Opalenie
wieś
Ilustracja
Kościół pw. św. Piotra i Pawła w Opaleniu
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

tczewski

Gmina

Gniew

Liczba ludności (2011)

884[1]

Strefa numeracyjna

58

Kod pocztowy

83-136[2]

Tablice rejestracyjne

GTC

SIMC

0161329

Położenie na mapie gminy Gniew
Mapa konturowa gminy Gniew, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Opalenie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Opalenie”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Opalenie”
Położenie na mapie powiatu tczewskiego
Mapa konturowa powiatu tczewskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Opalenie”
Ziemia53°44′34″N 18°49′23″E/53,742778 18,823056[3]
Fragment centrum wsi
Ruiny mostu na Wiśle

Opalenie – wieś kociewska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie tczewskim, w gminie Gniew[4].

Wieś położona u zbiegu dróg krajowych nr 90 i 91. Stanowi sołectwo Opalenie, w którego skład wchodzą również miejscowości: Aplinki, Na Piaskach, Pod Górami i Osady. Na południe od Opalenia znajdują się bezpośrednio nad brzegami Wisły rezerwaty florystyczne Wiosło Duże i Wiosło Małe. Dwa inne rezerwaty florystyczne (Opalenie Dolne i Opalenie Górne) znajdują się na wschód od miejscowości.

W latach 1934–1954 i 1973–1976 miejscowość była siedzibą gminy Opalenie. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Opalenie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Integralne części wsi Opalenie[5][4]
SIMCNazwaRodzaj
0161341Na Piaskachczęść wsi
1037703Osadyczęść wsi
0161358Pod Góramiosada

Historia

Do roku 1918 Opalenie znajdowało się pod administracją zaboru pruskiego. Po I wojnie światowej miejscowość wróciła do Polski. Opalenie znajdowało się na trasie strategicznej linii kolejowej, którą Niemcy zamierzali rozbudować. Linia ta miała wspierać logistycznie istniejące już połączenie (Berlin-Piła-Chojnice-Tczew-Królewiec) i służyć przede wszystkim do szybkiego przerzutu wojsk i materiału wojennego na wschód. Upadek kajzerowskich Niemiec zniweczył plany pruskiej ekspansji. Olbrzymi most w Opaleniu (ponad kilometr długości) został w 1927–1929 zdemontowany i na nowo wykorzystany w 1934, w Toruniu i Koninie. Okres 20-lecia międzywojennego był powiązany z częstymi prowokacjami niemieckiego Grenzschutzu ze wschodniego brzegu Wisły. W Opaleniu była ulokowana placówka Straży Celnej „Opalenie”[6]. Podczas II wojny światowej most został przez Niemców prowizorycznie odbudowany (drewniana konstrukcja). Po wojnie przewozy pasażerskie odbywały się jeszcze do połowy lat 50. na trasie (Smętowo Graniczne-Opalenie).

26 lipca 2013 roku zostało otwarte w okolicach Opalenia nowe połączenie mostowe (tym razem drogowe), w ciągu drogi krajowej nr 90. Zapewnia to połączenie Kwidzyna, przez nowy most na Wiśle, z drogą krajową nr 91 w Dąbrówce i w dalszym ciągu z węzłem autostrady A1 w Kopytkowie[7].

Zabytki

Według rejestru zabytków NID[8] na listę zabytków wpisane są:

  • kościół parafialny pw. św.św. Piotra i Pawła, 1773, nr rej.: A-781 z 27.10.1973, późnobarokowy, zbudowany na planie krzyża łacińskiego, z wieżą od zachodu i częściowo barokowym wystrojem.
  • kościół ewangelicki z 1900, po desakralizacji zaadaptowany na szkolną salę gimnastyczną;
  • zespół dworski, XVIII-XIX, nr rej.: A-780 z 27.10.1973:
    • rokokowy dwór z II poł. XIX w., piętrowy, z pilastrami w elewacjach i półowalnym frontonem nad fasadą[9].
    • park.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wieś Opalenie w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-10-30], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 860 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 93206
  4. 1 2 TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  5. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  6. ↑ Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927, s. 223.
  7. ↑ GW Trójmiasto: Most-kwidzyn-opalenie-mozesz-otworzyc-i-ty. mojeauto.pl, 2013 – 07 – 25. [dostęp 2013-07-25]. (pol.).
  8. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2022-01-02].
  9. ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 309, ISBN 978-83-7495-133-3.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.