Płesznik
Ilustracja
Płesznik zwyczajny
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

płesznik

Nazwa systematyczna
Pulicaria Gaertn.
Fruct. 2: 461. Sep-Dec 1791
Typ nomenklatoryczny

P. vulgaris J. Gaertner[3]

Synonimy
  • Duchesnia Cass.
  • Francoeuria Cass.
  • Kiliana Sch.Bip. ex Hochst.
  • Platychaete Boiss.
  • Poloa DC.
  • Pterochaete Boiss.
  • Sclerostephane Chiov.
  • Strabonia DC.
  • Tubilium Cass.[4]
Płesznik czerwonkowy

Płesznik (Pulicaria Gaertn.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae). Obejmuje ok. 70 gatunków[4]. Występują one na Starym Świecie – na znacznej części Europy, gdzie rośnie 5 gatunków[5], Azji (bez jej wschodniej części) i w Afryce, z wyjątkiem jej części równikowej[4]. Do polskiej flory należą dwa gatunki – rodzimy płesznik zwyczajny P. vulgaris i zadomowiony antropofit – płesznik czerwonkowy P. dysenterica[6].

Nazwa rodzajowa pochodzi prawdopodobnie od starożytnego wykorzystania tej rośliny w walce z pchłami (od łacińskiej ich nazwy „pulex”)[7][8].

Morfologia

Pokrój
W większości rośliny jednoroczne, rzadziej dwuletnie i byliny, w tym drewniejące u nasady, czasem z kłączami[8]. Łodygi osiągają od 20 do 120 cm wysokości[8], nie są oskrzydlone i pozbawione są przewodów żywicznych[9].
Liście
Skrętoległe, odziomkowe i łodygowe, pojedyncze, zwykle siedzące, całobrzegie, ząbkowane lub piłkowane[8].
Kwiaty
Zebrane w koszyczki tworzące luźne, baldachogroniaste, groniaste lub wiechowate kwiatostany złożone. Okrywy są półkuliste do dzwonkowatych, o średnicy od kilku mm do ponad 20 mm. Listki okrywy są równe lub nierówne, trwałe (w czasie owocowania czasem odstają) i wyrastają w trzech, czterech lub większej liczbie rzędów. Dno koszyczka jest płaskie. Kwiaty brzeżne języczkowe, żeńskie i płodne, mają korony żółte i jest ich zwykle od kilkunastu do 30, rzadziej więcej. Kwiaty rurkowe wewnątrz koszyczka są obupłciowe, o koronie żółtej, 5-ząbkowej[8][9].
Owoce
Niełupki elipsoidalne, na końcach często zwężone i gruczołowate, zwieńczone pierścieniem niepodzielonych i spłaszczonych lub drobnopiórkowatych włosków trwałego puchu kielichowego oraz łuskami[9][8].

Systematyka

Pozycja systematyczna
Rodzaj z plemienia Inuleae, podrodziny Asteroideae i rodziny astrowatych (Asteraceae)[10].
Wykaz gatunków[4]
  • Pulicaria adenophora Franch.
  • Pulicaria albida E.Gamal-Eldin
  • Pulicaria alveolosa Batt. & Trab.
  • Pulicaria angustifolia DC.
  • Pulicaria argyrophylla Franch.
  • Pulicaria armena Boiss. & Kotschy
  • Pulicaria attentuata Hutch. & B.L.Burtt
  • Pulicaria aualites Chiov.
  • Pulicaria aucheri Jaub. & Spach
  • Pulicaria auranitica Mouterde
  • Pulicaria aylmeri Baker
  • Pulicaria baluchistanica Qaiser & Abid
  • Pulicaria burchardii Hutch.
  • Pulicaria canariensis Bolle
  • Pulicaria carnosa (Boiss.) Burkill
  • Pulicaria chrysantha (Diels) Y.Ling
  • Pulicaria clausonis Pomel
  • Pulicaria confusa E.Gamal-Eldin
  • Pulicaria diffusa (Shuttlew.) Pett.
  • Pulicaria dioscorides R.Atk.
  • Pulicaria diversifolia Balf.f.
  • Pulicaria dumulosa E.Gamal-Eldin
  • Pulicaria dysenterica (L.) Bernh. – płesznik czerwonkowy
  • Pulicaria edmondsonii E.Gamal-Eldin
  • Pulicaria elegans E.Gamal-Eldin
  • Pulicaria filaginoides Pomel
  • Pulicaria foliolosa DC.
  • Pulicaria gabrielii N.Kilian
  • Pulicaria gamal-eldiniae N.Kilian & P.Hein
  • Pulicaria glandulosa Caball.
  • Pulicaria glaucescens Jaub. & Spach
  • Pulicaria gnaphalodes (Vent.) Boiss.
  • Pulicaria grandidentata Jaub. & Spach
  • Pulicaria grantii Oliv. & Hiern
  • Pulicaria guestii Rech.f. & Rawi
  • Pulicaria hadramautica E.Gamal-Eldin & Boulos
  • Pulicaria hildebrandtii Vatke
  • Pulicaria incisa (Lam.) DC.
  • Pulicaria insignis J.R.Drumm. ex Dunn
  • Pulicaria kurtziana Vatke
  • Pulicaria laciniata Thell.
  • Pulicaria lanata E.Gamal-Eldin
  • Pulicaria lanceifolia O.Schwartz
  • Pulicaria lhotei Maire
  • Pulicaria mauritanica Coss.
  • Pulicaria microcephala Lange
  • Pulicaria migiurtinorum Chiov.
  • Pulicaria monocephala Franch.
  • Pulicaria mucronifolia (Boiss.) Anderb.
  • Pulicaria nivea O.Schwartz
  • Pulicaria nobilis E.Gamal-Eldin
  • Pulicaria odora (L.) Rchb.
  • Pulicaria omanensis E.Gamal-Eldin
  • Pulicaria paludosa Link
  • Pulicaria petiolaris Jaub. & Spach
  • Pulicaria pulvinata E.Gamal-Eldin
  • Pulicaria rajputanae Blatt. & Hallb.
  • Pulicaria rauhii E.Gamal-Eldin
  • Pulicaria renschiana Vatke
  • Pulicaria salviifolia Bunge
  • Pulicaria samhanensis N.Kilian & P.Hein
  • Pulicaria scabra Druce
  • Pulicaria schimperi DC.
  • Pulicaria sericea E.Gamal-Eldin
  • Pulicaria sicula (L.) Moris
  • Pulicaria somalensis O.Hoffm.
  • Pulicaria steinbergii E.Gamal-Eldin
  • Pulicaria stephanocarpa Balf.f.
  • Pulicaria vieraeoides Balf.f.
  • Pulicaria volkonskyana Maire
  • Pulicaria vulgaris Gaertn. – płesznik zwyczajny
  • Pulicaria wightiana C.B.Clarke

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. ↑ Pulicaria. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-12-31].
  4. 1 2 3 4 Pulicaria Gaertn.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-31].
  5. ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 771, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 142, ISBN 978-83-62975-45-7.
  7. ↑ P. Schönfelder, I. Schönfelder: Guide photo de la flore de Méditerranée. Paris: Delachaux & Nestlé, 2014, s. 112. ISBN 978-2-603-02027-2. (fr.).
  8. 1 2 3 4 5 6 Robert E. Preston: Pulicaria Gaertner. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-12-31].
  9. 1 2 3 Pulicaria Gaertn.. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-12-31].
  10. ↑ Genus Pulicaria Gaertn.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-12-31].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.