Osetnik
Carduelis citrinella[1]
(Pallas, 1764)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

łuszczakowate

Podrodzina

łuskacze

Plemię

Carduelini

Rodzaj

Carduelis

Gatunek

osetnik

Synonimy
  • Fringilla citrinella Pallas, 1764[2]
  • Serinus citrinella (Pallas, 1764)[1]
  • Carduelis citrinella citrinella (Pallas, 1764)[3]
  • Serinus citrinella citrinella (Pallas, 1764)[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Osetnik[5] (Carduelis citrinella) – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae). Występuje w Europie – od Półwyspu Iberyjskiego po Alpy. Wyjątkowo zalatuje do Polski. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

Gatunek monotypowy[2][6]. Za jego podgatunek uznawano osetnika korsykańskiego (C. corsicana), ale różnią się mitochondrialnym DNA, morfologią, wyborem siedlisk i głosem[2].

Morfologia

Wygląd
Upierzenie samca gładkie, bez kreskowania. Wierzch głowy, boki szyi i kark szare, wierzch ciała zielonożółty. Skrzydła ciemne z dwiema żółtymi pręgami, brzuch jasnożółty. Samica i młode bledsze, o delikatnym, podłużnym kreskowaniu.
Wymiary średnie
długość ciała 11,5–12 cm[7]
rozpiętość skrzydeł ok. 22 cm
masa ciała 12–14 g[7]

Zasięg występowania

Zamieszkuje wyspowo Półwysep Iberyjski, południową Francję i Alpy. Osiadły, odbywa jedynie wędrówki między poszczególnymi piętrami gór. W Polsce odnotowany tylko 3 razy (obserwowano łącznie 4 osobniki): w 1975 we Wrocławiu, w 2001 w okolicach Kielc[8] oraz na Hali Gąsienicowej w Tatrach 27 maja 2016[9][10].

Ekologia

Jaja z kolekcji muzealnej
Biotop
Lasy iglaste na obszarach górskich i alpejskie łąki.
Gniazdo
Na drzewach iglastych.
Jaja
Składa 3–5 jaj.
Wysiadywanie, pisklęta
Wysiadywanie trwa 12 do 14 dni, pisklęta opuszczają gniazdo po około 18 dniach.
Pożywienie
Nasiona, pąki; dietę uzupełnia owadami i larwami[7].

Status i ochrona

IUCN uznaje osetnika za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Według szacunków BirdLife International z 2015, liczebność populacji wynosi 500–565 tysięcy dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[4].

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[11].

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 Carduelis citrinella, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. 1 2 3 Citril Finch (Carduelis citrinella). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.).
  3. 1 2 D. Lepage: Citril Finch Carduelis citrinella. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-28]. (ang.).
  4. 1 2 Carduelis citrinella, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. ↑ Systematyka i nazewnictwo polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Carduelini Vigors, 1825 (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-27].
  6. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Finches, euphonias, longspurs, Thrush-tanager. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  7. 1 2 3 P. Clement & E. de Juana: Citril Finch (Carduelis citrinella), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-01-28]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  8. ↑ Ludwik Tomiałojć, Tadeusz Stawarczyk: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Wrocław: PTPP "pro Natura", 2003, s. 745. ISBN 83-919626-1-X.
  9. ↑ Tomasz Krzyśków. „Ptaki Polski”. 42 (2/2016), s. 4. Agencja Wydawniczo-Fotograficzna "Aves". (pol.).
  10. ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 33. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2016. „Ornis Polonica”. 58, s. 83–116, 2017.
  11. ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.