Okularkowate
Gymnophthalmidae[1]
Merrem, 1820
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – Bachia bicolor
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Rząd

łuskonośne

Nadrodzina

Gymnophthalmoidea

Rodzina

okularkowate

Typ nomenklatoryczny

Gymnophthalmus Merrem, 1820

Rodzaje

zobacz opis w tekście

Okularkowate[2], jaszczurki (teidy) okularowe, mikroteidy (Gymnophthalmidae) – rodzina małych jaszczurek z rzędu łuskonośnych (Squamata), przez niektórych herpetologów łączona w jedną grupę z rodziną Teiidae.

Występują w Ameryce Północnej i Południowej – od Meksyku po Argentynę, także na Małych Antylach[3]. Zajmują różnorodne siedliska, od suchych, pustynnych, po wilgotne lasy równikowe, w ściółce leśnej, niektóre ziemnowodne.

Obecnie do Gymnophthalmidae zaliczanych jest ponad 280 współczesnych gatunków[4]. Są formami jajorodnymi. Znanych jest kilka gatunków partenogenetycznych (Gymnophthalmus). Ciało wydłużone, niektóre mają kończyny częściowo (Bachia) lub całkowicie (Calyptommatus) zredukowane. Długość głowy i tułowia do 6 cm, długość całkowita do 10 cm. Ogon może być odrzucany w obliczu zagrożenia. Większość jest aktywna w ciągu dnia, chociaż prowadzą skryty tryb życia, przez co często są uważane za gatunki nocne. Żywią się owadami i innymi bezkręgowcami.

Systematyka

Do rodziny należą następujące rodzaje[4]:

  • Podrodzina: Ecpleopodinae
    • Adercosaurus[5] – jedynym przedstawicielem jest Adercosaurus vixadnexus
    • Amapasaurus – jedynym przedstawicielem jest Amapasaurus tetradactylus
    • Anotosaura
    • Arthrosaura
    • Colobosauroides
    • Dryadosaura – jedynym przedstawicielem jest Dryadosaura nordestina
    • Ecpleopus – jedynym przedstawicielem jest Ecpleopus gaudichaudii
    • Kaieteurosaurus[5] – jedynym przedstawicielem jest Kaieteurosaurus hindsi
    • Leposoma
    • Loxopholis
    • Marinussaurus – jedynym przedstawicielem jest Marinussaurus curupira
    • Pantepuisaurus[5] – jedynym przedstawicielem jest Pantepuisaurus rodriguesi
    • Yanomamia
    • Plemię Iphisini
      • Acratosaura
      • Alexandresaurus – jedynym przedstawicielem jest Alexandresaurus camacan
      • Colobosaura
      • Iphisa – jedynym przedstawicielem jest Iphisa elegans
      • Rondonops
      • Stenolepis – jedynym przedstawicielem jest Stenolepis ridleyi
  • Podrodzina: Rhachisaurinae
    • Rhachisaurus – jedynym przedstawicielem jest Rhachisaurus brachylepis

Przypisy

  1. ↑ Gymnophthalmidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 390. ISBN 83-01-14344-4.
  3. ↑ R. Midtgaard, Family Gymnophthalmidae, [w:] RepFocus [online] [dostęp 2024-01-28] (ang.).
  4. 1 2 P. Uetz & J. Hallermann: Higher taxa: Gymnophthalmidae. The Reptile Database. [dostęp 2024-01-28]. (ang.).
  5. 1 2 3 4 R Alexander Pyron, Frank T Burbrink, John J Wiens. A phylogeny and revised classification of Squamata, including 4161 species of lizards and snakes. „BMC Evolutionary Biology”. 13:93, 2013. DOI: 10.1186/1471-2148-13-93. (ang.).
  6. ↑ Edgar Lehr, Jiří Moravec, Mikael Lundberg, Gunther Köhler, Alessandro Catenazzi i Jiří Šmíd. A new genus and species of arboreal lizard (Gymnophthalmidae: Cercosaurinae) from the eastern Andes of Peru. „Salamandra”. 55 (1), s. 1–13, 2019. (ang.).
  7. ↑ Jiří Moravec, Jiří Šmíd, Jan Štundl i Edgar Lehr. Systematics of Neotropical microteiid lizards (Gymnophthalmidae, Cercosaurinae), with the description of a new genus and species from the Andean montane forests. „ZooKeys”. 774, s. 105–139, 2018. DOI: 10.3897/zookeys.774.25332. (ang.).
  8. ↑ Miguel Trefaut Rodrigues, Renato Recoder, Mauro Jr Teixeira, Juliana Gusson Roscito, Agustín Camacho Guerrero, Pedro M. Sales Nunes, Marco Antonio de Freitas, Daniel Silva Fernandes, Adriana Bocchiglieri, Francisco Dal Vechio, Felipe Sá Fortes Leite, Cristiano de Campos Nogueira, Roberta Damasceno, Kátia Cristina Machado Pellegrino, Antônio Jorge Suzart Argôlo i Renata Cecilia Amaro. A morphological and molecular study of Psilops, a replacement name for the Brazilian microteiid lizard genus Psilophthalmus Rodrigues 1991 (Squamata, Gymnophthalmidae), with the description of two new species. „Zootaxa”. 4286 (4), s. 451–482, 2017. DOI: 10.11646/zootaxa.4286.4.1. (ang.).
  9. ↑ Philippe J.R. Kok. A new species of the Pantepui endemic genus Riolama (Squamata: Gymnophthalmidae) from the summit of Murisipán‐tepui, with the erection of a new gymnophthalmid subfamily. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 174 (3), s. 500–518, 2015. DOI: 10.1111/zoj.12241. (ang.).

Bibliografia

  • Podrząd: Jaszczurki Sauria w: W. Zamachowski, A. Zyśk Strunowce Chordata, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków 1997 ISBN 83-86841-92-3
  • Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14344-4.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.