Radomsko
miasto i gmina
Ilustracja
Ratusz, obecnie Muzeum Regionalne
im. Stanisława Sankowskiego
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

radomszczański

Prawa miejskie

1266

Prezydent

Jarosław Ferenc

Powierzchnia

51,43 km²

Wysokość

od 219 do 254 m n.p.m.

Populacja (2022)
• liczba ludności
• gęstość


43 417[1]
844,2 os./km²

Strefa numeracyjna

44

Kod pocztowy

97-500

Tablice rejestracyjne

ERA

Położenie na mapie powiatu radomszczańskiego
Mapa konturowa powiatu radomszczańskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Radomsko”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Radomsko”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Radomsko”
Ziemia51°04′02″N 19°26′37″E/51,067222 19,443611
TERC (TERYT)

1012011

SIMC

0968078

Hasło promocyjne: RADOMSKO – Otwarte miasto od 1266
Urząd miejski
ul. Tysiąclecia 5
97-500 Radomsko
Strona internetowa
BIP
Moje Miasto
Macewa na kirkucie
Miasto na mapie powiatu radomszczańskiego

Radomsko – miasto w województwie łódzkim, siedziba powiatu radomszczańskiego oraz gminy Radomsko. Położone 90 km od Łodzi, 40 km od Częstochowy i 180 km od Warszawy leży na Wyżynie Przedborskiej, nad rzeką Radomką.

Było miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[2] w tenucie radomszczańskiej w powiecie radomszczańskim województwa sieradzkiego w końcu XVI wieku[3].

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto zamieszkiwały 45 843 osoby[4].

Położenie

Według danych z roku 2008[5] Radomsko ma obszar 51,43 km², w tym:

  • tereny zurbanizowane: 13,81 km²
  • użytki rolne: 34,96 km²
  • użytki leśne: 2,17 km²
  • nieużytki: 0,49 km²

Miasto stanowi 3,57% powierzchni powiatu.

Radomsko leży w historycznej ziemi sieradzkiej[6]. Położone jest w zachodniej części Wzgórz Radomszczańskich nad rzeką Radomką.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa piotrkowskiego.

Sąsiednie gminy: Gmina Radomsko, Dobryszyce, Kodrąb, Ładzice

Etymologia

Pisownia nazwy miasta nie była jednolita. W dokumentach pochodzących z XIII-XV wieku najczęściej występują: Radomokye, Radomskye, Radomske, Radomsk, Radomszcze, Radomskie. Dopiero kilka wieków później została przyjęta powszechnie nazwa Radomsko[7].

Powszechnie się przyjmuje, że nazwa Radomska pochodzi od nazwy rzeczki Radomki, która przepływa przez Radomsko. Taki sposób tworzenia nazw grodów od rzek był w słowiańszczyźnie powszechny (por. Puck od Płutnica, Mińsk od Mienia, Pińsk od Pina i wiele innych).

W przypadku Radomska założenie to wydaje się nie do końca prawdziwe, gdyż musimy wziąć pod uwagę również skąd się wzięła nazwa rzeczki Radomki. Nazwa Radomka, składa się z dwóch części; rdzenia Radom (prawdopodobnie od słowiańskiego imienia męskiego „Radom”, które było skrótem od Radomira. Imię Radomir złożone z członu Rado- (rad – „być zadowolonym, chętnym, cieszyć się” lub radzić – „troszczyć się, dbać o coś”) oraz członu -mir („pokój, spokój, dobro”). Może ono oznaczać tego, który troszczy się o pokój) i przyrostka –ka, który dodawano do rdzenia, by określić przynależność do czegoś, czyli Radomka, to rzeczka należąca do Radomira, inaczej rzeczka Radoma, Radomira. Przykładowo rzeka Stanisława nazywałaby się Stanisławka, a wieś Wojciecha, Wojciechówka.

Nazwa Radomsko to gramatycznie przymiotnik utworzony od imienia Radom (Radomir, podobnie jak rzeczka Radomka)za pomocą przyrostka -sk, który jest formantem przymiotnikowym, kontynuantem z języka prasłowiańskiego *-ьskъ-jь, określającym przynależność do czegoś. Końcówka ta występuje także w rodzimych nazwach innych krajów słowiańskich, na przykład w czeskiej i słowackiej nazwie Czech i Słowacji, czyli Česko i Slovensko. Tak więc Radomsko – Radom-sko to kraina Radomira, ziemia należąca do Radomira, a rzeczka Radomka, to rzeczka należąca do Radomira.

