Pęchowo
wieś
Ilustracja
Kościół pw. Św. Trójcy
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

inowrocławski

Gmina

Złotniki Kujawskie

Sołectwo

Pęchowo[1]

Liczba ludności (31 grudnia 2013[2])

297

Strefa numeracyjna

52

Kod pocztowy

86-060[3]

Tablice rejestracyjne

CIN

SIMC

0100380

Położenie na mapie gminy Złotniki Kujawskie
Mapa konturowa gminy Złotniki Kujawskie, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Pęchowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Pęchowo”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Pęchowo”
Położenie na mapie powiatu inowrocławskiego
Mapa konturowa powiatu inowrocławskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Pęchowo”
Ziemia52°55′47″N 18°04′12″E/52,929722 18,070000[4]

Pęchowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie inowrocławskim, w gminie Złotniki Kujawskie.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Położenie

Pęchowo usytuowane jest w pobliżu północnego skraju Wysoczyzny Kujawskiej, u podnóża krawędzi Kotliny Toruńskiej. Miejscowość sąsiaduje od północy z Krążkowem i Palczynem, od wschodu z Tarkowem Górnym, a od południa z Lisewem Kościelnym.

Pod względem fizycznogeograficznym leży w obrębie Pojezierza Wielkopolskiego w mezoregionie Równina Inowrocławska[5].

Charakterystyka

Pęchowo to wieś sołecka usytuowana w północnej części gminy Złotniki Kujawskie. Zabudowa wsi rozciąga się wzdłuż drogi łączącej Łabiszyn ze Złotnikami Kujawskimi. Przez wieś z południa na północ przebiega dolinka erozyjna, będąca przedłużeniem rynny polodowcowej, odwadnianej ciekiem, który uchodzi do Kotliny Toruńskiej. Terytorium sołectwa obejmuje głównie tereny rolnicze, użytkowane w dużej części jako grunty orne.

Historia

W okresie przedrozbiorowym Pęchowo było wsią szlachecką[6]. W 1579 roku we wsi ufundowano kościół parafialny[6]. Parafia wyodrębniła się ze starszej parafii w Lisewie Kościelnym[uwaga 1]. Miejscowość znajdowała się w dekanacie inowrocławskim oraz w powiecie bydgoskim. W II połowie XVI wieku właścicielem wsi był Jędrzej Witosławski. Areał ziem uprawnych wynosił 3 łany[7].

Spis miejscowości rejencji bydgoskiej z 1833 r. podaje, że we wsi Pęchowo (powiat inowrocławski) mieszkało 168 osób (111 ewangelików, 57 katolików) w 32 domach. Wieś należała do parafii ewangelickiej w Łabiszynie[8]. Kolejny spis z 1860 r. podaje, że w Pęchowie mieszkało 213 osób (130 ewangelików, 83 katolików) w 26 domach. Na miejscu znajdowała się szkoła ewangelicka, natomiast najbliższa szkoła katolicka w Lisewie[9].

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego dla roku 1884 podaje, że w Pęchowie mieszkało 266 osób (147 ewangelików, 110 katolików, 9 Żydów) w 25 domach. Najbliższa poczta i kolej znajdowała się w Złotnikach Kujawskich[10].

W latach 1832-1840 rozważano połączenie parafii w Pęchowie i Lisewie Kościelnym, do czego jednak nie doszło[6]. W 1869 r. spłonął miejscowy kościół parafialny. Odbudowano go w 1884 roku, a w 1911 roku wzniesiono na nowo plebanię[6].

W czasie powstania wielkopolskiego (1919 r.) w sąsiednich wsiach: Tarkowie Dolnym, Krążkowie, Palczynie i Dąbrówce Kujawskiej stacjonowały polskie wojska powstańcze, które usiłowały przedostać się pod Bydgoszcz[11].

W styczniu 1920 r. na mocy traktatu wersalskiego miejscowość znalazła się w granicach odrodzonej Polski. Wieś nadal znajdowała się w powiecie inowrocławskim. W 1934 r. w wyniku reformy administracyjnej włączono ją w skład gminy wiejskiej Złotniki Kujawskie[6].

Po reformie administracyjnej z 25 września 1954 r. miejscowość włączono do nowo utworzonej gromady Palczyn, a po jej likwidacji w 1959 r. – do gromady Lisewo Kościelne. 1 stycznia 1972 r. gromadę Lisewo Kościelne (z wsią Pęchowo) wcielono do gromady Złotniki Kujawskie. Rok później podczas reformy administracyjnej gromada ta przekształciła się w gminę Złotniki Kujawskie, która od 1999 r. włączona jest w skład powiatu inowrocławskiego.

Zabytki

Według rejestru zabytków NID[12] na listę zabytków wpisany jest kościół parafialny pw. Świętej Trójcy z 1881, nr rej.: A/1601 z 17.11.2011.

Uwagi

  1. ↑ Kościół w Pęchowie zaczął spełniać funkcję kościoła parafialnego po zajęciu przez protestantów kościoła w Lisewie

Przypisy

  1. ↑ Wykaz sołectw, wsi wchodzących w skład sołectwa, sołtysów i przewodniczących rad sołeckich. Gmina Złotniki Kujawskie. [dostęp 2014-12-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-16)].
  2. ↑ Stan ludności gminy Złotniki Kujawskie na dzień 31.12.2013 r.. Gmina Złotniki Kujawskie, 10 lutego 2014. [dostęp 2014-12-16].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 924 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 98978
  5. ↑ Środowisko przyrodnicze Bydgoszczy. Praca zbiorowa pod red. Józefa Banaszaka, Wydawnictwo Tanan. Bydgoszcz 1996
  6. 1 2 3 4 5 Łukasz Myszka, Gmina Nowa Wieś Wielka. Z dziejów samorządu terytorialnego – do 2002 roku, Bydgoszcz: Bydgoski Dom Wydawniczy Margrafsen, 2006, ISBN 83-89734-14-1, OCLC 749214986.
  7. ↑ Guldon Zenon: Rozmieszczenie własności ziemskiej na Kujawach w II połowie XVI wieku. Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu. Rocznik 69. Zeszyt 2. Toruń 1964
  8. ↑ Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks mit einer geographisch-statistischen Uebersicht. Bromberg 1833
  9. ↑ Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg. Bromberg 1860
  10. ↑ http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XII/175 dostęp 9-12-2014
  11. ↑ Bydgoszcz w dobie powstania wielkopolskiego. Praca zbiorowa pod red. Zdzisława Grota. Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Prace Popularnonaukowe nr 5. Bydgoszcz 1970
  12. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 51 [dostęp 2016-05-08].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.