Olimpiada Artystyczna – olimpiada szkolna organizowana od 1976 przez Muzeum Narodowe w Warszawie, a od 2004 roku przez Stowarzyszenie Przyjaciół Olimpiady Artystycznej. Konkurs prowadzony jest w dwóch sekcjach: plastyki (historia sztuki) i muzyki (historia muzyki). Olimpiada Artystyczna jest adresowana do uczniów szkół ponadgimnazjalnych kończących się egzaminem maturalnym[1]. Olimpiada jest finansowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej na podstawie wyników otwartego konkursu ofert[2].
Celem Olimpiady Artystycznej jest rozwijanie i pogłębianie zainteresowań młodzieży sztuką (muzyką i plastyką) polską i obcą. Program Olimpiady Artystycznej jest interdyscyplinarnym projektem edukacyjnym adresowanym zarówno do uczniów liceów ogólnokształcących, jak i średnich szkół artystycznych: muzycznych i plastycznych, realizowanym na drodze samokształcenia w oparciu o szczegółowe wytyczne programowe, zakres wymaganej literatury oraz pomocnicze wykłady, szkolenia i konsultacje. Zakłada uaktywnienie młodzieży w pozalekcyjnym trybie kształcenia i skłonienie jej do poszerzania wiedzy i pogłębiania umiejętności na poziomie wyższym od rutynowego szkolnego i łączy wiedzę z takich dziedzin jak: historia i teoria sztuki, historia i teoria muzyki, historia powszechna i Polski, ogólna historia kultury, historia literatury i obyczaju.
Tematy i zadania w poszczególnych etapach eliminacji różnią się poziomem trudności: w eliminacjach szkolnych (I st.) spełniają kryteria odpowiadające podstawie programowej na poziomie podstawowym, w eliminacjach okręgowych (II st.) wymagają wiedzy wykraczającej poza podstawę programową w zakresie rozszerzonym, a w centralnych (III st.) – znacznie wykraczają poza standardy wymagań egzaminu maturalnego z przedmiotów: historia sztuki i historia muzyki. W tematach przygotowywanych do I i II etapu eliminacji znajdują się często pytania i zadania związane z regionem zamieszkania ucznia, a także pytania odnoszące się nie tylko do zabytków, ale także do bieżącego życia kulturalnego regionu, z którego uczeń pochodzi.
Tytuł laureata i tytuł finalisty Olimpiady Artystycznej uprawnia do zwolnienia z egzaminu maturalnego odpowiednio: uczestników sekcji muzyki z historii muzyki, a uczestników sekcji plastyki z historii sztuki. Laureaci Olimpiady Artystycznej są przyjmowani na studia wyższe w zakresie historii sztuki (laureaci sekcji plastyki), muzykologii (sekcji muzyki) i kulturoznawstwa (laureaci obu sekcji) z pominięciem egzaminu wstępnego[1].