Osamu Tezuka
手塚 治虫
Ilustracja
Osamu Tezuka (1951)
Data i miejsce urodzenia

3 listopada 1928
Toyonaka

Data i miejsce śmierci

9 lutego 1989
Tokio

Zawód

reżyser
mangaka
scenarzysta

Lata aktywności

1960–1989

podpis
Strona internetowa

Osamu Tezuka (jap. 手塚 治虫 Tezuka Osamu; ur. 3 listopada 1928 w Toyonace, zm. 9 lutego 1989 w Tokio) – japoński mangaka, reżyser, producent anime, doktor medycyny[1].

Z racji swoich osiągnięć nazywany „bogiem mangi”[2], porównywany z Waltem Disneyem[3].

Życiorys

Urodził się 3 listopada 1928 w Toyonace w prefekturze Osaka[1] jako najstarszy z trojga rodzeństwa. W 1933 roku, po przeprowadzce do Takarazuki w prefekturze Hyōgo[1], po raz pierwszy zetknął się z tamtejszym teatrem. Spotkanie to miało istotny wpływ na późniejszą twórczość artysty[4].

Pierwsze komiksy Tezuka zaczął tworzyć już w szkole podstawowej[1]. W 1939 roku poprzez dodanie do swojego imienia znaku oznaczającego owada (jap. 虫 mushi)[1], stworzył pseudonim, pod którym tworzył do końca życia. Amatorską twórczość plastyczną kontynuował w szkole średniej. W 1945 roku został przyjęty na Wydział Medycyny Uniwersytetu Osakijskiego i od tego też czasu zaczął być znany jako mangaka[1].

Zadebiutował w wieku 18 lat krótkim komiksem Ma-chan no nikki (Pamiętnik Ma-chan), wydanym w 1946 roku w czasopiśmie dla dzieci Shōkokumin Shinbun[1]. Na lata 1946–1947 przypadał również krótki epizod teatralny Tezuki – z grupą studentów Wydziału Medycyny Uniwersytetu Osakijskiego założył koło teatralne Gakuyūza i brał udział w przedstawieniach jako aktor[5]. Na początku 1947 wespół z Shichimą Sakaim opublikował mangę Shin Takarajima (pol. Nowa Wyspa Skarbów)[6]. Shin Takarajima okazała się niezwykle popularna i wydana została w niespotykanym jak na owe czasy nakładzie 400 000 egzemplarzy[7].

W 1951 roku ukończył studia medyczne, a rok później uzyskał dyplom lekarski[1]. Nigdy jednak nie prowadził praktyki zawodowej, koncentrując się na twórczości artystycznej[3]. W tym samym roku przeprowadził się do Tokio. Rosnąca popularność i sukcesy wydawnicze (Janguru taitei, Tetsuwan Atomu, Czopi i księżniczka) sprawiły, że już w 1954 roku trafił na listę najlepiej opłacanych rysowników w Japonii[1]. W 1959 roku ożenił się z Etsuko Okadą, a w 1961 – obronił doktorat z medycyny na Uniwersytecie Medycznym w Narze i otworzył własne studio filmowe pod nazwą Mushi Production (jap. 虫プロダクション Mushi Purodakushon)[1]. Wkrótce pojawiły się pierwsze filmy animowane tego studia – Aru machikado no monogatari w 1962 roku i Tetsuwan Atomu w 1963 roku. Mushi Production istniało do 1972 –, kiedy to zakończyło działalność na skutek problemów finansowych. Cztery lata później założył nowe studio – Tezuka Productions, a w 1977 roku kolejne, istniejące do dziś, Mushi Production.

Lata 80. XX wieku to coraz większe uznanie zarówno w Japonii, jak i na świecie, ale też problemy zdrowotne[1]. Zmarł na raka 9 lutego 1989 w wieku 60 lat. Jego grób znajduje się w Tokio, na cmentarzu przy świątyni Sōzen-ji[8].

