Oj, maluśki, maluśki
Autor

anonimowy

Tematyka

religijna

Typ utworu

pastorałka

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Polska

Język

polski

Data wydania

XVIII w. (?)

Oj, maluśki, maluśki – polska pastorałka anonimowego autorstwa, odnotowana w rękopisach franciszkańskich z Krakowa już w XVIII wieku. Pastorałka zbudowana jest w znacznej mierze na poetyce paradoksu, wyrażającego swego rodzaju zadziwienie nad losem małego Jezusa. Tekst zawiera elementy typowe dla dialektu małopolskiego – w szczególności dla gwary podhalańskiej, a także elementy dialektalnych form mazurzących oraz archaicznej leksyki[1].

Historia

Pochodzenie utworu jest trudne do ustalenia ze względu na dużą liczbę wariantów tekstu. Tekst pojawił się w XVIII-wiecznych rękopisach z klasztorów franciszkanek z Krakowa. Początkowy tekst niedrukowany liczy 6 strof[2]. Tekst pastorałki znajduje się w rękopisie franciszkańskim Kolęda, czyli zbiór pieśni na Boże Narodzenie dla wygody i nabożeństwa Ich Mość P. P. Franciszkanek klasztoru św. Jędrzeja[3]. Rękopis ten pochodzi z 1808 roku i został spisany w Krakowie[4].

Tekst drukowany w śpiewniku Pastorałki i kolędy, czyli, Piosenki wesołe ludu: Piosenki do Kościelnego użytku Michała Mioduszewskiego z 1843 prawie nie różni się od współcześnie wykonywanej kolędy[5].

Refren jest późniejszym dodatkiem[6]. Tekst ma różne warianty realizacyjne[1]. Wyróżniane są dwie wersje: onomatopeiczna (Lili Lili Lili La) – typowa dla kołysanki – i słowna (Śpiewajmy i grajmy Mu, małemu, małemu) – typowa dla pastorałki[7].

Tekst

Podstawowy tekst pieśni z 1808 roku[8]:

1 Oj Maluśki, Maluśki, Maluśki
jako rękawicka,
Alboli tez jakoby, jakoby
kawałecek smycka.

5 Cy nie lepiej Tobie by, Tobie by
siedzieć było w niebie,
Wsak Twój Tatuś kochany, kochany
nie wyganiał Ciebie.
Tam wciurnasa wygoda, wygoda,

10 a tu bieda wsędzie;
Ta Ci teraz dokuca, dokuca,
ta i potem będzie.
Tam Ty miałeś pościółkę, pościółkę
i miękkie piernatki;

15 Tu na to Twej nie stanie, nie stanie
ubożuchnej Matki.
Tam kukiełki jadałeś, jadałeś
z czarnuszką i z miodem;
Tu się tylko zasilać, zasilać

20 musis samym głodem.
Tam pijałeś ceć jakie, ceć jakie
słodkie małmazyje;
Tu się Twoja gębusia, gębusia
łez gorzkich napije.

25 Tam Ci zawsze służyły, służyły
prześliczne janioły;
A tu lezys Sam jeden, Sam jeden,
jako palec goły.
Hej, co się więc takiego, takiego

30 Tobie, Panie, stało,
Żeć się na ten kiepski świat, kiepski świat
przychodzić zechciało?
Oj! gdybych ja jako Ty, jako Ty
tam królował sobie,

35 Nie chciałbym ja przenigdy, przenigdy
w tym spoczywać żłobie.
Chociażby za pańszczyznę, pańszczyznę
i chociażby pono
Talar jeden i drugi, i drugi

40 na rękę kładziono.
Albo się więc mój Panie, mój Panie
wróć do Twej dziedziny,
Albo się zanieść pozwól, zanieść pozwól
do mej chałupiny.

45 Będziesz się tam miał z pyszna, miał z pyszna,
jako miałeś w niebie.
Mam ja mleka słodkiego, słodkiego
garnuszek dla Ciebie.

Wykonania

Kolęda znajduje się w repertuarze wielu polskich wokalistów, którzy wydali ją na swoich albumach z muzyką świąteczną.

Wybrani wykonawcy Oj, maluśki, maluśki
Wykonawca Album Rok Nośnik
Krystyna Prońko Kolędy 1984 CD
Ziyo Kolędy 1992 CD
Hetman Rock Kolęda 1997 CD
Eleni Kolędy polskie śpiewa Eleni vol 2 1998 CD
Anna Maria Jopek Wigilijna kołysanka 2001 CD
Maryla Rodowicz 12 najpiękniejszych kolęd 2001 CD
Golec uOrkiestra Nieziemskie granie dla Ciebie Panie 2005 CD
Zbigniew Wodecki The Best Christmas... Ever! 2006 CD
Hołd Kolędowo 2008 CD
Zakopower Radio Zet: Siła Świątecznej Muzyki 2008 CD
Edyta Górniak Zakochaj się na Święta w kolędach 2008 CD
Golec uOrkiestra Koncert Live - Kolędy i Pastorałki 2009 DVD
Filipinki Najpiękniejsze Kolędy 2013 CD

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 Stanisław Koziara, Tradycja kolędy w języku i kulturze polskiej. Między uniwersalnością a swojskością, „Studia Pigoniana”, 2, MMXIX, Wydawnictwo Humanistyczne „Pigonianum”, 2019, s. 38-39 (pol.).
  2. ↑ Kolędy: Oj, maluśki, maluśki. piosenki.zii.pl. [dostęp 2014-12-14]. (pol.).
  3. ↑ Błażej Chmielewski: Kolęda, czyli zbiór pieśni na Boże Narodzenie dla wygody i nabożeństwa Ich Mość P. P. Franciszkanek klasztoru św. Jędrzeja. Franciszkanie, 1808.
  4. ↑ Oj, maluśki, maluśki – Tekst utworu i Informacje dodatkowe. bibliotekapiosenki.pl. [dostęp 2014-12-14]. (pol.).
  5. ↑ Michał Mioduszewski: Pastorałki i kolędy, czyli, Piosenki wesołe ludu: Piosenki do Kościelnego użytku. Missyonarzy, 1843, s. 478-479.
  6. ↑ Polskie kolędy – Oj, maluśki, maluśki. francopolulis.voila.net. [dostęp 2014-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-14)].
  7. ↑ Oj, maluśki, maluśki – słowa i muzyka: tradycyjna kolęda polska z rejonu Starego Sącza.. sylwek.efbud.com.pl. [dostęp 2014-12-14]. (pol.).
  8. ↑ Kolędy: Oj, maluśki, maluśki. wolnelektury.pl. [dostęp 2014-12-14]. (pol.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.