Obrońca skarbów
Karol Estreicher – w poszukiwaniu zagrabionych dzieł sztuki
Autor

Marta Grzywacz

Tematyka

rewindykacja dzień sztuki

Typ utworu

literatura faktu, reportaż

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Polska

Język

polski

Data wydania

2017

Wydawca

Wydawnictwo Naukowe PWN

Obrońca skarbów. Karol Estreicher – w poszukiwaniu zagrabionych dzieł sztuki – książka Marty Grzywacz opisująca odzyskanie skradzionego przez nazistów ołtarza Wita Stwosza z kościoła Mariackiego w Krakowie[1].

Jest to oparty na faktach fabularyzowany reportaż, którego pierwsze wydanie ukazało się w 2017 nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN w formie książkowej oraz elektronicznej (e-book)[2].

Treść

Bohaterem monografii jest Karol Estreicher, historyk sztuki zaangażowany w rewindykację polskich dzieł sztuki zagrabionych w czasie II wojny światowej, zwłaszcza ołtarza Wita Stwosza, który tuż przed 1 września 1939 osobiście starał się ukryć w Sandomierzu[1][2]. O tym, że okazało się to bezskuteczne dowiedział się będąc już na emigracji, ze wzmianki zamieszczonej 14 lutego 1940 w australijskim „Sydney Morning Herald”: „Słynny ołtarz z kościoła Mariackiego w Krakowie, autorstwa rzeźbiarza Wita Stwosza, uważany za największe dzieło gotyku w Europie, został zabrany do Niemiec”[3].

Estreicher przepojony poczuciem winy, że nie dość dobrze ukrył dzieło, podjął działania mające na celu odzyskanie nie tylko ołtarza, ale i innych utraconych dzieł sztuki. Razem z pracownikami Biura Rewindykacji Strat Kulturalnych przy Ministerstwie Prac Kongresowych w Londynie, którym kierował, stworzył katalog zatytułowany "Straty kultury polskiej pod okupacją niemiecką 1939–1944 wraz z oryginalnymi dokumentami grabieży"[3][4].

Autorka wplata w reportaż wątki osobistych relacji Estreichera z pozostawioną w okupowanym kraju rodziną, co nadaje książce dynamiki[3][1]. Podkreśla też rozdarcie stroniącego od polityki Estreichera, który staje przed dylematem „dla kogo w istocie stara się pozyskać zagrabione dzieła sztuki? Czy wielkie dzieła polskiej kultury powinny wrócić do kraju, który ponownie utracił niepodległość?”[3].

Książka ma charakter popularyzatorski i wpisuje się w nurt publikacji, które jako reportaże historyczne przybliżają dzieje zabytków w okresie wojennej zawieruchy[1].

Odbiór

Publikacja była komentowana i recenzowana w mediach. Została pozytywnie oceniona i rekomendowana przez Instytut Książki[uwaga 1][3], historia.org.pl[1], Histmag[5], Gazetę Wyborczą[6] oraz innych recenzentów[7][8][9].

Była tematem wywiadów przeprowadzanych z jej autorką w 2017 m.in. przez Magdę Mołek w Dzień dobry TVN[10], Michała Wójcika w Bukbuk[11], Adama Suprynowicza w II Programie Polskiego Radia[12] i Justynę Majchrzak w IV Programie Polskiego Radia[13].

Fragmenty książki były przez tydzień czytane przez Grzegorza Kwietnia w audycji „To się czyta latem” w Radiowej Dwójce[14], a także wykorzystane przez Annę Legierską do stworzenia artykułu z kategorii Dziedzictwo w Culture.pl[15].

Książka jest laureatem nagrody internautów 2017 w plebiscycie „Historia zebrana. Konkurs i plebiscyt na najlepszą książkę historyczną”[uwaga 2][16].