Z drugiej strony jeśli nazwa Radomsko to gramatycznie przymiotnik utworzony od nazwy rzeczki Radomki (Radomka – rzeczka Radomira) za pomocą przyrostka -sk; to nazwę Radomsko należy tłumaczyć jako krainę leżącą nad rzeczką Radomką czy ziemię leżącą nad rzeczką Radomką, która wcześniej wzięła swoją nazwę od Radomira. Hipotetycznie Radomir, zajmował ze swoim rodem lub plemieniem ziemię nad niewielką rzeczką, którą od jego imienia nazywano Radomką. Ale skoro samą rzeczkę nazywano od jego imienia Radomką, to logiczne, że musiano jakoś nazywać ziemię (osadę), którą zajmował Radomir ze swoim rodem czy plemieniem. Nadal pozostaje pytanie czy nazwa Radomsko pochodzi bezpośrednio od nazwy rzeczki Radomki czy imienia Radomir. Jak na radzie nie podjęto głębszych badań nad pochodzeniem nazwy miasta.

Historia

Widok miasta około 1910–1914
Galeria: Cmentarz żydowski
Macewa na kirkucie
Macewy na kirkucie
Macewy na kirkucie
Macewy na kirkucie
Macewy na kirkucie
Macewa na kirkucie
Macewy na kirkucie
Macewy na kirkucie
Macewy na kirkucie
Współczesny nagrobek na kirkucie
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 1
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 2
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 3
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 4, 4A
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 6
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 9
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 10
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 11
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 12
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 13
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 14
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 15
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 16
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 18
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 19
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 20
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 23
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 26
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 30
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 31
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 32
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 33
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 34
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 35
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 36
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 38
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 39
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 40
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 41
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 42
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 43
Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 44

Żydzi w Radomsku

Podczas okupacji hitlerowskiej, wiosną 1940 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 9000 Żydów. W październiku 1942 zostali wywiezieni z getta w Radomsku do obozu zagłady Treblinka II i tam zamordowani[8].

Po licznej tutejszej społeczności żydowskiej zachował się w Radomsku jedynie cmentarz żydowski z ohelem cadyków Rabinowiczów (Wielka Synagoga została zniszczona podczas II wojny światowej), natomiast w Krakowie synagoga Stowarzyszenia Modlitwy i Dobroczynności Chasydów Radomszczańskich oraz Synagoga chasydów z Radomska. Oprócz tego w Radomsku istnieje Otwarte Muzeum Żydowskie upamiętniające miejsca związane z Żydami. W 2016 roku wmurowano kamień węgielny pod Żydowskie Centrum Pielgrzyma w Radomsku przy ul. Rabina Szlomo Rabinowicza.

Zabytki

Kościół św. Lamberta
Ratusz nocą
Plac 3 Maja w Radomsku
Radomsko – centrum miasta

Dane z 30 czerwca 2004 r.:

  • Ratusz (1857) w stylu romantycznym, obecnie siedziba Muzeum Regionalnego w Radomsku;
  • Drewniany kościół parafialny pw. św. Rocha w dzielnicy Stobiecko Miejskie (1502); wewnątrz piękny gotycko-renesansowy tryptyk z XVI w.;
  • Cmentarz żydowski (kirkut);
  • Chałupa tatarska w dzielnicy Stobiecko Miejskie, obecnie należy do Muzeum Regionalnego;
  • Kamienice z przełomu XIX i XX wieku w centrum miasta;
  • Pałacyk na ul. Stefana Batorego, obecnie Hotel Zameczek;
  • Dworek z początków XX w. przy ulicy Młodzowskiej;
  • Zabytki architektury przemysłowej, m.in. wieża ciśnień;
  • Cmentarz Stary w Radomsku
  • Willa przy ul. Gabriela Narutowicza, obecnie Miejska Biblioteka Publiczna.
  • Willa z 1881 roku, przy ul. Kolejowej 2, odrestaurowana w latach 2008- 2013 przez prywatnego przedsiębiorcę, obecnie sala bankietowa, pub, a dawniej dom mieszkalny braci Thonet, założycieli Fabryki Mebli Giętych FAMEG. W czasie powojennym mieściło się tam przedszkole i żłobek miejski, a w latach 90. kasy biletowe i pomieszczenia biurowe PKP.

