| Gymnophiona | |||
| Müller, 1831 | |||
 Przedstawiciel rzędu – marszczelec pierścieniowy (Siphonops annulatus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd |
płazy beznogie | ||
| Rodziny | |||
| |||
| Zasięg występowania | |||
 | |||
Płazy beznogie (Gymnophiona) – rząd płazów o robakowatym kształcie, często przypominają wyglądem dżdżownicę. Żywią się larwami owadów i innych bezkręgowców. Mają zredukowane kończyny i pasy: barkowy i miednicowy. W skórze drobne łuski. Kręgosłup składa się z prawie 200 dwuwklęsłych (amficelicznych) kręgów. Nie mają oczu lub posiadają oczy szczątkowe. Żyją w wilgotnej glebie w krajach tropikalnych poza Madagaskarem, Nową Gwineą, Australią i wyspami Oceanu Indyjskiego.
Systematyka
Do rzędu płazów beznogich należą następujące rodziny[1][2][3]:
- Caeciliidae Rafinesque, 1814 – marszczelcowate
- Chikilidae Kamei, San Mauro, Gower, Van Bocxlaer, Sherratt, Thomas, Babu, Bossuyt, Wilkinson & Biju, 2012
- Dermophiidae Taylor, 1969
- Herpelidae Laurent, 1984
- Ichthyophiidae Taylor, 1968 – łusecznikowate[4]
- Indotyphlidae Lescure, Renous & Gasc, 1986
- Rhinatrematidae Nussbaum, 1977
- Scolecomorphidae Taylor, 1969
- Siphonopidae Bonaparte, 1850
- Typhlonectidae Taylor, 1968
Szczegóły budowy
Wielkość: 10–150 cm.
Szkielet: duża liczba kręgów, czaszka zwarta i twarda.
Układ nerwowy: oczy uwstecznione; na głowie czułki z chemoreceptorami.
Układ oddechowy: u większości lewe płuco zredukowane, u Atretochoana eiselti brak płuc.
Rozród: zapłodnienie wewnętrzne, męski narząd kopulacyjny: fallodeum; jajorodność, rzadziej żyworodność.
Ewolucja
Niektóre analizy filogenetyczne sugerują, że w przeciwieństwie do płazów bezogonowych i ogoniastych, które według tych analiz miałyby pochodzić od temnospondyli, Gymnophiona wyewoluowały z przedstawicieli grupy lepospondyli – jeśli hipoteza ta jest prawdziwa, współczesne płazy, grupa Lissamphibia, byłyby taksonem difiletycznym[5]. Z innych analiz wynika jednak, że Lissamphibia są taksonem monofiletycznym[6][7].
Przypisy
- ↑ D. Frost: Gymnophiona Müller, 1832. [w:] Amphibian Species of the World 6.2, an Online Reference [on-line]. American Museum of Natural History. [dostęp 2023-07-31]. (ang.).
- ↑ M. Wilkinson, D. San Mauro, E. Sherratt & D.J. Gower. A nine-family classification of caecilians (Amphibia: Gymnophiona). „Zootaxa”. 2874, s. 41–64, 2011. (ang.).
- ↑ R.G. Kamei, D. San Mauro, D.J. Gower, I. Van Bocxlaer, E. Sherratt, A. Thomas, S. Babu, F. Bossuyt, M. Wilkinson & S.D. Biju. Discovery of a new family of amphibians from northeast India with ancient links to Africa. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. 279 (1737), s. 2396–2401, 2012. DOI: 10.1098/rspb.2012.0150. (ang.).
- ↑ Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ Jason S. Anderson, Robert R. Reisz, Diane Scott, Nadia B. Fröbisch i Stuart S. Sumida. A stem batrachian from the Early Permian of Texas and the origin of frogs and salamanders. „Nature”. 453, s. 515–518, 2008. DOI: 10.1038/nature06865. (ang.).
- ↑ David Marjanović, Michel Laurin. A reevaluation of the evidence supporting an unorthodox hypothesis on the origin of extant amphibians. „Contributions to Zoology”. 77 (3), s. 149–199, 2008. (ang.).
- ↑ Hillary C. Maddin, Farish A. Jenkins Jr, Jason S. Anderson. The Braincase of Eocaecilia micropodia (Lissamphibia, Gymnophiona) and the Origin of Caecilians. „PLoS ONE”. 7 (12), s. e50743, 2012. DOI: 10.1371/journal.pone.0050743. (ang.).