 nr rej. 7810319000[1] | |
 Sobór Zmartwychwstania Pańskiego w kompleksie monasterskim | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miasto wydzielone | |
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Rodzaj klasztoru | |
| Eparchia | |
| Ihumenia |
Zofia (Silina) |
| Klauzura |
nie |
| Typ monasteru |
żeński |
| Obiekty sakralne | |
| Sobór |
Zmartwychwstania Pańskiego |
| Cerkiew |
Ikony Matki Bożej „Pocieszycielka” |
| Cerkiew |
Kazańskiej Ikony Matki Bożej |
| Założyciel klasztoru |
car Mikołaj I |
| Fundator |
państwo rosyjskie, wielka księżna Olga Romanowa, hrabina Orłowa-Czesmenska |
| Styl | |
| Data zamknięcia |
1932 |
| Data zburzenia |
po 1932 |
| Data reaktywacji |
1996 |
Położenie na mapie Petersburga  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
| 59°53′55″N 30°19′17″E/59,898611 30,321389 | |
| Strona internetowa | |
Nowodziewiczy Monaster Zmartwychwstania Pańskiego (ros. Воскресенский Новодевичий монастырь) – prawosławny żeński klasztor w Petersburgu, w jurysdykcji eparchii petersburskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Położony w historycznej Dzielnicy Moskiewskiej Petersburga, obecnie w rejonie moskiewskim miasta, przy Prospekcie Moskiewskim.
Historia
Monaster został utworzony decyzją cara Mikołaja I 14 marca 1845, jako kontynuator tradycji monasteru Smolnego utworzonego w 1748 na polecenie carycy Elżbiety. Wymieniona wspólnota istniała w latach 1748–1822 i została zamknięta z powodu braku mniszek[2]. Inicjatorką restytucji wspólnoty była wielka księżna Olga Nikołajewna Romanowa[3]. Początkowo monaster zajmował budynek dawnego Kolegium Duchownego Grecko-Unickiego (zajmującego się sprawami Kościoła unickiego w Imperium Rosyjskim), natomiast nabożeństwa dla mniszek odbywały się w dolnej świątyni cerkwi Zwiastowania na Wyspie Wasylewskiej. Ponieważ mniszki szybko uznały siedzibę za nieodpowiednią, zwróciły się o przekazanie przez skarb państwa gruntów, na których mogłyby wznieść nowy kompleks monasterski. Prośba ta została spełniona, a położenie kamienia węgielnego pod monasterski sobór Zmartwychwstania Pańskiego[3] odbyło się 3 listopada 1849. Uroczystości przewodniczył metropolita petersburski Nikanor, osobiście przybył na nie car[2].
Zespół zabudowań klasztornych zaprojektował N. Jefimow przy pomocy K. Reimersa. On też przez pierwsze dwa lata kierował pracami budowlanymi. Gdy zmarł w 1851, obowiązki te przejął L. Bonstadt, a następnie Nikołaj Syczew. Monaster wznoszony był ze środków przekazanych przez państwo (do 1854 25 tys. rubli rocznie) oraz z darów prywatnych. Wśród ofiarodawców były królowa Wirtembergii i wielka księżna rosyjska Olga, hrabina Anna Orłowa-Czesmenska oraz pierwsza przełożona wspólnoty, ihumenia Teofania (Gotowcowa). W 1854 wspólnota oficjalnie przeniosła się do nowego monasteru[2].
Do 1917 w monasterze wzniesiono następujące świątynie: sobór Zmartwychwstania Pańskiego, drewnianą cerkiew Kazańskiej Ikony Matki Bożej (w 1849[3]), murowaną cerkiew pod tym samym wezwaniem (XX w.[3]), Ikony Matki Bożej „Pocieszycielka” (z 1854[3]), Trzech Świętych Hierarchów (z 1855[3]), św. Izydora (położona w monasterskiej dzwonnicy, wzniesionej na pocz. XX wieku[3]) oraz dwie świątynie cmentarne – Ikony Matki Bożej „Wszystkich Strapionych Radość” oraz św. Eliasza[2]. Klasztor posiadał własne gospodarstwo[3], pracownie ikonopisania, wyrobu dywanów oraz wyszywania szat, od 1901 prowadził szpital, istniały przy nim także przytułek dla sierot oraz dla mniszek podeszłych wiekiem[2]. W końcu XIX w. utworzono przy nim szkołę parafialną św. Włodzimierza[3]. Cmentarz monasterski był miejscem pochówku wielu zamożnych kupców i przedstawicieli rodzin szlacheckich; pochowano na nim m.in. Fiodora Tiutczewa, Nikołaja Niekrasowa, Michaiła Wrubla, Aleksandra Gołowina[2].