Zabytki niezachowane:

Osiedla i ulice

  • Centrum (obejmuje historyczne śródmieście Radomska, złożone głównie z kamienic oraz osiedle mieszkaniowe w kwartale ulic Stefana Wyszyńskiego – Feliksa Fabianiego – Rolna – Tysiąclecia; główne ulice: plac 3 Maja, Gabriela Narutowicza, Krakowska, Przedborska, Władysława Reymonta, Tadeusza Kościuszki, Stefana Żeromskiego)
  • Osiedle Tysiąclecia (osiedle powstało w 1967 roku; obejmuje zespoły mieszkaniowe z lat 70. i 80. XX wieku; jak również w niewielkim stopniu zabudowę jednorodzinną i szeregową; główne arterie: Tysiąclecia, Piastowska, Jagiellońska, Leszka Czarnego, Armii Krajowej, Starowiejska)
  • Osiedle Kowalowiec (powstało w okresie międzywojennym jako osiedle dla bezrobotnych; po wojnie obszar gwałtownej rozbudowy jednorodzinnej; przy ulicy 11 Listopada oraz Brzeźnickiej (od Antoniego Pajdaka do Jana Matejki) znajdują się bloki mieszkalne; główne arterie: 11 Listopada, ks. Kościowa)
  • Osiedle Brzeźnicka (obejmuje bloki mieszkalne wybudowane w latach 60. na ulicach Brzeźnickiej, Miłej i Stefana Batorego)
  • Młodzowy (obszar dawnej Kolonii Młodzowy; główne ulice: Młodzowska, Ignacego Krasickiego, Henryka Sucharskiego)
  • Kopiec (powstały przed II wojną światową obszar złożony z domów jednorodzinnych i niskich kamienic; główne ulice: Józefa Ignacego Kraszewskiego, Kopiec)
  • Miłaczki – Bugaj (powstały przed II wojną światową obszar złożony z domów jednorodzinnych i niskich kamienic; główne ulice: Bugaj, Jana Kilińskiego, Miłaczki, Hugona Kołłątaja, Architektów)
  • Osiedle Dwunastka (osiedle mieszkaniowe przy ulicach Targowej i Piwnej, wybudowane w latach 90. przez SM „Dwunastka”)
  • Osiedle Adama Mickiewicza (osiedle domów jednorodzinnych powstałe w latach 80; główne ulice: Szarych Szeregów, Pana Tadeusza, Jacka Soplicy)
  • Osiedle Stefana Batorego (osiedle domów jednorodzinnych powstałe w czasach PRL; główne ulice: Ciepła, Henryka Sienkiewicza, ks. Antoniego Turleja)
  • Folwarki (wieś przyłączona do Radomska w 1977; główne ulice: Krakowska, Gidelska, Marii Dąbrowskiej, Stara Droga)
  • Wymysłówek (wieś przyłączona do Radomska w 1986 roku[9]; główne ulice: Wymysłowska)
  • Sucha Wieś (wieś przyłączona do Radomska w 1986 roku[9]; główne ulice: Partyzancka, Strażacka, Strzałkowska)
  • Stobiecko Miejskie (wieś przyłączona do Radomska w 1986 roku[9]; główne ulice: Brzeźnicka, św. Rocha)
  • Bogwidzowy (wieś przyłączona do Radomska w 1986 roku[9]; główne ulice: Mikołaja Reja, Przemysłowa, Jeżynowa)
  • Bartodzieje Podleśne, Bartodzieje Bankowe, Bartodzieje Włościańskie (wsie przyłączone do Radomska w 1986 roku[9]; główne ulice: Gabriela Narutowicza, Wincentego Witosa, Batalionów Chłopskich)
  • Saniki (wieś przyłączona do Radomska w 1986 roku[9]; główne ulice: Sanicka)
  • Kierków (okolice cmentarza żydowskiego w Radomsku)

Demografia

Rzeka Radomka (maj 2016)

Dane demograficzne[10][11][12]:

OpisOgółemKobietyMężczyźni
Jednostkaosób %osób %osób %
Populacja46 08710024 31952,772295547,23
Gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]		896
  • Piramida wieku mieszkańców Radomska w 2014 roku[13].

