Nyctosaurus
Marsh, 1876[1]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Infragromada

archozauromorfy

Rząd

pterozaury

Podrząd

pterodaktyle

Rodzina

Nyctosauridae

Rodzaj

Nyctosaurus

Gatunki
  • N. gracilis (Marsh, 1876) (typowy)
  • N. nanus (Marsh, 1881)
  • N. bonneri Miller, 1972
  •  ?N. lamegoi Price, 1953

Nyctosaurus – rodzaj niewielkiego pterozaura z grupy pterodaktyli (Pterodactyloidea) charakteryzującego się ogromnym kostnym grzebieniem na czaszce, służącym prawdopodobnie do ozdoby.

Nyctosaurus był pterozaurem średniej wielkości – rozpiętość skrzydeł przedstawicieli gatunku typowego, Nyctosaurus gracilis, dochodziła do około trzech metrów[1][2]. W odnajdywanych początkowo szczątkach Nyctosaurus nie zachowały się skamieniałości kostnego grzebienia – struktury takie opisał dopiero S. Christopher Bennett w 2003 roku na podstawie pozostałości dwóch osobników (KJ1 i KJ2) Nyctosaurus sp. U obu pterozaurów grzebień mierzył około 90 cm długości – trzykrotnie więcej niż długość czaszki[3]. Przypuszczalnie odgałęzienie grzebienia były połączone błoną, co zwiększałoby właściwości aerodynamiczne Nyctosaurus oraz stabilność podczas lotu[4], brak jednak na to dowodów w materiale kopalnym. Prawdopodobnie grzebień wykształcał się, gdy zwierzę dorastało i mógł służyć do komunikacji wewnątrzgatunkowej[3].

Pozycja filogenetyczna rodzaju Nyctosaurus jest niepewna – mógł być blisko spokrewniony z pteranodonem, na co wskazują dwie apomorfie: bezzębność oraz wydłużenie kości śródręcza wchodzącej w skład skrzydła (ponadpółtorakrotnie dłuższej od kości łokciowej)[5], lub być bardziej bazalnym pterodaktylem[6][5]. Jego najbliższym krewnym mógł być Muzquizopteryx, wraz z którym bywa zaliczany do odrębnej rodziny Nyctosauridae, a nie Pteranodontidae[7].

Skamieniałości pterozaurów z rodzaju Nyctosaurus odnaleziono na środkowym zachodzie Stanów Zjednoczonych, w górnokredowych osadach formacji Niobrara w stanie Kansas. W późnej kredzie na tych terenach znajdowało się epikontynentalne Morze Środkowego Zachodu, z fauną obejmującą rekiny i ryby kostnoszkieletowe, morskie gady, takie jak plezjozaury i mozazaury, a także ptaki – niewielkie formy latające oraz nielotne ptaki nurkujące. Pospolicie występowały tam także spokrewnione z Nyctosaurus pteranodony. Skamieniałe zawartości żołądków przedstawicieli obu tych rodzajów dowodzą, że żywiły się one rybami kostnoszkieletowymi[8]. Llewellyn Ivor Price w 1953 roku opisał niekompletną kość udową jako należącą do gatunku N. lamegoi, jednak obecnie przynależność tego gatunku do rodzaju Nyctosaurus jest kwestionowana[3].

Etymologia nazwy rodzajowej: gr. νυξ nux, νυκτος nuktos „noc”[9]; σαυρος sauros „jaszczurka”[10].

Przypisy

  1. 1 2 O.Ch. Marsh. Principal characters of American pterodactyls. „The American Journal of Science and Arts”. Third Series. 12 (72), s. 479–480, 1876. (ang.).
  2. ↑ James Cunningham, Margot Gerritsen: The flight of the Nyctosaurus. W: American Physical Society, Division of Fluid Dynamics 56th Annual Meeting, November 23–25, 2003. East Rutherford, New Jersey: „Bulletin of the American Physical Society”. 48 (10): AE.001, 2003. (ang.).
  3. 1 2 3 S. Christopher Bennett. New crested specimens of the Late Cretaceous pterosaur Nyctosaurus. „Paläontologische Zeitschrift”. 77 (1), s. 61–75, 2003. DOI: 10.1007/BF03004560. (ang.).
  4. ↑ Xing Lida, Wu Jianghao, Lu Yi, Lü Junchang, Ji Qiang. Aerodynamic characteristics of the crest with membrane attachment on Cretaceous pterodactyloid Nyctosaurus. „Acta Geologica Sinica”. 83 (1), s. 25–32, 2009. DOI: 10.1111/j.1755-6724.2009.00003.x. (ang.).
  5. 1 2 David M. Unwin, Lü Junchang. On Zhejiangopterus and the relationships of pterodactyloid pterosaurs. „Historical Biology”. 12 (3-4), s. 199–210, 1997. DOI: 10.1080/08912969709386563. (ang.).
  6. ↑ Wang Xiaolin, Alexander W.A. Kellner, Zhou Zhonghe, Diógenes de Almeida Campos. Pterosaur diversity and faunal turnover in Cretaceous terrestrial ecosystems in China. „Nature”. 437, s. 875–879, 2005. DOI: 10.1038/nature03982. (ang.).
  7. ↑ Eberhard Frey, Marie-Céline Buchy, Wolfgang Stinnesbeck, Arturo González González, Alfredo di Stefano. Muzquizopteryx coahuilensis n.g., n. sp., a nyctosaurid pterosaur with soft tissue preservation from the Coniacian (Late Cretaceous) of northeast Mexico (Coahuila). „Oryctos”. 6, s. 19–40, 2006. [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04]. (ang.).
  8. ↑ S. Christopher Bennett: Pterosaurs. W: R. Singer (red.): Encyclopedia of Paleontology. Chicago: Fitzroy Dearborn, 1999, s. 996–1004. (ang.).
  9. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 148.
  10. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 203.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.