Nagrody i wyróżnienia

W 1989 roku został pośmiertnie uhonorowany Orderem Świętego Skarbu (jap. 瑞宝章 Zuihōshō) 3. klasy[1], przyznawanym za wybitny wkład w rozwój Japonii. Rok później podczas Krakowskiego Festiwalu Filmowego, wspólnie z innymi animatorami z USA, Japonii, Jugosławii, Czechosłowacji i ZSRR, otrzymał dyplom honorowy za Animated Self-portraits[9][10]. Trzykrotnie (1964, 1967 i 1988) zdobywał Nagrodę im. Ōfuji Noburō (za Aru machikado no monogatari, Tenrankai no e i Mori no densetsu[10]) w konkursie Mainichi Eiga Concours. Otrzymał Nagrodę Asahi za 1987 rok[11]. W 1996, również podczas Mainichi Eiga Concours, Black Jack zdobył główną nagrodę w kategorii Najlepszy Film Animowany. W 1984 roku otrzymał nagrodę główną na Festiwalu Filmów Animowanych w Zagrzebiu za Jumping[10].

Dziedzictwo

Muzeum Osamu Tezuki w Takarazuce

W 1994 roku w Takarazuce otwarte zostało Muzeum Mangi Osamu Tezuki. Ustanowione zostały również dwie nagrody jego imienia; w 1971 Nagroda Tezuki (jap. 手塚賞 Tezuka Shō) wydawnictwa Shūeisha[12] oraz w 1997 roku Nagroda Kulturalna im. Osamu Tezuki (jap. 手塚治虫文化賞 Tezuka Osamu Bunkashō) tygodnika Asahi Shimbun[13]. W założonym przez niego Mushi Production pierwsze kroki stawiali m.in. Katsuhiro Ōtomo i Rintarō. W 1997 roku japońska poczta wydała okolicznościowy znaczek, przedstawiający Osamu Tezukę wraz z postaciami ze stworzonych przez niego filmów animowanych[14]. Twórczość Tezuki pod wieloma względami miała charakter pionierski, kształtując japoński komiks i film animowany w okresie jego największego rozwoju. Tezuka był twórcą pierwszego serialu animowanego (Tetsuwan Atomu, znanego szerzej jako Astro Boy), pierwszego filmu animowanego w kolorze (Janguru taitei)[15], jako pierwszy stworzył również mangowe adaptacje znanych utworów europejskich (Faust, Pinokio)[16]. Szacuje się, że Tezuka stworzył ponad siedemset mang i około stu filmów animowanych[17]. W listopadzie 2008 Tezuka Productions, dla uczczenia 80. urodzin Tezuki, rozpoczęło darmowe publikowanie w internecie mang i anime z jego dorobku[17].

Publikacje w Polsce

W 2004 roku nakładem wydawnictwa Arashi ukazała się manga Metropolis. W latach 2001–2002, na łamach wydawanego przez Waneko magazynu Mangamix (numery 1-6), opublikowane zostało sześć rozdziałów mangi Black Jack[18]. Na przełomie lat 2015 i 2016 wydawnictwo J.P.Fantastica wydało w dwóch tomach mangę Pieśń Apolla[19]. Wydawnictwo Waneko wydało w latach 2016–2017 mangę Do Adolfów (jap. アドルフに告ぐ Adorufu ni tsugu) w dwóch tomach[20]. W ramach obchodów 20 lecia w 2019 roku Waneko wydało mangę Ayako[21], wydawnictwo to zapowiedziało także wydanie mangi pt. MW w 2020 roku[22]. Na początku 2020 roku wydawnictwo J.P.Fantastica zapowiedziało wydanie mangi „Norman”[23] w dwóch tomach. Wydawnictwo Kotori wydało mangę Fūsuke w 2020 roku[24].

Mangi inspirowane twórczością Osamu Tezuki

Wydawnictwo Hanami wydało mangę Pluto opartą na motywach serii Tetsuwan Atomu Tezuki. Od 2019 roku Waneko wydaje remake mangi Dororo pod tytułem Dororo i Hyakkimaru (jap. どろろと百鬼丸伝 Dororo to Hyakkimaru-den)[25].