Pomniki

Parki

Staw w Parku Świętojańskim

Cmentarze

Kaplica przy starym cmentarzu w Radomsku
Stary cmentarz w Radomsku

Cmentarz w dzielnicy Bartodzieje.ul Spokojna

Cmentarz w dzielnicy Bogwidzowy ul Jeżynowa

Cmentarz w dzielnicy Saniki ul Piaskowa

Gospodarka

Fabryka firmy Indesit[16]
Urząd Skarbowy w Radomsku

Radomsko jest dużym ośrodkiem przemysłu drzewnego z ponad 125-letnią tradycją. Najstarszym zakładem meblowym jest Fameg. Dziś na terenie Radomska i najbliższej okolicy zarejestrowanych jest ponad 600 zakładów stolarskich, z których większość powstała po 1990 roku. Radomsko jest też dużym ośrodkiem przemysłu metalowego, maszynowego i szklarskiego.

Radomsko leży na szlaku komunikacyjnym przy trasie A-1 i posiada podstrefę Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej (ŁSSE), w której działa kilkanaście przedsiębiorstw[17]. Pod południową częścią Radomska (w dzielnicy Stobiecko Miejskie) znajdują się odkryte w latach 70. XX w. duże pokłady wód geotermalnych.

W mieście jest 6 hoteli[18].

Wyludnienie miasta

Od kilku lat Radomsko sukcesywnie wyludnia się. Według danych Polskiej Akademii Nauk Radomsko jest jednym z najszybciej wyludniających się miast w województwie łódzkim[19]. W wyniku emigracji miasto to mogło zmniejszyć się o 8 do 10 tysięcy osób – to jest 16% wszystkich mieszkańców miasta. Faktyczna liczba mieszkańców może wynosić więc od 38 tysięcy do 40 tysięcy. Wyliczenie oparto na podstawie sporządzonych umów na wywóz śmieci, gdzie wnosi się opłatę od osoby[20]. Liczba ta odpowiada Radomsku z 1978 roku, gdzie według spisu powszechnego w mieście zamieszkiwało 39 500 mieszkańców. W ciągu ostatnich kilkunastu lat w mieście odnotowuje się ujemny przyrost naturalny oraz ujemne saldo migracji mieszkańców[21]. Przykładowo w 2016 roku w Radomsku urodziło się 378 dzieci, a zmarły 572 osoby, co oznacza, że zmarło o 194 osób więcej, niż się urodziło[22]. Według Polskiej Akademii Nauk w powiecie i Radomsku do 2050 roku ludność zmniejszy się o ok. 30 procent. W powiecie radomszczańskim zostanie 75–78 tys. mieszkańców, w samym Radomsku niespełna 30 tysięcy[23]. Wyludnienie miasta zaczyna stawać się niepokojącym zjawiskiem, które odbija się na życiu gospodarczym miasta[24], a firmy mają problemy ze znalezieniem pracowników[25][26].

Tabela urodzeń i zgonów oraz saldo migracji mieszkańców[10][11][27].

Rok Liczba urodzeń Liczba zgonów Przyrost naturalny Saldo migracji
2018 371 545 -174 -157
2017 407 568 -161 -158
2016 378 572 -194 -199
2015 364 538 -174 -187
2014 367 512 -145 -76
2013 370 556 -186 -164
2012 395 536 -141 -42
2011 408 574 -166 -142
2010 416 539 -123 -247
2009 466 554 -88 -28
2008 439 536 -97 -158
2007 458 538 -80 -114
2006 443 508 -65 -177
2005 405 503 -98 -130
2004 405 533 -128 -226

Ludność ukraińska

W wyniku wyludnienia miasta już od 2013 w Radomsku przedsiębiorstwa zaczęły zatrudniać pracowników z Ukrainy. W 2014 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Radomsku zarejestrowano 74 obywateli Ukrainy, w 2015 roku – 329, a w 2016 roku było ich 870. Z każdym rokiem liczba pracowników z Ukrainy zwiększa się. Najwięcej Ukraińców zostało zatrudnionych w Radomsku w Łódzkiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej. Niektóre związki zawodowe w zakładach z Radomska twierdziły, że Ukraińcy zabierają pracę miejscowym. Narastały konflikty polskich pracowników wobec polityki zatrudniania obcokrajowców przez zakłady w Radomsku[28][29]. 19 listopada 2017 roku w Radomsku organizacja ONR zorganizowała marsz przeciwko pracownikom ze wschodu pod hasłami „Chcemy repatrianta, a nie imigranta”, protestując przeciwko zatrudnianiu przede wszystkim Ukraińców przez lokalnych przedsiębiorców[30]. 4 grudnia 2017 w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Radomsku zorganizowano debatę na temat napływu cudzoziemców ze Wschodu na lokalny rynek. Uczestnicy debaty wskazali na potrzebę asymilacji Ukraińców, ich integracji w polskim społeczeństwie[31]. W tym celu również z inicjatywy dzielnicowych z Radomska doszło do spotkania policjantów z 40 pracownikami z Ukrainy z jednej z firm działających na terenie strefy ekonomicznej w Radomsku. Policjanci opowiadali o regulacjach prawnych obowiązujących w Polsce. Wymienili najczęściej popełniane na terenie powiatu radomszczańskiego czyny zabronione, w tym te dokonywane przez cudzoziemców[32][33][34].

