1 2 de Alvarez 1947 ↓, s. 61.
  25. ↑ F. Ameghino. Reemplazamiento de un nombre genérico. „Anales de la Sociedad Científica Argentina”. 59, s. 75, 1905. (hiszp.).
  26. ↑ L. Kerber, M.C. Bissaro Júnior, F.R. Negri, J.P. de Souza Filho, E. Guilherme & A.S. Hsiou. A new rodent (Caviomorpha: Dinomyidae) from the upper Miocene of southwestern Brazilian Amazonia. „Historical Biology”. 30 (7), s. 987, 2017. DOI: 10.1080/08912963.2017.1327529. (ang.).
  27. ↑ F. Ameghino. Mamíferos y aves fósiles argentinas. — Especies nuevas, addiciones y correcciones. „Revista argentina de historia natural”. 1, s. 246, 1891. (hiszp.).
  28. ↑ Kraglievich 1926 ↓, s. 125.
  29. ↑ Á. Mones. Josephoartigasia, nuevo nombre para Artigasia Francis & Mones, 1966 (Rodentia, Dinomyidae), non Artigasia Christie, 1934 (Nematoda, Thelastomatidae). „Comunicaciones Paleontológicas del Museo de Historia Natural de Montevideo”. 2 (36), s. 213, 2007. (hiszp.).
  30. ↑ Ameghino 1889 ↓, s. 145.
  31. ↑ F. Ameghino: La antigüedad del hombre en el Plata. Wyd. G. Masson & Igon Hermanos. Cz. 2. Paris & Buenos Aires: La Cultura Argentina, 1881, s. 298. (hiszp.).
  32. ↑ L.J. Kraglievich: La antigüedad Plioceno de las faunas de Monte Hermoso y Chapadmalal, deducidas de su comparación con las que le precedieron y sucedieron. Montevideo: Imprenta El Siglo Ilustrado, 1934, s. 73. (hiszp.).
  33. 1 2 Kraglievich 1926 ↓, s. 128.
  34. ↑ H. Burmeister. Exámen crítico de los mamíferos y reptiles fósiles denominados por D. Augusto Bravard y mencionados en su obra precedente. „Anales del Museo Público de Buenos Aires”. 3, s. 154, 1885. (hiszp.).
  35. ↑ L.J. Kraglievich. Diagnosis de nuevos géneros y especies de roedores cávidos y eumegámidos fósiles de la Argentina. Rectificación genérica de algunas especies conocidas y adiciones al conocimiento de otras. „Anales de la Sociedad Científica Argentina”. 114 (5-6), s. 212, 1932. (hiszp.).
  36. ↑ Kraglievich 1931 ↓, s. 394.
  37. ↑ L. Kerber, F.R. Negri, A.M. Ribeiro, M.G. Vucetich & J.P. de Souza Filho. Late Miocene potamarchine rodents (Caviomorpha: Dinomyidae) from southwestern Amazonia, Brazil (northern South America): with description of new taxa. „Acta Palaeontologica Polonica”. 61 (1), s. 197, 2016. DOI: 10.4202/app.00091.2014. (ang.).
  38. ↑ F. Ameghino: Enumeración sistemática de las especies de mamíferos fósiles coleccionados por Cárlos Ameghino en los terrenos eocenos de la Patagonia austral y depositados en el Museo La Plata. Buenos Aires: Museo de La Plata, 1887, s. 11. (hiszp.).
  39. ↑ F. Ameghino. Nuevas especies de mamíferos cretáceos y terciarios de la República Argentina. „Anales de la Sociedad Científica Argentina”. 58, s. 182–192, 1904. (hiszp.).
  40. ↑ F. Ameghino. Contribuciones al conocimiento de los mamíferos fósiles de los terrenos terciarios antiguos del Paraná. „Boletín de la Academia Nacional de Ciencias en Córdoba”. 9, s. 46, 1886. (hiszp.).

Bibliografia

  • F. Ameghino. Contribución al conocimiento de los mamiferos fósiles de la República Argentina. „Acta de la Academia Nacional de Ciencias Exactas”. 6, s. 1–1027, 1889. (hiszp.). 
  • L.J. Kraglievich. Los grandes roedores terciarios de la Argentina y sus relaciones con ciertos géneros pleistocenos de las antillas. „Anales del Museo Nacional de Historia Natural de Buenos Aires”. 34, s. 121–135, 1926. (hiszp.). 
  • L.J. Kraglievich. Nuevos géneros de roedores eumegámidos. „Physis”. 10, s. 392–394, 1931. (hiszp.). 
  • E.F. de Alvarez. Nota preliminar sobre nuevos roedores „Eumegamyidae”. „Revista de la Asociación Geológica Argentina”. 2 (1), s. 59–64, 1947. (hiszp.). 
  • Classification of Mammals Above the Species Level. New York: Columbia University Press, 1997, s. 631 pp.. ISBN 0-231-11013-8. (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.