Brązoszowate

Brązoszowate
	Oxynotidae
	Gill, 1872
	; Przedstawiciel rodziny – kolcoskór (O. paradoxus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ryby chrzęstnoszkieletowe
Podgromada	spodouste
Infragromada	Euselachii
(bez rangi)	Selachii
Nadrząd	Squalomorphi
Rząd	koleniokształtne
Rodzina	brązoszowate
	Typ nomenklatoryczny
	Rodzina: Oxynotus Rafinesque, 1810; Rodzaj: Squalus centrina Linnaeus, 1758
Synonimy
	Rodziny: Centrinae Swainson, 1838; Oxynotoidae Gill, 1872; Rodzaju: Centrina Cuvier, 1816;
	Rodziny: Centrinae Swainson, 1838; Oxynotoidae Gill, 1872; Rodzaju: Centrina Cuvier, 1816;
Rodzaje i gatunki
	Oxynotus Rafinesque, 1810; 6 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Oxynotus Rafinesque, 1810; 6 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Brązoszowate^[5] (Oxynotidae) – monotypowa rodzina morskich ryb chrzęstnoszkieletowych z rzędu koleniokształtnych (Squaliformes).

Rozmieszczenie geograficzne

Zachodni i wschodni Ocean Atlantycki oraz Morze Śródziemne, zachodni Ocean Spokojny^[6].

Cechy charakterystyczne

Długość ciała do 150 cm; masa ciała (największa opublikowana) do 6,6 kg^[7]. Ciało bardzo wysokie, ścieśnione, w przekroju trójkątne. Płetwy grzbietowe bardzo wysokie, każda z dużym kolcem, który może być chowany przez płetwę. Początek nasady pierwszej płetwy grzbietowej może wybiegać daleko do przodu nad otworami skrzelowymi. Skóra bardzo szorstka. Występują narządy świetlne^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1810 roku francusko-amerykański przyrodnik Constantine Samuel Rafinesque w publikacji własnego autorstwa poświęconej ichtiologii Sycylii^[4]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) brązosz (O. centrina).

Etymologia

Oxynotus: gr. οξυς oxus ‘ostry, spiczasty’; -νωτος -nōtos ‘-tyły, -grzbiety’, od νωτον nōton ‘tył, grzbiet’^[8].
Centrina: epitet gatunkowy Squalus centrina Linnaeus, 1758; łac. centrum ‘punkt środkowy, środek’, od gr. κεντρον kentron ‘ostry punkt’^[8]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie) (absolutna tautonimia): Squalus centrina Linnaeus, 1758.

Podział systematyczny

Do rodziny należą jeden rodzaj z następującymi występującymi współcześnie gatunkami^[9]:

Oxynotus bruniensis (Ogilby, 1893)
Oxynotus caribbaeus Cervigón, 1961
Oxynotus centrina (Linnaeus, 1758) – brązosz^[10]
Oxynotus japonicus Yano & Murofushi, 1985
Oxynotus paradoxus Frade, 1929 – kolcoskór^[10]

Opisano również gatunek wymarły z miocenu^[11]:

Oxynotus crochardi Welton, 1981

Zobacz też

lista rodzin ryb

Uwagi

↑ Typ nomenklatoryczny: Centrina Cuvier, 1816 (= Oxynotus Rafinesque, 1810).

Przypisy

1 2 T.N. Gill. On the classification of the families and genera of the Squali of California. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 13, s. 496, 1863. (ang.).
↑ W. Swainson: The natural history of fishes, amphibians, & reptiles, or monocardian animals. Cz. 1. London: Longman & Co., 1839, s. 159. (ang.).
↑ G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. T. 2. Paris: Chez Déterville, s. 130. (fr.).
1 2 C.S. Rafinesque: Indice d’ittiologia Siciliana, ossia, Catalogo metodico dei nomi Latini, Italiani, e Siciliani dei pesci, che si rinvengono in Sicilia: disposti secondo un metodo naturale: eseguito da un appendice che contiene la descrizione di alcuni nuovi pesci siciliani: illustrato da due piance. Messina: Presso Giovanni del Nobolo, con approvazzione, 1810, s. 45, 60. (łac.).
↑ Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Leksykon przyrodniczy. Przekład i adaptacja: Henryk Garbarczyk i Eligiusz Nowakowski. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-306-2.
1 2 Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006. ISBN 0-471-25031-7.
↑ R. Froese & D. Pauly: Oxynotus. FishBase (ver. (02/2024)). [dostęp 2024-03-21]. (ang.).
1 2 Ch. Scharpf: Family Oxynotidae Gill 1863 (Rough Sharks). The ETYFish Project. [dostęp 2024-03-21]. (ang.).
↑ RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., RichardR. Van der Laan RichardR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 5 marca 2024 [dostęp 2024-03-21] (ang.).
1 2 Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
↑ B.J. Welton. A new species of Oxynotus Rafinesque 1810 (Chondrichthyes: Squalidae) from the Early Miocene (Saucesian) Jewett Sand, Kern County, California, U.S.A.. „Tertiary Research”. 3 (3), s. 141–152, 1981. (ang.).

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[2] Typ nomenklatoryczny: Centrina Cuvier, 1816 (= Oxynotus Rafinesque, 1810).

[gill-1] 1 2 T.N. Gill. On the classification of the families and genera of the Squali of California. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 13, s. 496, 1863. (ang.).

[swa-3] W. Swainson: The natural history of fishes, amphibians, & reptiles, or monocardian animals. Cz. 1. London: Longman & Co., 1839, s. 159. (ang.).

[cuv-4] G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. T. 2. Paris: Chez Déterville, s. 130. (fr.).

[raf-5] 1 2 C.S. Rafinesque: Indice d’ittiologia Siciliana, ossia, Catalogo metodico dei nomi Latini, Italiani, e Siciliani dei pesci, che si rinvengono in Sicilia: disposti secondo un metodo naturale: eseguito da un appendice che contiene la descrizione di alcuni nuovi pesci siciliani: illustrato da due piance. Messina: Presso Giovanni del Nobolo, con approvazzione, 1810, s. 45, 60. (łac.).

[RM-6] Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Leksykon przyrodniczy. Przekład i adaptacja: Henryk Garbarczyk i Eligiusz Nowakowski. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-306-2.

[Nelson2006-7] 1 2 Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006. ISBN 0-471-25031-7.

[fro&pau-8] R. Froese & D. Pauly: Oxynotus. FishBase (ver. (02/2024)). [dostęp 2024-03-21]. (ang.).

[ety-9] 1 2 Ch. Scharpf: Family Oxynotidae Gill 1863 (Rough Sharks). The ETYFish Project. [dostęp 2024-03-21]. (ang.).

[cof-10] RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., RichardR. Van der Laan RichardR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 5 marca 2024 [dostęp 2024-03-21] (ang.).

[Grabda-11] 1 2 Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.

[wel-12] B.J. Welton. A new species of Oxynotus Rafinesque 1810 (Chondrichthyes: Squalidae) from the Early Miocene (Saucesian) Jewett Sand, Kern County, California, U.S.A.. „Tertiary Research”. 3 (3), s. 141–152, 1981. (ang.).

[1]

[uwaga 1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]