Transport

Transport drogowy

Skrzyżowanie DK1 i DK42 w granicach administracyjnych Radomska przed rozpoczęciem przebudowy

Miasto położone jest przy szlakach komunikacyjnych:

Miasto posiada już fragment zachodniej obwodnicy na odcinku od ul. Brzeźnickiej do ul. Krasickiego, przechodzący przez teren Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Obecnie jej projekt obejmuje całą część północną od ul. Brzeźnickiej do ul. Narutowicza. Rozpoczęcie budowy obwodnicy planowane jest na kwiecień 2011. Budowa zachodniej obwodnicy Radomska, zakończyła się pod koniec 2014 r. W międzyczasie trwały rozmowy dotyczące sposobu finansowania i przebiegu południowej obwodnicy Radomska od ulicy Brzeźnickiej do ulicy Krakowskiej.

Przez miasto przebiega Łódzka Magistrala Rowerowa N-S (szlak turystyczny czerwony) główną ulicą Tadeusza Kościuszki i dalej.

Transport zbiorowy

W Radomsku działa Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji. Przedsiębiorstwo obsługuje 19 linii miejskich i podmiejskich.

  • Linie miejskie – 0, 2, 3, 4, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 19, 23
  • 1 międzymiejska linia – 1
  • 6 podmiejskich – 5, 6, 7, 11, 15, 25

W mieście działa również PKS Radomsko. Firma jest największym radomszczańskim przewoźnikiem wożącym pasażerów na liniach krajowych. Zapewnia bezpośrednie połączenia m.in. do Łodzi, Piotrkowa Trybunalskiego, Częstochowy, Bełchatowa, Wrocławia, Krakowa, Katowic, Przedborza, Kamieńska, Pajęczna oraz wsi na terenie całego powiatu radomszczańskiego i okolic. Dworzec PKS znajduje się obok dworca kolejowego PKP przy ulicy Władysława Reymonta.

Transport kolejowy

Dworzec kolejowy w Radomsku

Przez Radomsko przebiega od 1846 roku trasa Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, obecnie jest to linia kolejowa nr 1: Warszawa – Skierniewice – Koluszki – Radomsko – Częstochowa – Zawiercie – Granica (Sosnowiec Maczki), z odgałęzieniem do Łodzi Fabrycznej. Radomsko posiada bezpośrednie połączenia kolejowe Regio (Polregio), ŁKA (Łódzka Kolej Aglomeracyjna) oraz TLK i IC (PKP Intercity) z Warszawą, Łodzią, Piotrkowem Trybunalskim, Częstochową, Katowicami, Wrocławiem, Opolem, Krakowem, Toruniem, Bydgoszczą, Gdańskiem, Gdynią, Szczecinem, Koszalinem, Bielskiem-Białą itp.

Lotniska i lądowiska

Najbliżej położonymi portami lotniczymi od miasta Radomska są:

W 2011 otwarto sanitarne lądowisko przy ul. Jagiellońskiej.

