Oczar
Ilustracja
Oczar wirginijski
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

Saxifraganae

Rząd

skalnicowce

Rodzina

oczarowate

Rodzaj

oczar

Nazwa systematyczna
Hamamelis Linnaeus
Sp. Pl. 124. 1 Mai 1753[3]
Typ nomenklatoryczny

H. virginiana Linnaeus

Oczar (Hamamelis L.) – rodzaj roślin z rodziny oczarowatych. W obrębie rodzaju wyróżniane są zwykle cztery gatunki[4][5][6], z których oczar japoński i omszony występują we wschodniej Azji (odpowiednio w Japonii i Chinach), a oczar wiosenny i wirginijski we wschodniej części Ameryki Północnej[4]. W niektórych ujęciach wyróżniany jest także Hamamelis ovalis, także z Ameryki Północnej[7]. Są to wolno rosnące[8] krzewy i drzewa, występujące w naturze w wilgotnych lasach, często w dolinach cieków[4].

Oczary uprawiane są jako ozdobne, zwłaszcza z powodu kwitnienia w okresie zimowym i charakterystycznych kwiatów o taśmowatych płatkach w kolorze żółtym i czerwonym[4], silnie pachnących[6]. Oczar wirginijski wykorzystywany jest w medycynie – do łagodzenia dolegliwości związanych z obrzękami i żylakami[4][6], do wyrobu kosmetyków do pielęgnacji oczu[6], dawniej wykonywano z tego gatunku także różdżki wykorzystywane w radiestezji[6].

Morfologia

Pokrój
Krzewy o szerokim pokroju lub niewielkie drzewa osiągające do 11 m wysokości[4]. Młode pędy pokryte gwiazdkowatymi włoskami, u oczaru omszonego gęsto kutnerowate[8].
Liście
Ulistnienie skrętoległe. Liście podobne do leszczyny – najszersze w połowie lub nieco wyżej, cienkie, pierzasto użyłkowane, nieco asymetryczne[4][8], o brzegach zatokowo piłkowanych, osadzone na krótkich ogonkach[8]. Jesienią przebarwiają się na żółto lub pomarańczowo, u oczaru japońskiego i pośredniego z czerwonym odcieniem[8].
Kwiaty
Wyrastają skupione po 2–4 w kątach liści jesienią (oczar wirginijski) lub wczesną wiosną, a nawet zimą. Mają bardzo wąskie, 4 płatki korony o długości do 2 cm i szerokości 1–2 mm, koloru żółtego, rzadziej czerwonawe lub zielonkawe. Działki kielicha 4 owalne i omszone, od wewnątrz zaczerwienione[8]. Pręciki 4 z krótkimi nitkami i owalnymi pylnikami. Między nimi znajdują się 4 łuskowate prątniczki wydzielające nektar. Zalążnia dwukomorowa, wpółdolna z krótkimi dwiema szyjkami słupka[4][9], w każdej z komór z pojedynczym zalążkiem[9].
Owoc
Zdrewniała torebka, po dojrzeniu gwałtownie pękająca dwiema klapami wyrzucając nasiona na odległość do kilku metrów[8][9].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z podrodziny Hamamelidoideae, rodziny oczarowatych (Hamamelidaceae)[2].

Wykaz gatunków[10][7]
  • Hamamelis ×intermedia Rehder – oczar pośredni, ogrodowy mieszaniec oczaru japońskiego (H. japonica) i chińskiego (H. mollis)[11]
  • Hamamelis japonica Siebold & Zucc. – oczar japoński
  • Hamamelis mollis Oliv. – oczar omszony, oczar chiński
  • Hamamelis ovalis S. W. Leonard
  • Hamamelis vernalis Sarg. – oczar wiosenny
  • Hamamelis virginiana L. – oczar wirginijski

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. 1 2 Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-04-04] (ang.).
  3. ↑ Hamamelis. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2011-04-04]. (ang.).
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 106. ISBN 0-333-73003-8.
  5. ↑ Hamamelis Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-04-26].
  6. 1 2 3 4 5 David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 420, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  7. 1 2 Hamamelis Gronov. ex L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-04-25].
  8. 1 2 3 4 5 6 7 Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste D-H. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996. ISBN 83-01-12029-0.
  9. 1 2 3 Hamamelis. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2011-04-04]. (ang.).
  10. ↑ GRIN Species Records of Hamamelis. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-04-04]. (ang.).
  11. ↑ Andrew Gapinski. Hamamelidaceae, Part 1: Exploring the Witch-hazels of the Arnold Arboretum. „arnoldia. The Magazine of the Arnold Arboretum”. 72 (2), s. 2-17, 2014. ISSN 0004-2633. [dostęp 2021-09-16]. (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.