Pałka południowa
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

pałkowate

Rodzaj

pałka

Gatunek

pałka południowa

Nazwa systematyczna
Typha domingensis Pers.
Syn. Pl. 2: 532 1807[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Kwiatostan

Pałka południowa[5] (Typha domingensis Pers.) – gatunek rośliny należący do rodziny pałkowatych (Typhaceae). Obecnie jest bardzo szeroko rozprzestrzeniony na kuli ziemskiej. Z wyjątkiem Antarktydy występuje na wszystkich kontynentach oraz na wielu wyspach. Nie wszędzie jednak rośnie. W Europie występuje tylko w jej części południowej i zachodniej. W Polsce nie występuje w stanie dzikim[6] jednak bywa uprawiana jako roślina ozdobna[5].

Morfologia

Łodyga
Prosta, o rurkowatej budowie, wzniesiona, sztywna. Ma wysokość 2,5-4 m i grubość 3-4 mm[7].
Liście
Równowąskie o unerwieniu równoległym, płaskie, wzniesione. Mają szerokość do 15 mm i długość do 4 m i obejmują pochwiasto łodygę na znacznej długości. W miejscu styku liścia z łodyga wydzielany jest śluz, którego zadaniem jest zmniejszyć tarcie podczas kołysania pędów pałki przez wiatr[7].
Kwiaty
O okwiecie zredukowanym do wieńca szczecinek otaczających 3 pręciki (w kwiecie męskim) lub 1 słupek (w kwiecie żeńskim). Kwiatostan typu kolba o średnicy ok. 2 cm i długości 1- 8 cm. Roślina jednopienna, rozdzielnopłciowa[7].
Owoce
Jednonasienne orzeszki, opatrzone włoskami okwiatu w formie puchu kielichowego[7].

Biologia i ekologia

Hydrofit, helofit. Rośnie w wodach stojących, często tworzy duże, jednogatunkowe łany[7]. Kwitnie w lipcu i sierpniu[5]. Kwiaty zapylane są przez wiatr. Nasiona opatrzone aparatem lotnym przenoszone są przez wiatr, czasami również przez wodę. Rozmnaża się głównie przez nasiona, rozmnażanie wegetatywne przez kłącze odgrywa mniejszą rolę. Wytwarza fitotoksyny hamujące wzrost i wydzielanie chlorofilu u innych roślin[7].

Uprawa

Wymaga stanowisk słonecznych. Rośnie w płytkiej wodzie (do 30 cm głębokości). W warunkach środkowoeuropejskich zimą wymaga ochrony przed mrozami[5].

Udział w kulturze

  • Przez niektórych botaników i znawców Biblii pałka południowa i pałka szerokolistna są uważane za rośliny biblijne. Według F. N. Heppera opisane w Księdze Wyjścia (13,18 i 14,21-22) przejście Żydów w czasie ucieczki z Egiptu nie odbyło się przez Morze Czerwone, lecz przez podmokle szuwary na jego obrzeżach. Powołuje się przy tym na występujące w tych cytatach hebrajskie słowa jam-sûp, które dosłownie znaczą morze trzcin lub morze pałki[8].
  • Na niektórych obrazach stojący przed Poncjuszem Piłatem Jezus Chrystus w ręce trzyma kwiatostan pałki. Znawcy roślin biblijnych odrzucają taką możliwość. Co prawda pałka południowa rośnie w Jerozolimie, ale sąd nad Jezusem odbył się wiosną (marzec-kwiecień), a kwiatostany pałki powstają w lipcu[8].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-03] (ang.).
  3. ↑ The Plant List. [dostęp 2015-02-03].
  4. ↑ Typha domingensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. 1 2 3 4 Beata Grabowska, Tomasz Kubala: Rośliny wodne i wilgociolubne. Kraków: Officina Botanica, 2006, s. 74. ISBN 83-922115-5-3.
  6. ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-01-10].
  7. 1 2 3 4 5 6 Jessica M. Spencer. SOUTHERN CAT-TAIL (TYPHA DOMINGENSIS, TYPHACEAE) DISCOVERED IN OHIO. [dostęp 2015-02-03].
  8. 1 2 Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.