Przed rewolucją październikową w monasterze przebywało 77 mniszek, 58 posłusznic etatowych oraz 258 posłusznic nieetatowych[3].
W 1918 monaster został zlikwidowany. Mniszki zdołały jednak utworzyć i legalnie zarejestrować spółdzielnię pracy i parafię, co pozwoliło im jeszcze do 1932 kontynuować życie wspólnotowe i modlić się w klasztornych świątyniach[2]. W 1929 na polecenie władz zamknięto, a następnie rozebrano drewnianą cerkiew Kazańskiej Ikony Matki Bożej, a w latach 1930–1931 także obie świątynie cmentarne[3]. W lutym 1932 aresztowanych zostało 126 mniszek i posłusznice. W dotychczasowym miejscu zamieszkania pozostały jedynie siostry chore i niezdolne do poruszania się oraz ihumenia Teofania (Rentel)[3]. W maju tego samego roku obwodowy komitet wykonawczy podjął decyzję o przebudowie soboru Zmartwychwstania Pańskiego na sklep wielobranżowy. W roku następnym rozebrano monasterską dzwonnicę, mur otaczający kompleks klasztorny, kopuły na ostatnich istniejących cerkwiach, zniszczono ich wyposażenie[3]. W 1935 ihumenia Teofania została aresztowana i skazana na zsyłkę[3] do Ufy[2]. Przez trzy lata była jeszcze czynna cerkiew Ikony Matki Bożej „Pocieszycielka”. Została ona zamknięta w 1938; w tym też roku aresztowany i rozstrzelany został służący w niej protodiakon Władimir Bielajew[3]. Zabudowania klasztoru przekazano instytutowi budowy maszyn elektrycznych[3].
Klasztor został restytuowany w 1996, stopniowo wspólnota odzyskała dawne zabudowania monasterskie, które wymagały natychmiastowego remontu. Pierwszą z monasterskich cerkwi, którą przywrócono do użytku liturgicznego, była świątynia pod wezwaniem Kazańskiej Ikony Matki Bożej. Następnie odnowiono także cerkiew Ikony Matki Bożej „Pocieszycielka” i wzniesiono świątynie pod wezwaniem Wprowadzenia Matki Bożej do Świątyni oraz Świętych Sergiusza z Radoneża i Niny. Trwają prace przy odnowieniu soboru Zmartwychwstania Pańskiego[3]. W 2021 r. zakończono odbudowę 55-metrowej dzwonnicy[4].
Mniszki zajmują się prowadzeniem domu dziecka, centrum diagnostyki onkologicznej dla kobiet oraz szkoły cerkiewnej[3].
Przełożone monasteru[3]
- ihumenia Teofania (Gotowcowa), 1849–1866
- ihumenia Eustolia (Jerofiejewa), 1866–1886
- ihumenia Walentyna (Iwanowska), 1888–1904
- ihumenia Antonia (Reinbot), 1904–1916
- ihumenia Teofania (Rentel), 1917–1932
- ihumenia Zofia (Silina), od 1996 (godność ihumeni nadana w 2002)[5]
Przypisy
- ↑ Opis w rejestrze zabytków. [dostęp 2013-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-16)].
- 1 2 3 4 5 6 7 8 A. Kobak, W. Antonow, Woskriesienskij Nowodiewiczij monastyr'
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Исторический очерк
- ↑ Патриарх освятил восстановленную в центре Петербурга колокольню. interfax-religion.ru, 13 września 2021. [dostęp 2021-09-14]. (ros.).
- ↑ Priczt