Pałac Tarnowskich
Ilustracja
Pałac Tarnowskich w 1898
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Inwestor

Franciszek Andrault

Ukończenie budowy

XVII w.

Ważniejsze przebudowy

XVIII w.

Zniszczono

1898 (rozbiórka)

Pierwszy właściciel

Franciszek Andrault

Kolejni właściciele

Kazimierz Czartoryski, Stanisław Lubomirski, Ignacy Potocki, Tarnowscy

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac Tarnowskich”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac Tarnowskich”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac Tarnowskich”
Ziemia52°14′31,69″N 21°00′56,47″E/52,242136 21,015686
Pałac Tarnowskich na rysunku Feliksa Brzozowskiego (1895)

Pałac Tarnowskich – pałac, który był zlokalizowany w Warszawie na rogu ul. Krakowskie Przedmieście 42/44 i ul. Karowej. Rozebrany w 1898, a w jego miejscu wybudowano Hotel Bristol.

Historia

Pałac został wzniesiony dla starosty tczewskiego Franciszka Andraulta w roku 1655. Później przeszedł w ręce księcia Kazimierza Czartoryskiego, od 1758 własność Stanisława Lubomirskiego, następnie Ignacego Potockiego i ostatecznie od 1802 własność Tarnowskich.

Początkowo parterowy, przebudowywany kilkakrotnie w XVIII wieku, w latach 1856–1861 mieścił Resursę Obywatelską, która przeniosła się następnie do nowego gmachu. Później mieścił się tu Bank Dyskontowy[1], który przeniósł się do własnej siedziby na ul. Aleksandra Fredry przed rozbiórką pałacu.

Powstałe w r. 1800 Towarzystwo Przyjaciół Nauk prowadziło sesje powołanych w 1804 r. wydziałów: matematycznego, filozoficznego oraz historii, literatury i języka, m.in. w pałacu wówczas należącym do hr. Rafała Tarnowskiego. W pałacu odbywały się też koncerty muzyczne[2].

W roku 1809, od czasu bitwy raszyńskiej do końca maja, Warszawa była okupowana przez wojska austriackie, a pałac Tarnowskich zajęto na kwaterę głównodowodzącego w mieście gen. Maiersfelda. Z pokoju pani Peszke, na końcu długiej oficyny, zachodzącej aż na tyły ogrodu, Józef Krasiński (mjr warszawskiej gwardii narodowej) porozumiewał się dzięki teleskopowi z mjr. Józefem Hornowskim, dowódcą garnizonu wojsk napoleońskich na Pradze, mającym kwaterę w nadbrzeżnej kamienicy dokładnie po przeciwnej stronie Wisły, co mogło wpłynąć na przekazanie władzy nad miastem temuż mjr. Krasińskiemu w nocy z 31 maja na 1 czerwca 1809 przez wycofujące się wojska austriackie[3].

W czasie powstania listopadowego przyjął tam mieszkanie wódz naczelny generał Jan Skrzynecki (mieszkał o ile nie był z wojskiem) z żoną Amelią i dziećmi. Wieczorem 15 sierpnia 1831 r., wobec unikania walki przez gen. Skrzyneckiego na hasło „Wieszać zdrajców!”, zebrany tłum próbował wedrzeć się do pałacu w celu samosądu na rodzinie gen. Skrzyneckiego pod jego nieobecność, do czego jednak ostatecznie nie doszło dzięki dowódcy Gwardii Narodowej gen. Antoniego Ostrowskiego oraz gubernatora Warszawy Jana Krukowieckiego.

W 1897 w pałacowych ogrodach powstała Panorama, a w 1898 pałac uległ rozbiórce pod nowo budowany Hotel Bristol.

Ekspozycja zachowanych elementów pałacu

Dekoracja Sali (zapewne sypialni) z pałacu Tarnowskich, była eksponowana w Muzeum Narodowym w Warszawie, a po odbudowie Zamku Królewskiego, jest prezentowana na 1. piętrze w południowym skrzydle Zamku, jako wyposażenie pokoju towarzyskiego w apartamencie księcia Stanisława Poniatowskiego, którego dekoracja nie zachowała się. Część dekoracji wnętrz Pałacu Tarnowskich, wraz z intarsjowanym parkietem znalazła się w Kamienicy pod Gigantami w Dużym salonie zwanym też Salonikiem z kominkiem i w Małym Salonie[4][5][6].

