Oleandra
Ilustracja
Oleandra wallichii
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

telomowe

Gromada

naczyniowe

Klasa

paprocie

Podklasa

paprotkowe

Rząd

paprotkowce

Rodzina

Oleandraceae

Rodzaj

Oleandra

Nazwa systematyczna
Oleandra Cavanilles
Anales Hist. Nat. 1: 115. Dec 1799
Typ nomenklatoryczny

O. neriformis Cavanilles[3]

Synonimy
  • Neuronia D. Don
  • Ophiopteris Reinw.[4]
Oleandra hirtella

Oleandra – rodzaj paproci zaliczany do monotypowej rodziny Oleandraceae. Obejmuje 25 gatunków[5]. Zasięg ich występowania obejmuje całą strefę międzyzwrotnikową – na kontynentach amerykańskich rośliny te rosną od południowego Meksyku i Kuby po Boliwię i południową Brazylię, niemal całą Afrykę Subsaharyjską, tropikalną Azję od Indii po południowe Chiny, Archipelag Malajski, Nową Gwineę i północno-wschodnią Australię[5]. Największe zróżnicowanie gatunkowe jest w tropikalnej Azji i na wyspach Pacyfiku[6]. Są to paprocie naziemne i naskalne (epilityczne), rzadziej epifityczne występujące w lasach, czasem zajmując w nich duże powierzchnie w miejscach otwartych. Niektóre gatunki sięgają dużych wysokości w górach równikowych[7].

Morfologia

Pokrój
Paprocie o pędzie (kłączu) długim[6], płożącym, czasem pnącym lub prosto wzniesionym i rozgałęzionym[7] (o pokroju nieco krzaczastym, przy czym skupienia tych roślin tworzą zarośla – rzecz wyjątkowa wśród paproci[8]). Łuski na pędzie brązowoczarne, grube[6], owłosione na powierzchni górnej i krawędziach oraz zakończone włoskiem[7].
Liście
Wyrastają z każdej strony pędu lub tylko z części grzbietowej pędów płożących, czasem skupione w nibyokółki na szczycie pędu. Ogonki różnej długości. owłosione i pokryte łuskami do łysiejących, zawsze oskrzydlone przy zbiegającej nasadzie blaszki. Ta zawsze pojedyncza, wąskolancetowata do wąskojajowatej, od spodu owłosiona i u niektórych gatunków z drobnymi łuskami, u części z wiekiem łysiejąca[7]. Brzeg blaszki chrząstkowaty, nagi lub orzęsiony[6].
Zarodnie
Pojedynczo u nasady nerwów bocznych, rzadziej w większym oddaleniu od osi liścia, zwykle tworząc mniej lub bardziej równoległą linię w stosunku do tej osi. Kupki zarodni zaokrąglone, okryte trwałymi zawijkami, kolistymi lub nerkowatymi, wewnątrz zarodnie na długich trzonkach wymieszane z włoskami[7].

Systematyka

Rodzaj w systemie Smitha i in. (2006) oraz w PPG I (2016) tworzy monotypową rodzinę Oleandraceae Ching ex Pic.Serm., Webbia 20 (2): 745. 1965[2], siostrzaną względem rodzin dawaliowatych i paprotkowatych[9]. Rodzaj (i tym samym rodzina) mają potwierdzony badaniami molekularnymi charakter monofiletyczny[2]. W dawniejszych ujęciach do rodziny włączane były także rodzaje Arthropteris i Psammiosorus[7], ale takie ujęcie czyniło z niej takson parafiletyczny[9].

Wykaz gatunków[5]
  • Oleandra angusta Copel.
  • Oleandra annetii Tardieu
  • Oleandra articulata (Sw.) C.Presl
  • Oleandra australis Schwartsb. & J.Prado
  • Oleandra baetae Damazio
  • Oleandra bradei Christ
  • Oleandra brasiliana Schwartsb. & J.Prado
  • Oleandra coriacea Copel.
  • Oleandra cumingii J.Sm.
  • Oleandra decurrens Maxon
  • Oleandra distenta Kunze
  • Oleandra ejurana C.D.Adams
  • Oleandra guatemalensis Maxon
  • Oleandra lehmannii Maxon
  • Oleandra musifolia (Blume) C.Presl
  • Oleandra neriiformis Cav.
  • Oleandra pilosa Hook.
  • Oleandra pistillaris (Sw.) C.Chr.
  • Oleandra quartziticola Schwartsb. & J.Prado
  • Oleandra sibbaldii Grev.
  • Oleandra undulata (Willd.) Ching
  • Oleandra vulpina C.Chr.
  • Oleandra wallichii (Hook.) C.Presl
  • Oleandra werneri Rosenst.
  • Oleandra zapatana Lellinger

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. 1 2 3 The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.
  3. ↑ Oleandra. [w:] Index Nominum Genericorum [on-line]. [dostęp 2020-01-13].
  4. ↑ Genus: Oleandra Cav.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-01-13].
  5. 1 2 3 Oleandra Cav.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-01-12].
  6. 1 2 3 4 Zhang Xianchun & Peter H. Hovenkamp: Oleandraceae. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-01-14].
  7. 1 2 3 4 5 6 K.U.Kramer, P.S. Green (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. I. Pteridophytes and Gymnosperms. Berlin, Heidelberg, New York, London, Paris, Tokyo, Hongkong, Barcelona: Springer-Verlag, 1990, s. 190-192. ISBN 0-387-51794-4.
  8. ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 645, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  9. 1 2 Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf: A classification for extant ferns. Taxon 55(3): 705–731, 2006. [dostęp 2009-11-13]. (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.