Pąkle
Balanomorpha
Pilsbry, 1916
Ilustracja
Pąkle
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

skorupiaki/Pancrustacea

(bez rangi) Altocrustacea
(bez rangi) Multicrustacea
Gromada

Thecostraca

Podgromada

wąsonogi

Infragromada

toraczkowce

Nadrząd

Thoracicalcarea

(bez rangi) Sessilia
Rząd

pąkle

Pąkle[1] (Balanomorpha) – rząd wąsonogów z infragromady toraczkowców. Osobniki dorosłe są osiadłe i mają ciało chronione pancerzykiem z płytek wapiennych.

Morfologia

Osobniki dorosłe mają ciało silnie zmodyfikowane, przystosowane do osiadłego trybu życia. Głowa jest uwsteczniona; jej część przedgębowa służy do szerokiego osadzenia się w podłożu. Czułki pierwszej pary wraz z gruczołami cementowymi służą przyczepieniu się do podłoża w fazie przejściowej do osiadłości. Czułków drugiej pary i oczu brak zupełnie[2][3]. Szczęki obu par są płatowate i zaopatrzone w szczecinki. Karapaks ma formę worka obejmującego ciało[3]. Od zewnątrz ciało chronione jest płytkami wapiennymi – kariną, tergami, rostrum, płytkami bocznymi i skutami. Po jednej terdze i skucie formują zwykle wieczko zamykające jamę objętą karapaksem[2]. Tułów zaopatrzony jest w sześć par dwugałęzistych, wieloczłonowych odnóży tułowiowych (torakopodiów) zmodyfikowanych w pierzasto oszczecinione wąsy filtracyjne. Odwłok jest uwsteczniony. Układ krwionośny jest praktycznie zamknięty, o zredukowanym sercu. Oddychanie zachodzi całą powierzchnią ciała. Jajniki umieszczone są w przedniej części ciała, a jajowody uchodzą przy pierwszej parze torakopodiów. Jądra leżą w tułowiu. Prącie jest wielokrotnie dłuższe od ciała[3].

Rozród i rozwój

U pąkli występuje obojnactwo. Zapłodnienie ma formę krzyżową[2][3]. Bruzdkowanie jest całkowite[2]. Inkubacja jaj odbywa się w jamie karapaksu. Klujące się z jaj pływiki (naupilusy) uwalniane są do toni wodnej[2][3]. Mają one trójkątny karapaks z kolcami[2]. Przeobrażają się one potem do stadium popływika (metanaupilusa)[2][3]. Ma on zawiązki oczu złożonych i odnóży tułowiowych[2]. Popływik przekształca się w larwę cyprysową[2][3]. Ta ma bocznie spłaszczone ciało z dwuklapowym karapaskem, oczami złożonymi i sześcioma nitkowatymi torakopodiami[2]. Jest stadium niepobierającym pokarmu[3]. Po przytwierdzeniu się do podłoża wydzieliną gruczołów cementowych przekształca się w formę osiadłą[2][3].

Ekologia i występowanie

Należą do grupy troficznej filtratorów. Liczne gatunki są komensalami, przytwierdzającymi się do innych zwierząt i pozyskującymi resztki ich pokarmu[3].

Rozmieszczone są kosmopolitycznie, w wodach słonych i słonawych. W Bałtyku reprezentowane są przez zawleczoną pąklę niespodziewaną[3].

Taksonomia

Do rzędu tego zalicza się 14 rodzin zgrupowanych w czterech nadrodzinach i dwóch podrzędach[4][5]:

  • †Balanoformes Kočí, Buckeridge & Newman, 2017
    • †Pachydiadematoidea Chan et al., 2021
      • †Pachydiadematidae Chan et al., 2021
    • rodzaje incertae sedis: †Epibrachylepas i †Parabrachylepas
  • Neobalanoformes Gale 2014
    • Balanoidea Leach, 1817
      • Balanidae Leach, 1817 – pąklowate
      • Pyrgomatidae Gray, 1825
    • Chthamaloidea Darwin, 1854
      • Catophragmidae Utinomi, 1968
      • Chionelasmatidae Buckeridge, 1983
      • Chthamalidae Darwin, 1854
      • Pachylasmatidae Utinomi, 1968
      • Waikalasmatidae Ross & Newman, 2001
    • Coronuloidea Leach, 1817
      • Austrobalanidae Newman & Ross, 1976
      • Bathylasmatidae Newman & Ross, 1971
      • Chelonibiidae Pilsbry, 1916
      • Coronulidae Leach, 1817
      • Tetraclitidae Gruvel, 1903
    • Elminioidea Chan et al., 2021
      • Elminiidae Foster, 1982

Przypisy

  1. ↑ pąkle, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-12-07].
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Czesław Jura: Bezkręgowce. Podstawy morfologii funkcjonalne, systematyki i filogenezy. Wyd. 3. Warszawa: PWN, 2005, s. 450-455.
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Michał Grabowski: Rząd: toraczkowce – Thoracica. W: Zoologia: Stawonogi. Szczękoczułkopodobne, skorupiaki. T. 2, cz. 1.. Czesław Błaszak (red. nauk.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011. ISBN 978-83-01-16568-0.
  4. ↑ T. Kočí, M.K. Veselská, W.A. Newman, , J.S. Buckeridge, J. Sklenář. Archaeochionelasmus nekvasilovae gen. et sp. nov. (Cirripedia, Balanomorpha, Chionelasmatoidea) from the Bohemian Cretaceous Basin (Czech Republic): the first bona fide Cretaceous neobalanoform. „Zootaxa”. 4294 (2), s. 181–196, 2017. DOI: 10.11646/zootaxa.4294.2.3..
  5. ↑ Balanomorpha. [w:] World Register of Marine Species [on-line]. [dostęp 2022-12-07].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.