Nowaki
wieś
Ilustracja
Kościół św. Andrzeja
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

nyski

Gmina

Pakosławice

Liczba ludności (2011)

318[1]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-314[2]

Tablice rejestracyjne

ONY

SIMC

0501469

Położenie na mapie gminy Pakosławice
Mapa konturowa gminy Pakosławice, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Nowaki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Nowaki”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Nowaki”
Położenie na mapie powiatu nyskiego
Mapa konturowa powiatu nyskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Nowaki”
Ziemia50°31′45″N 17°15′54″E/50,529167 17,265000[3]

Nowaki (niem. Nowag) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Pakosławice[4].

W latach 1945-54 siedziba gminy Nowaki. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie opolskim.

W miejscowości działa drużyna Ochotniczej Straży Pożarnej.

Nazwa

Nazwa jest patronimiczną nazwą wywodzącą się od najpopularniejszego polskiego nazwiska - Nowaka[5] i pochodziła od założyciela wsi. Niemiecki językoznawca Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako starszą od niemieckiej wymienia polską formę nazwy - Nowak podając jej znaczenie "Dorf der Nowak (Neuling)" - "Wieś Nowaka (Nowicjusz)"[5]. Nazwa została zgermanizowana przez Niemców na Nowag i utraciła swoje pierwotne znaczenie.

Historia

Pierwsze wzmianki na temat miejscowości pochodzą z 1291 roku. Młyn i poczta funkcjonowały w miejscowości do końca XX wieku.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[6]:

  • kościół par. pod wezwaniem św. Andrzeja, z 1505 r., XX w., datowany na początek 1335 rok, otoczony murem obronnym z XVI wieku. Zniszczony w trakcie działań wojennych w 1945 roku, odbudowany w 1957 r.; znajduje się w centralnej części miejscowości
  • dom gminny, z XVIII/XIX w.

Inne obiekty:

  • granitowy krzyż kamienny stojący przy drodze koło kościoła, możliwe że pochodzący z późnego średniowiecza[7]. Krzyż określany jest często jako tzw. krzyż pokutny co nie ma oparcia w żadnych dowodach ani badaniach, a jest oparte jedynie na nieuprawnionym założeniu, że wszystkie stare kamienne krzyże monolitowe, o których nic nie wiadomo, są krzyżami pokutnymi[8], chociaż w rzeczywistości powód fundacji takiego krzyża może być różnoraki, tak jak każdego innego krzyża. Niestety hipoteza ta stała się na tyle popularna, że zaczęła być odbierana jako fakt i pojawiać się w lokalnych opracowaniach, informatorach czy przewodnikach jako faktyczna informacja, bez uprzedzenia, że jest to co najwyżej luźny domysł bez żadnych bezpośrednich dowodów.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 822 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 88580
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. 1 2 Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 22, OCLC 456751858 (niem.).
  6. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 81.
  7. ↑ Powiat nyski. Warszawa: IS PAN, 1963, s. 60, seria: Katalog zabytków sztuki w Polsce.
  8. ↑ Arkadiusz Dobrzyniecki. Krzyże i kapliczki pokutne ziemi złotoryjskiej - historia pewnego mitu. „Pomniki Dawnego Prawa”. 11-12 (wrzesień-grudzień 2010), s. 32-37, 2010.

Bibliografia

  • Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie. Przedgórze Paczkowskie. Słownik Geografii Turystycznej Sudetów, tom 21 N-Ż, pod red. M. Staffy, Wydawnictwo I-BIS, Wrocław 2008, ss. 40-3.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.