Ostrykół
wieś
Ilustracja
Zabytkowy drewniany kościół w Ostrymkole
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

ełcki

Gmina

Prostki

Liczba ludności (2022)

192[1]

Strefa numeracyjna

87

Kod pocztowy

19-335[2]

Tablice rejestracyjne

NEL

SIMC

0765665

Położenie na mapie gminy Prostki
Mapa konturowa gminy Prostki, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ostrykół”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Ostrykół”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Ostrykół”
Położenie na mapie powiatu ełckiego
Mapa konturowa powiatu ełckiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Ostrykół”
Ziemia53°43′07″N 22°25′30″E/53,718611 22,425000[3]

Ostrykół (niem. Ostrokollen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ełckim, w gminie Prostki, na Mazurach, nad rzeką Ełk.

Historia

Kościół w Ostrymkole w okresie międzywojennym

Wieś lokowana na prawie chełmińskim w 1538 r., przez księcia Albrechta, który nadał 40 włók ziemi niejakiemu Daćbogowi, sołtysowi z Prostek, oraz mieszkańcom wsi Ostrykół (a więc wieś istniała już wcześniej). Trzy włoki należały do sołtysa, cztery do plebana i dodatkowo dwie na utrzymanie kościoła. Szkołę wiejską założono przy kościele niedługo po powstaniu wsi. W 1552 r. proboszcz z Ostregokołu – Lenart Chocznowski – zakupił 5 włók boru, znajdującego się między wsiami Długosze, Kosewo i Wiśniowo.

Podczas najazdu tatarskiego hetmana Gosiewskiego w 1656 wieś została doszczętnie spalona, łącznie z kościołem i znajdującą się we wsi biblioteką. W jasyr dostało się 1326 osób z parafii Ostrykół. Kościół został odbudowany w 1667 r.

W latach 1713–1747 pastorem w Ostrymkole był Michał Grodzki (1682–1747) – tłumacz na język polski niemieckich pieśni religijnych, poeta, autor trzech pieśni o dżumie na Mazurach w 1709.

W okresie insurekcji kościuszkowskiej (1794) w okolicy działały oddziały powstańcze. Oddział rotmistrza Więckowskiego został pod Ostrykołem rozbity przez wojsko pruskie, dowodzone przez generała Günthera. W 1799 r. zakupiono organy do tutejszego kościoła. W 1821 we wsi mieszkało 160 osób.

W 1913 roku wieś liczyła 400 mieszkańców. W 1920 r. zlikwidowano parafię w Ostrymkole, przenosząc ją do Prostek. W 1938 r., w ramach akcji germanizacyjnej, zmieniono urzędowa nazwę wsi z Ostrokollen na Scharfenrade. W 1939 r. w Ostrykole mieszkały 222 osoby.

W 1950 r. wieś wraz z całą gromadą Prostki została wyłączona z powiatu ełckiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

We wsi kręcono część zdjęć do filmu Wojciecha Wójcika "Sam pośród swoich" (1985).

Zabytki

Wieża kościoła
  • We wsi znajduje się dawny ewangelicki drewniany kościół z 1667 roku, jeden z nielicznych na Mazurach. Był on odrestaurowany w 1933 r. We wnętrzu barokowy ołtarz główny z 1683 r., barokowe organy z 1799[4] i empory oraz ambona i belka tęczowa[5], świecznik z głowa jelenia (1700). Przy wejściu znajduje się tablica (w języku niemieckim), upamiętniająca poległych mieszkańców z okresu I wojny światowej.
  • W pobliżu osady znajduje się grodzisko Jaćwingów

Ludzie związani z miejscowością

  • Michał Grodzki, pastor z Ostregokołu, ur. w 1682 r. w Wieliczkach pod Ełkiem, autor pieśni Mór w Prusach w 1709 r., wydanej drukiem w Królewcu w 1711 r.
  • Sebastian Fedorowicz, pastor z Ostregokołu, rektor (pierwszy nauczyciel) w szkole w Ełku w latach 1730-1734.
  • Jan Jakub Stern, pastor z Ostregokołu, pochodzący ze wsi Malinówka pod Ełkiem, kolega szkolny Gustawa Gizewiusza i jego bliski współpracownik, autor artykułów publikowanych w Die polnische Schprachfrage in Preussen.
  • Emil Stern, pastor z Ostregokołu, obrońca języka polskiego w szkole i kościele.
  • Zygmynt Pianka, pastor z Ostregokołu, obrońca języka polskiego w szkole i kościele.
  • Jakub Siwek, pastor z Ostregokołu, obrońca języka polskiego w szkole i kościele.
  • Herman Schrage, pastor z Ostregokołu, obrońca języka polskiego w szkole i kościele.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 909 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 95586
  4. ↑ "Powiat Ełcki". Mapa turystyczna, wyd. Starostwo Pow., 2008 lub wcześniej
  5. ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 268

Bibliografia

  • Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 216
  • Ełk. Z dziejów miasta i powiatu. Pojezierze, Olsztyn 1970, 327 str.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.