Nurzec czarnoskrzydły

Nurzec czarnoskrzydły
	Pelecanoides urinatrix
	(J.F. Gmelin, 1789)
	; Rysunek wykonany przez Johna Goulda
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	rurkonose
Rodzina	burzykowate
Rodzaj	Pelecanoides
Gatunek	nurzec czarnoskrzydły
Synonimy
	Procellaria urinatrix J.F. Gmelin, 1789; Pelecanoides urinator (J.F. Gmelin, 1789); Procellaria tridactyla J.R. Forster, 1777; Procellaria Berard Gaimard, 1823; Pelecanoides exsul Salvin, 1896; Pelecanoides dacunhae Nicoll, 1906; Pelecanoides urinatrix belcheri Mathews, 1912;
	Procellaria urinatrix J.F. Gmelin, 1789; Pelecanoides urinator (J.F. Gmelin, 1789); Procellaria tridactyla J.R. Forster, 1777; Procellaria Berard Gaimard, 1823; Pelecanoides exsul Salvin, 1896; Pelecanoides dacunhae Nicoll, 1906; Pelecanoides urinatrix belcheri Mathews, 1912;
Podgatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania

Nurzec czarnoskrzydły^[5] (Pelecanoides urinatrix) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny burzykowatych (Procellariidae). Zasiedla wody oceanów półkuli południowej, głównie pomiędzy równoleżnikami 35 a 55°S.

Nazwa gatunkowa pochodzi od łacińskiego słowa urinator oznaczającego nurka^[6].

Podgatunki

Wyróżnia się 6 podgatunków, zasiedlają one następujące terytoria^[6]^[7]:

P. u. dacunhae Nicoll, 1906 – Tristan da Cunha oraz Gough
P. u. berard (Gaimard, 1823) – nurzec falklandzki^[5] – Falklandy
P. u. urinatrix (J.F. Gmelin, 1789) – nurzec czarnoskrzydły^[5] – wyspy niedaleko południowych wybrzeży Australii, Tasmanii i Nowej Zelandii
P. u. chathamensis Murphy & Harper, 1916 – wyspy Solander, Stewart, Snares i Chatham
P. u. exsul Salvin, 1896 – nurzec antarktyczny^[5] – południowy Ocean Indyjski, niedaleko Georgii Południowej
P. u. coppingeri Mathews, 1912 – przybrzeżne wyspy południowego Chile

Podgatunki exsul i berard niekiedy podnoszone są do rangi odrębnych gatunków^[2].

Morfologia

Ptak w locie

długość ciała: 20–25 cm^[6]
rozpiętość skrzydeł: 33–38 cm^[8]
masa ciała: 86–185 g^[6]

Nie występuje dymorfizm płciowy. Nurca czarnoskrzydłego cechuje mocny dziób, czarny grzbiet i skrzydła oraz białe spód głowy, pierś i brzuch. Głowa i okolice szyi wydają się być bardziej brązowe niż czarne. Dziób czarny, nogi niebieskie^[6].

Pożywienie

Nurce czarnoskrzydłe gonią zdobycz pod wodą, pomagając sobie skrzydłami. Mogą zanurkować na głębokość 60 m. Większość ich pożywienia to morskie skorupiaki, głównie widłonogi (Copepoda), Euphausiidae, równonogi (Isopoda), a także obunogi (Amphipoda) (w szczególności Hyperiella antarctica oraz Hyperoche medusarum). Polują zazwyczaj przy wybrzeżach niedaleko swoich kolonii lęgowych^[6].

Lęgi

Jajo z kolekcji muzealnej

Okres lęgowy trwa od kwietnia do grudnia, na południu zaczyna się później niż na północy. Para odwiedza kolonię lęgową na 5 miesięcy przed złożeniem jaj. Gniazdo mieści się w norze wykopanej w górę na głębokość 25–150 cm w miękkiej ziemi, piasku lub osypisku. Podobnie jak wszystkie nurce, składa tylko 1 jajo. Inkubacja trwa 53–55 dni. Pisklęciem zajmują się oboje rodzice, jest ono w pełni opierzone po 45–59 dniach. Mogą się rozmnażać, gdy skończą 3 lata. Maksymalna długość życia to 6,5 roku^[6].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje nurca czarnoskrzydłego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)^[4]. Liczebność światowej populacji w 2004 roku szacowano na ponad 16 milionów osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na drapieżnictwo gatunków inwazyjnych^[4].

Przypisy

1 2 Pelecanoides urinatrix, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
1 2 Common Diving-petrel (Pelecanoides urinatrix). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-06)]. (ang.).
1 2 3 4 5 D. Lepage: Common Diving-Petrel Pelecanoides urinatrix. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-03-09]. (ang.).
1 2 3 Pelecanoides urinatrix, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
1 2 3 4 Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & Shearwaters (wersja: 2021-10-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-11-02].
1 2 3 4 5 6 7 Dewey, T.: Pelecanoides urinatrix. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. 2009. [dostęp 2020-07-10]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-11-02]. (ang.).
↑ Common Diving Petrel – Polar Conservation Organization. [dostęp 2021-11-02]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[itis-1] 1 2 Pelecanoides urinatrix, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] 1 2 Common Diving-petrel (Pelecanoides urinatrix). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-06)]. (ang.).

[avibase-3] 1 2 3 4 5 D. Lepage: Common Diving-Petrel Pelecanoides urinatrix. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-03-09]. (ang.).

[iucn-4] 1 2 3 Pelecanoides urinatrix, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-5] 1 2 3 4 Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & Shearwaters (wersja: 2021-10-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-11-02].

[adw-6] 1 2 3 4 5 6 7 Dewey, T.: Pelecanoides urinatrix. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. 2009. [dostęp 2020-07-10]. (ang.).

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-11-02]. (ang.).

[pco-8] Common Diving Petrel – Polar Conservation Organization. [dostęp 2021-11-02]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]