Państwowe Zakłady Inżynierii
Ilustracja
Państwo

 Polska

Adres

ul. Terespolska 34/36 (obecnie ul. Chodakowska)
Warszawa

Data założenia

19 marca 1928

Data likwidacji

wrzesień 1939 (II wojna światowa)

Forma prawna

przedsiębiorstwo państwowe

Zatrudnienie

5422 (1935)[1]

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Państwowe Zakłady Inżynierii”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Państwowe Zakłady Inżynierii”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Państwowe Zakłady Inżynierii”
Ziemia52°15′08″N 21°03′55″E/52,252222 21,065278

Państwowe Zakłady Inżynierii (w skrócie PZInż) – polskie przedsiębiorstwo utworzone 19 marca 1928 roku, na bazie Centralnych Warsztatów Samochodowych.

Historia

Replika CWS T-1 Torpedo
Polski Fiat 508 III Junak
Polski Fiat 508 III/W Łazik
Prototyp PZInż 403 LS
PZInż Zawrat
Prototyp PZInż 342
Sokół 600
Ciężki motocykl Sokół 1000 z przyczepką z PZInż
Lekki czołg 7TP z PZInż
Prototyp czołgu 10TP z PZInż

Przedsiębiorstwa państwowe utworzone 19 marca 1928 r. przez ministra przemysłu i handlu, Eugeniusza Kwiatkowskiego, na bazie Centralnych Warsztatów Samochodowych (CWS), którego zadaniem, oprócz kontynuowania produkcji samochodów i motocykli na rynek cywilny, co czyniono w CWS, była produkcja na potrzeby Wojska Polskiego.

W 1930 roku przedsiębiorstwo Ursus ogłosiło bankructwo, po czym zostało upaństwowione i włączone do Państwowych Zakładów Inżynierii, w których jego głównym zadaniem była produkcja na potrzeby wojska.

PZInż. zachował markę CWS dla samochodów i Sokół dla motocykli. Dotychczasowa produkcja motocykli Sokół została utrzymana aż do wybuchu II wojny światowej, zaś produkcję samochodu CWS T-1 przerwano w 1931 roku.

Na mocy umowy licencyjnej, podpisanej 21 września 1932 roku z włoskim przedsiębiorstwem FIAT, rozpoczęto montaż, a później produkcję małego samochodu osobowego Fiata 508 Balilla. Do września 1939 roku wyprodukowano około 10 tys. sztuk tego pojazdu w różnych wersjach, m.in. dla wojska jako łazik.

W latach 1933–1934, na terenie PZlnż przy ul. Terespolskiej 34/36 (obecnie ul. Chodakowska) wybudowano nowoczesną fabrykę samochodów licencyjnych, znaną pod nazwą Fabryka Samochodów Osobowych i Półciężarowych.

W 1933 r. nastąpiła reorganizacja Państwowych Zakładów Inżynierii i od tego momentu składały się one z następujących jednostek organizacyjnych:

  • Dyrekcja naczelna i Biuro Studiów w Warszawie
  • F 1 – Fabryka Samochodów Ciężarowych Ursus w Ursusie
  • F 2 – Fabryki Samochodów Osobowych i Półciężarowych w Warszawie
  • F 3 – Fabryki Silników i Armatur Ursus w Warszawie
  • F 4 – Odlewni Żeliwa i Metali Nieżelaznych w Ursusie
  • F 5 – Stoczni w Modlinie (w latach 1934–1936 zbudowano dwa minowce morskie Rybitwa i Czajka)
  • F 6 – Stacji Obsługi w Warszawie

Stanowiska dyrektora naczelnego PZInż sprawowali Kazimierz Meÿer (do 1934), inż. Adam Kręglewski (do 1936)[2].

We wrześniu 1939 roku PZInż zostały zbombardowane, a w 1944 roku po zrabowaniu, a następnie wywiezieniu maszyn i urządzeń całkowicie zniszczone przez Niemców. Po wojnie na ich miejscu powstały m.in. Zakłady Wytwórcze Urządzeń Telefonicznych im. Komuny Paryskiej (ZWUT), później przejęte przez ARDO. Na tym terenie aktualnie swoją siedzibę ma m.in. Eltel Networks[3].

Pracownicy PZInż

Pojazdy produkowane i montowane w PZInż

Prototypy stworzone w PZInż

  • PZInż 130 (1937) – pływający czołg rozpoznawczy,
  • PZInż 140 (1937) – lekki czołg rozpoznawczy,
  • PZInż 152 (1937) – ciągnik artyleryjski,
  • PZInż 160 (1937) – lekkie działo samobieżne,
  • PZInż 10 TP – czołg pościgowy,
  • PZInż 202 (1938?) – ciągnik kołowo-gąsienicowy,
  • PZInż 303 (1938) – samochód terenowy dla wojska,
  • PZInż 312 (1937) – ciągnik kołowy,
  • PZInż 322 – ciągnik kołowy,
  • PZInż 342 (1938?) – kołowy ciągnik artyleryjski
  • PZInż 343 (1938/1939) – kołowy ciągnik artyleryjski
  • PZInż 403 Lux-Sport (1936) – prototyp siedmiomiejscowej limuzyny,
  • Sokół 500 RS (M 311) (1935–1937) – motocykl sportowy,
  • WM (1928) – prototyp małego samochodu osobowego, zaprojektowany przez inż. Władysława Mrajskiego.

Przypisy

  1. ↑ Dokumenty – Zakłady Ursus [online], tadeuszhennel.ovh.org [dostęp 2018-04-10] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-09] (pol.).
  2. ↑ Zmiana na stanowisku szefa Broni Pancernej. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 68 z 22 marca 1936.
  3. ↑ kronikatechnikipompowej.pl: Adresy Warszawskiej Fabryki Pomp – na Grochowskiej. (pol.).

Bibliografia

  • Zdzisław Podbielski, Samochody ciężarowe, specjalne i autobusy. Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1988. ISBN 83-10-08987-2.
  • Zdzisław Podbielski, Wielka encyklopedia wytwórni samochodów. A-D, Łódź: Wyd. Adi Car, 1992, s. 135–136, ISBN 83-900299-6-0, OCLC 958215447.
  • Witold Rychter, Dzieje samochodu. Wyd. 3 uzup., WKiŁ, Warszawa 1983, s. 343–347.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.