Orawka
wieś
Ilustracja
Drewniany kościół pw. Jana Chrzciciela
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

nowotarski

Gmina

Jabłonka

Liczba ludności (2022)

1054[1]

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

34-480[2]

Tablice rejestracyjne

KNT

SIMC

0429453

Położenie na mapie gminy Jabłonka
Mapa konturowa gminy Jabłonka, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Orawka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Orawka”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Orawka”
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego
Mapa konturowa powiatu nowotarskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Orawka”
Ziemia49°30′39″N 19°43′09″E/49,510833 19,719167[3]

Orawka (węg. Oravka) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Jabłonka.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Położenie

Położona jest w regionie geograficznym Beskid Orawsko-Podhalański i historyczno-etnograficznym Orawa[4]. Przez miejscowość przepływa rzeka Czarna Orawa i przebiega droga krajowa nr 7.

Części wsi

Integralne części wsi Orawka:[5][6][7]

przysiółki
Dziedzicowa, Marchewki, Studzianki, Szklarze
części wsi
Cisconiówka, Farska, Kuligówka, Podkościół, Płócienkówka, Rola Wronowa, Sołtystwo, Świnkowa, Utratowa, Zawoda

Historia

Od czasu swego powstania, aż do roku 1918 r. wieś była częścią Królestwa Węgier. Po I wojnie światowej, 5 listopada 1918 r., wieś została przyłączona do Polski. 28 listopada 1918 r. Dekretem Tymczasowego Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, przyjętym przez rząd ludowy Jędrzeja Moraczewskiego zarządzone zostały tu wybory powszechne do Sejmu Ustawodawczego na dzień 26 stycznia 1919 r. Przynależność do Polski potwierdziło 31 grudnia 1918 r. polsko-czechosłowackie porozumienie zawarte w Chyżnem wyznaczające przebieg tymczasowej granicy wprost od Babiej Góry do Tatr. Jednakże 13 stycznia 1919 r. na skutek sfingowanego rozkazu naczelnego wodza Sił Sprzymierzonych gen. Ferdynanda Focha, Wojsko Polskie otrzymało nakaz wycofania się z tego terenu i w jego miejsce wkroczyło wojsko czechosłowackie. 27 września 1919 r. Rada Ambasadorów zapowiedziała przeprowadzenie tu plebiscytu, i wiosną 1920 r. teren plebiscytowy (całość Górnej Orawy) znalazł się pod kontrolą Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej, ale do plebiscytu nie doszło. Decyzją Rady Ambasadorów z 28 lipca 1920 r. wieś powróciła w granice państwa polskiego[8][9]. Od 21 listopada 1939 r. do początku 1945 była okupowana przez Słowacje[10].

Kultura

We wsi jest używana gwara orawska, zaliczana przez polskich językoznawców jako gwara dialektu małopolskiego języka polskiego, przez słowackich zaś jako gwara przejściowa polsko-słowacka[11].

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[12].

Szlaki turystyczne

szlak turystyczny żółty Orawka – Danielki – Podszkle – Bukowina-Osiedle – przełęcz Pod Żeleźnicą. Czas przejścia: 3.30 h, ↓ 3 h[13].
szlak turystyczny żółty Orawka – Zubrzyca Dolna[14].

Przypisy

  1. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 871 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 93428
  4. ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
  5. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  7. ↑ KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06]. (pol.).
  8. ↑ Jerzy M. Roszkowski: „Zapomniane Kresy” Spisz, Orawa, Czadeckie w świadomości i działaniach Polaków 1895-1925. Nowy Targ: Powiatowe Centrum Kultury w Nowym Targu, 2018. ISBN 978-83-930675-4-1..
  9. ↑ Małgorzata Liśkiewicz: Orawa 1918-1924. Lipnica Wielka: Stowarzyszenie Lipnica Wielka na Orawie, 2020. ISBN 978-83-960626-0-4.
  10. ↑ Jerzy M. Roszkowski, Wojciech Lorencowicz (1896-1952): z urodzenia Spiszak, z wyboru Orawianin z przekonania Polak, „Prace Pienińskie”, 26, 2016, s. 13–19.
  11. ↑ Júlia Dudášová-Kriššáková, Goralské nárečia z pohľadu súčasnej slovenskej jazykovedy, Prešov: Vydavateľstvo Prešovskej univerzity v Prešove, 2016, s. 24-29, ISBN 978-80-555-1714-8 (słow.).
  12. ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-15].
  13. ↑ Stanisław Figiel, Piotr Krzywda: Beskid Żywiecki. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2006. ISBN 83-89188-59-7.
  14. ↑ Podhale, Tatry, Orawa, Spisz; wyd Compass; wydanie III; Kraków 2011

Bibliografia

  • Małgorzata Liśkiewicz: Orawa 1918–1924. Skąd przybywamy, kim jesteśmy. Lipnica Wielka: Stowarzyszenie Lipnica Wielka na Orawie 2020. ISBN 978-83-960626-0-4.
  • Jerzy M. Roszkowski: „Zapomniane Kresy” Spisz, Orawa, Czadeckie w świadomości i działaniach Polaków 1895-1925, Nowy Targ: Powiatowe Centrum Kultury w Nowym Targu, 2018 ISBN 978-83-930675-4-1.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.