Kultura

Miejski Dom Kultury
Miejska Biblioteka Publiczna
Bank PEKAO SA w Radomsku
Budynek Sądu Rejonowego w Radomsku
Radomszczański ZUS
Szpital Powiatowy w Radomsku (oddany w pełni do użytku w czerwcu 2011 roku)
  • Miejski Dom Kultury – główny ośrodek życia kulturalnego i rozrywkowego w mieście. Przy MDK-u działa Kino „Pasja”, wiele kół zainteresowań, między innymi plastyczne i teatralne. Przy MDK-u działa Towarzystwo Śpiewacze im. Stanisława Moniuszki w Radomsku, które jest organizatorem Międzynarodowego Festiwalu Chóralnego „Wschód-Zachód-Zbliżenia”.
  • Muzeum Regionalne im. Stanisława Sankowskiego mieszczące się w zabytkowym budynku dawnego ratusza, w którym w czasie okupacji niemieckiej była katownia Gestapo oraz po 1945 r. komunistyczne więzienie Urzędu Bezpieczeństwa, gdzie mordowano członków AK, NSZ, KWP. Aktualnie muzeum posiada 4 wystawy stałe pokazujące historie miasta i okolic. W posiadaniu muzeum jest ponad 16 tysięcy muzealiów. Przy muzeum działa galeria sztuki, w której organizowane są wystawy lokalnych (i nie tylko) artystów.
  • Biblioteka Publiczna w Radomsku.
  • Otwarte Muzeum Żydowskie – składa się z 50 kamiennych płyt wmurowanych w chodniki przy ulicach Radomska, wskazujących miejsca budynków religijnych i świeckich (domy modlitwy, synagogi, szkoły, zakłady) związanych ze społecznością żydowską mieszkającą przed II wojną światową w tym mieście[35].

Wydarzenia:

  • Open by Night. Radomsko nocą – w 2009 roku zapoczątkowana została impreza kulturalna pod nazwą „Open by Night. Radomsko nocą”. W ostatni weekend sierpnia Radomszczanie do późnych godzin nocnych mogą uczestniczyć m.in. w koncertach, spotkaniach ze znanymi ludźmi, zwiedzać muzeum. W tych wydarzeniach uczestniczyli m.in. Maciej Maleńczuk, Blenders, Zbigniew Wodecki oraz Maria Czubaszek. Wydarzenie realizowane było do 2012 roku.
  • Dni Radomska – odbywająca się co roku na początku czerwca trwająca dwa dni cykliczna impreza. Od 2017 roku wydarzeniem towarzyszącym jest Festiwal Smaków.
  • Różewicz Open Festiwal – organizowany w październiku przez Miasto Radomsko i Miejski Dom Kultury w Radomsku festiwal poświęcony życiu i twórczości Braci Różewiczów.

Edukacja

Placówki oświatowe na terenie Miasta Radomska[36]:

Przedszkola publiczne

  • Przedszkole nr 1 im. Jana Brzechwy, ul. Miła 13
  • Przedszkole nr 2 im. Janusza Korczaka, ul. Targowa 7
  • Przedszkole nr 3, ul. Zygmunta Sierakowskiego 19
  • Przedszkole nr 4 „Pod Zielonym Ludkiem”, ul. Hugona Kołłątaja 12
  • Przedszkole nr 5, ul. 11 Listopada 33
  • Przedszkole nr 6 im. Marii Konopnickiej, ul. Rolna 2
  • Przedszkole nr 9 im. Jasia i Małgosi, ul. Sokola 2-4
  • Przedszkole nr 10, ul. Armii Krajowej 13
  • Przedszkole Specjalne, ul. Piastowska 10a

Szkoły podstawowe

  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1 im. Bolesława Chrobrego, ul. Piastowska 17
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2 im. Tadeusza Kościuszki, ul. Józefa Piłsudskiego 22
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3 im. Mieszka I, ul. Marii Dąbrowskiej 27
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 4 im. Władysława Stanisława Reymonta, ul. Szkolna 4
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 5 im. Mikołaja Kopernika, ul. Gabriela Narutowicza 207
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 6 im. Władysława Broniewskiego, ul. Św. Jadwigi Królowej 20
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 7 im. Romualda Traugutta, ul. 11 Listopada 16
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 8 im. Przyjaciół Dzieci, ul. Mikołaja Reja 81
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 9 im. Henryka Sienkiewicza, ul. Rolna 65
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 10, ul. Kornela Makuszyńskiego 25

Szkoły ponadpodstawowe

I Liceum Ogólnokształcące im. Feliksa Fabianiego

Szkoły policealne

  • Policealna Szkoła Centrum Nauki i Biznesu „Żak”, ul. Tadeusza Kościuszki 6
  • Policealna Szkoła Medyczna „Żak”, ul. Tadeusza Kościuszki 6
  • Szkoła Policealna dla Dorosłych „Sokrates”, ul. Bugaj 3
  • Szkoła Policealna dla Dorosłych, ul. Szkolna 4