Galeria

Przypisy

  1. ↑ Józef Galewski, Ludwik B. Grzeniewski: Warszawa zapamiętana. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1961, s. 20.
  2. ↑ Elżbieta Szczepańska-LangeHistoria muzyki polskiej, tom 5, część 2B: Życie muzyczne w Warszawie w drugiej połowie XIX wieku, Sutkowski Edition Warsaw, Warszawa, 2010, str. 533.
  3. ↑ Wspomnienia Józefa Krasińskiego za fragmentami w zbiorach: J. Falkowskiego „Obrazy z życia kilku ostatnich pokoleń w Polsce.”, tom III, Poznań, 1884, str. 78-115; oraz Roberta Bieleckiego i Andrzeja Tyszki „Dał nam przykład Bonaparte. Wspomnienia i relacje żołnierzy polskich 1796-1815.”, Wydawnictwo Literackie, Kraków, 1984, str. 338.
  4. ↑ Tygodnik „Stolica” nr 26 (340) rok IX: Warszawa, 27 czerwca 1954 s. 13, artykuł A. K. „Tam gdzie stanął hotel Bristol” (zdjęcie sali w Pałacu Tarnowskich przed zburzeniem oraz drzwi i supraporta już po przeniesieniu do Kamienicy pod Gigantami).
  5. ↑ Bożenna Majewska-Maszkowska „O warszawskiej siedzibie Stanisława Lubomirskiego marszałka wielkiego koronnego. Problem adaptacji barokowego pałacu w dobie Oświecenia.” w: „Muzeum i Twórca”, o przeniesieniu wystroju części wnętrz z Pałacu Tarnowskich do Kamienicy pod Gigantami na str. 403 i 413.
  6. ↑ Bożena Majewska-Maszkowska „Mecenat artystyczny Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej. 1736-1816”, Instytut Sztuki PAN, Zakład Narodowy im Ossolińskich, 1976, str. 131.

Bibliografia

  • Aleksander Jełowicki „Moje wspomnienia” Aleksander Jełowicki i Spółka, Paryż, 1839; cytat za: Henryk Żaliński „Stracone Szanse. Wielka emigracja o powstaniu listopadowym”, Wydawnictwo ministerstwa Obrony Narodowej, 1982.
  • Juliusz Chrościński, Andrzej Rottermund „Atlas architektury Warszawy”, Arkady, 1977.
  • Christian Parma, Marek Kwiatkowski „Królewskie rezydencje Warszawy”, Parma Press, 2001.
  • Jan Kosim „Pod pruskim zaborem. Warszawa w latach 1796-1806.”, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1980.
  • Wspomnienia Józefa Krasińskiego za fragmentami w zbiorach: J. Falkowskiego „Obrazy z życia kilku ostatnich pokoleń w Polsce.”, tom III, Poznań, 1884, str. 78-115; oraz Roberta Bieleckiego i Andrzeja Tyszki „Dał nam przykład Bonaparte. Wspomnienia i relacje żołnierzy polskich 1796-1815.”, Wydawnictwo Literackie, Kraków, 1984, str. 338.
  • Tygodnik „Stolica” nr 26 (340) rok IX: Warszawa, 27 czerwca 1954 s. 13, artykuł A. K. „Tam gdzie stanął hotel Bristol” (zdjęcie sali w Pałacu Tarnowskich przed zburzeniem oraz drzwi i supraporta już po przeniesieniu do Kamienicy pod Gigantami).
  • Bożenna Majewska-Maszkowska „O warszawskiej siedzibie Stanisława Lubomirskiego marszałka wielkiego koronnego. Problem adaptacji barokowego pałacu w dobie Oświecenia.” w: „Muzeum i Twórca : Studia z historii sztuki i kultury ku czci prof. dr Stanisława Lorenza”, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1969, str. 397-415.
  • Bożena Majewska-Maszkowska „Mecenat artystyczny Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej. 1736-1816”, Instytut Sztuki PAN, Zakład Narodowy im Ossolińskich, 1976.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.