Anime

Anime Czopi i księżniczka / Przygody Księżniczki (jap. リボンの騎士 Ribon no kishi) została wydana w Polsce pod wieloma różnymi tytułami na VHS. Na kasetach wydane zostały także tytuły jak Mały Wansa (jap. ワンサくん Wansa-kun) oraz Tryton z morza (jap. 海のトリトン Umi no Toriton). W latach 1996–1997 stacje Polsat i Polsat 2 wyemitowała anime Kimba, biały lew, będący adaptacją mangi Janguru taitei (jap. ジャングル大帝). W 2001 roku Warner Bros. Video wydało w Polsce pełnometrażowy film animowany Metropolis[26], będący luźną adaptacją mangi Tezuki.

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Tezuka Osamu World. [dostęp 2008-11-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (31 sierpnia 2004)]. (ang.).
  2. ↑ Osamu Tezuka. [w:] AnimeNewsNetwork [on-line]. [dostęp 2008-11-04]. (ang.).
  3. 1 2 Osamu Tezuka. [w:] The Anime Encyclopedia [on-line]. [dostęp 2008-11-04]. (ang.).
  4. ↑ Tezuka Osamu Memorial Museum. [w:] oficjalna strona Tezuka Osamu Memorial Museum [on-line]. [dostęp 2008-11-04]. (ang.).
  5. ↑ History-1940s. [w:] Tezuka Osamu [on-line]. [dostęp 2012-02-28]. (ang.).
  6. ↑ Shin Takarajima. [w:] Anime News Network [on-line]. [dostęp 2008-11-04]. (ang.).
  7. ↑ Osamu Tezuka. [w:] Anime Academy [on-line]. [dostęp 2008-11-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (25 lutego 2012)]. (ang.).
  8. ↑ Find A Grave. [dostęp 2008-11-04]. (ang.).
  9. ↑ ZWYCIĘZCY 27. MIĘDZYNARODOWEGO FESTIWALU FILMÓW KRÓTKOMETRAŻOWYCH. Krakowski Festiwal Filmowy. [dostęp 2015-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 sierpnia 2014)].
  10. 1 2 3 Awards for Osamu Tezuka. [w:] IMDb [on-line]. [dostęp 2008-11-04]. (ang.).
  11. ↑ The Asahi Prize [online], Asahi Shimbun [dostęp 2020-03-25] (ang.).
  12. ↑ Osamu Tezuka Awards. Comic Book Awards Almanac. [dostęp 2014-05-10]. (ang.).
  13. ↑ oficjalna strona Asahi Shinbun. [dostęp 2008-11-04]. (jap.).
  14. ↑ Osamu Tezuka – Life Outline. [w:] Osamu Tezuka: The Father of Manga [on-line]. [dostęp 2008-11-04]. (ang.).
  15. ↑ Osamu Tezuka. [w:] Lambek.net [on-line]. [dostęp 2008-11-04]. (ang.).
  16. ↑ Oniko: Oniko goes to Japan. [dostęp 2008-11-04]. (ang.).
  17. 1 2 Tezuka’s 700 Manga, 100 Anime to Be Posted for Free. [w:] AnimeNewsNetwork [on-line]. 2008-11-04. [dostęp 2008-11-11]. Cytat: Tezuka Productions, the studio created by legendary manga and anime pioneer Osamu Tezuka, will be posting 700 manga titles and 100 anime titles from its late founder on the Internet for free starting this week. (ang.).
  18. ↑ MangaMix – 1 – (1/2001, czerwiec). [w:] Gildia Mangi [on-line]. [dostęp 2008-11-04].
  19. ↑ Pieśń Apolla [online] [dostęp 2018-10-19] (pol.).
  20. ↑ DO ADOLFÓW. Waneko. [dostęp 2016-12-05]. (pol.).
  21. ↑ Ayako już jest! – Waneko [online], waneko.pl [dostęp 2019-04-25].
  22. ↑ OSTATNI TYTUŁ Z OKAZJI DWUDZIESTOLECIA WANEKO. Waneko. [dostęp 2019-12-12]. (pol.).
  23. ↑ J.P.Fantastica [online], www.facebook.com [dostęp 2020-02-01] (pol.).
  24. ↑ Fusuke. Kotori. [dostęp 2020-06-03]. (pol.).
  25. ↑ DORORO I HYAKKIMARU: TOM 1. Waneko. [dostęp 2019-11-11]. (pol.).
  26. ↑ Metropolis. [w:] Tanuki.pl [on-line]. [dostęp 2008-11-04].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.