Uwagi

  1. ↑ Instytut Książki – narodowa instytucja kultury, powołana przez Ministra Kultury do promocji polskiej literatury na świecie oraz popularyzacji książek i czytelnictwa w kraju[18].
  2. ↑ Plebiscyt „Historia zebrana. Konkurs i plebiscyt na najlepszą książkę historyczną” jest organizowany corocznie od 2011 przez portal historyczny Histmag i serwis literacki Granice.pl; jego celem jest wybór najlepszych publikacji historycznych w poszczególnych latach[17].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 Agnieszka Chorabik: „Obrońca skarbów. Karol Estreicher – w poszukiwaniu zagrabionych dzieł sztuki” – M. Grzywacz – recenzja. [w:] historia.org.pl [on-line]. 2017-06-23. [dostęp 2018-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-24)].
  2. 1 2 Obrońca skarbów. Karol Estreicher – w poszukiwaniu zagrabionych dzieł sztuki. [w:] Księgarnia PWN [on-line]. [dostęp 2018-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-24)].
  3. 1 2 3 4 5 Marcin Cielecki: Obrońca skarbów. Karol Estreicher – w poszukiwaniu zagrabionych dzieł sztuki – recenzja. [w:] Instytut Książki [on-line]. [dostęp 2018-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-24)].
  4. ↑ Dariusz Matelski. Straty kultury polskiej pod okupacją niemiecką 1939–1944 wraz z oryginalnymi dokumentami grabieży. „Muzealnictwo”. 2004(45), s. 170–172, 2004. ISSN 0464-1086. [dostęp 2018-02-24]. [zarchiwizowane z adresu 2018-02-24].
  5. ↑ Anna Szczykutowicz: Marta Grzywacz – „Obrońca skarbów” – recenzja. [w:] Histmag [on-line]. 2017-05-07. [dostęp 2018-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-27)].
  6. ↑ Jak Karol Estreicher odzyskiwał po wojnie skarby polskiej kultury. "Ale Historia" poleca książki. 2017-04-03. s. Gazeta Wyborcza. Ale Historia. [dostęp 2018-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-27)].
  7. ↑ Sylwia Sulikowska: Recenzja: Marta Grzywacz, „Obrońca skarbów. Karol Estreicher – w poszukiwaniu zagrabionych dzieł sztuki”. [w:] Bookeriada [on-line]. 2017-06-29. [dostęp 2018-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-27)].
  8. ↑ Obrońca skarbów. Karol Estreicher – w poszukiwaniu zagrabionych dzieł sztuki. [w:] Granice.pl [on-line]. [dostęp 2018-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-28)].
  9. ↑ Daria Czarnecka: Obrońca skarbów – Recenzja. 2017-05-10. s. Historykon. [dostęp 2018-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-27)].
  10. ↑ Karol Estreicher. Polski obrońca skarbów. [w:] Dzień dobry TVN. Gorące tematy [on-line]. 2017-04-08. [dostęp 2018-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-28)].
  11. ↑ Michał Wójcik rozmawia z Martą Grzywacz o profesorze Karolu Estreicherze – nieustraszonym obrońcy polskich skarbów kultury.. [w:] Bukbuk [on-line]. 2017-07-06. [dostęp 2018-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-28)].
  12. ↑ Karol Estreicher i poszukiwacze ołtarza Wita Stwosza. [w:] Polskie Radio Program II [on-line]. 2017-03-28. [dostęp 2018-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-27)].
  13. ↑ Karol Estreicher. "Poszukiwacz skarbów, obrońca dywanów". [w:] Program IV Polskie Radio 24 [on-line]. 2017-07-08. [dostęp 2018-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-28)].
  14. ↑ "Obrońca skarbów". Misja Karola Estreichera. [w:] Polskie Radio Program II [on-line]. 2017-08-07/11. [dostęp 2018-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-28)].
  15. ↑ Anna Legierska: Obrońcy skarbów: Estreicher, Lorentz i inni. 2017-09-22. s. Culture.pl. [dostęp 2018-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-25)].
  16. ↑ Laureaci. [w:] Historia Zebrana. Edycja 2017 [on-line]. [dostęp 2018-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-28)].
  17. O przedsięwzięciu. [w:] Historia Zebrana [on-line]. [dostęp 2018-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-28)].
  18. Instytut Książki Misja i zakres działań. [w:] Instytut Książki [on-line]. [dostęp 2018-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-27)].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.