Szkoły wyższe

Szkoła muzyczna

  • Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia im. Grażyny Bacewicz, ul. Tadeusza Kościuszki 14

Media

Gazeta Radomszczańska
  • Niezależny portal powiatu radomszczańskiego Webiko Radomsko - lokalny serwis internetowy, który zawiera kompleksowe, aktualne informacje, ogłoszenia, wiadomości, zdjęcia, filmy z regionu.
  • Prasa: Na terenie regionu radomszczańskiego działa pięć lokalnych gazet: Dziennik Łódzki/Co Nowego, Gazeta „Po Prostu Informacje”, „Gazeta Radomszczańska”, „Komu i Czemu”, bezpłatny tygodnik „Między Stronami”.
  • Telewizja: W mieście nadawała także jedna z najwcześniej powstałych w Polsce telewizji lokalnych – Niezależna Telewizja Lokalna. Należała do TVN, jej właścicielem była grupa ITI.
  • Portale internetowe: W 2003 roku na terenie Radomska powstał portal internetowy WirtualneRadomsko.pl wskutek przekształcenia z Internetowego Radia Radomsko. Największą popularnością portal cieszył się w 2006 roku, kiedy wygenerował 1 315 029 odwiedzin. 1 stycznia 2007 roku portal zakończył działalność. Obecnie najważniejsze portale internetowe to Radomsko.naszemiasto.pl oraz Radomsko24.pl. Coraz większą popularnością cieszy się także blog historyczno-turystyczny Radomsk.pl oraz portal informacyjny gazety Pomiędzy Stronami. W sierpniu 2018 roku został zarejestrowany radomszczański portal internetowy Spotradomsko.pl, serwis informacyjny największej społeczności radomszczan w internecie[37]
  • Radio: Do końca 2004 roku w Radomsku znajdował się nadajnik RMF FM na 97,1 FM. W pierwszych dniach 2005 roku przeniesiono go na Stację Linii Radiowych w Dobromierzu znajdującą się 30 km od miasta, i tam jest do dziś.

We wrześniu 2006 roku powstało Ersko, nadające na dwóch kanałach radio internetowe regionu radomszczańskiego. W ofercie jest głównie muzyka techno i dance na kanale głównym oraz inne rodzaje muzyki na kanale „Mix”. Od sierpnia 2008 z Radomska emituje swój sygnał radio RMF Maxxx Kielce/Radom, na 101,1 FM. Od 7 grudnia 2015 roku zaczęło nadawać internetowe radio ERA z Radomska.

Wspólnoty wyznaniowe

Klasztor oo. Franciszkanów
Kościół św. Marii Magdaleny z 1789 roku
Kościół św. Rocha z 1502 roku
Kapliczka z czasów napoleońskich

Na terenie Radomska działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:

Sport

W Radomsku działa „liga miejska szóstek” organizowana przez MOSiR w Radomsku. Na terenie miasta Radomska i powiatu radomszczańskiego działa też Powiatowe Zrzeszenie LZS, które jest organizatorem licznych imprez sportowo-rekreacyjnych o randze gminnej, powiatowej i wojewódzkiej.

Osoby związane z Radomskiem

Współpraca międzynarodowa

Miasta partnerskie[41]:

Przypisy

  1. ↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl.
  2. ↑ Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 13.
  3. ↑ Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 66.
  4. ↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
  5. ↑ Dane statystyczne dla Miasta Radomska [online] [dostęp 2010-09-24] [zarchiwizowane z adresu 2009-06-26].
  6. ↑ Zdzisław Noga: Krakowska rada miejska w XVI wieku. Studium o elicie władzy. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2003, s. 331. ISBN 83-7271-200-X.
  7. ↑ Historia – Strona Miasta Radomska [online], radomsko.pl [dostęp 2020-05-16].
  8. ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part A, s. 294.
  9. 1 2 3 4 5 6 O tym jak w 1986 roku Radomsko się powiększyło [online], Radomsk.pl, 27 stycznia 2020 [dostęp 2020-01-27] (pol.).
  10. 1 2 Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2019 roku, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2019 [dostęp 2020-04-25].
  11. 1 2 Statystyczne Vademecum Samorządowca 2019, Łódź: Urząd Statystyczny w Łodzi [dostęp 2020-04-25].
  12. ↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast [online], GUS [dostęp 2010-09-14] (pol.).
  13. ↑ Radomsko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  14. ↑ Pomnik na Placu 3 Maja
  15. ↑ Poświęcony cywilnym ofiarom niemieckiego bombardowania miasta 1,2 września 1939
  16. ↑ Fabryka przy miejskiej obwodnicy (ulica Unii Europejskiej, ul. A.Merloniego, rondo Edmunda Osterloffa)
  17. ↑ Łódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna [online], radomsko.pl [dostęp 2021-06-03].
  18. ↑ Zameczek, Europa, As, Exclusive, Milenium, Restauracja Hotel Zodiak.
  19. ↑ Tanie działki budowlane remedium na wyludnianie się Radomska? – TVP3 Łódź – Telewizja Polska S.A [online], lodz.tvp.pl [dostęp 2018-03-17].
  20. ↑ Z deklaracji „śmieciowych” wynika, że spadła liczba mieszkańców | Radomsko Nasze Miasto [online], radomsko.naszemiasto.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
  21. ↑ W Radomsku więcej zgonów niż urodzeń - ePiotrkow.pl - Piotrków Trybunalski [online], epiotrkow.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  22. ↑ Jacek Paszewski, Więcej zgonów niż urodzin w Radomsku w 2016 roku [online], Więcej zgonów niż urodzin w Radomsku w 2016 roku [dostęp 2017-01-07] (pol.).
  23. ↑ Są sposoby na wyludnienie [online], www.radomszczanska.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
  24. ↑ Informatycy potrzebni od zaraz [reklama].
  25. ↑ Firmy dają pracę, ale znów nie mogą znaleźć pracowników [online], www.strefabiznesu.dzienniklodzki.pl [dostęp 2016-01-28].
  26. ↑ Targowica modli się o klienta, „Gazeta Radomszczańska”, 24 marca 2016, s. 12–13.
  27. ↑ W Radomsku więcej zgonów niż urodzeń - ePiotrkow.pl - Piotrków Trybunalski [online], epiotrkow.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  28. ↑ Redakcja, Związkowcy z JYSK alarmują, że firma zamiast radomszczan zatrudnia obcokrajowców [online], Radomsko Nasze Miasto, 12 marca 2013 [dostęp 2020-05-16] (pol.).
  29. ↑ Małgorzata Kulka, Związkowcy z Centrum Dystrybucji Jysk w Radomsku nie chcą Ukraińców. JYSK odpowiada... [online], Radomsko Nasze Miasto, 19 marca 2013 [dostęp 2020-05-16] (pol.).
  30. ↑ Redakcja, Radomsko: Marsz przeciw imigrantom ze Wschodu [ZDJĘCIA+FILM] [online], Radomsko Nasze Miasto, 19 listopada 2017 [dostęp 2020-05-16] (pol.).
  31. ↑ Redakcja, Debata o cudzoziemcach na lokalnym rynku pracy w Radomsku [online], Radomsko Nasze Miasto, 4 grudnia 2017 [dostęp 2020-05-16] (pol.).
  32. ↑ Redakcja, Policjanci z Radomska spotkali się z pracownikami z Ukrainy [online], Radomsko Nasze Miasto, 4 kwietnia 2017 [dostęp 2020-05-16] (pol.).
  33. ↑ Redakcja, Ukrainiec sprzedawał narkotyki w Radomsku. Trafił do aresztu [online], Radomsko Nasze Miasto, 14 marca 2016 [dostęp 2020-05-16] (pol.).
  34. ↑ Redakcja, Policjanci z Radomska szukają sprawcy uszkodzenia ciała. Poznajesz? [online], Radomsko Nasze Miasto, 27 czerwca 2019 [dostęp 2020-05-16] (pol.).
  35. ↑ Pierwsze Otwarte Muzeum Żydowskie w Europie w Radomsku [online], radomsko.naszemiasto.pl [dostęp 2014-07-28].
  36. ↑ Spis placówek oświatowych – Strona Miasta Radomska [online], radomsko.pl [dostęp 2019-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-18].
  37. ↑ Spotted: Radomsko [online], facebook.com [dostęp 2018-09-05] (pol.).
  38. ↑ Greckokatolicka placówka duszpasterska w Radomsku [online], grekokatolicy.pl [dostęp 2023-06-15].
  39. ↑ Znajdź Kościół [online], kz.pl [dostęp 2023-06-15].
  40. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2019-11-30].
  41. ↑ Wykaz miast partnerskich na oficjalnej stronie radomska [online].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.