| Arcybiskup nowogrodzki | |
 | |
| Data i miejsce śmierci |
1156 |
|---|---|
| Miejsce pochówku | |
| Arcybiskup nowogrodzki | |
| Okres sprawowania |
1131–1156 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Śluby zakonne |
do 1131 |
| Prezbiterat |
do 1131 |
| Chirotonia biskupia |
do 1131 |
Nifont (zm. 1156) – prawosławny arcybiskup nowogrodzki, święty prawosławny.
Życiorys
Życie monastyczne rozpoczął w Monasterze Kijowsko-Pieczerskim. Według Pierwszego Latopisu Nowogrodzkiego katedrę nowogrodzką objął w 1131. Cztery lata później występował jako pośrednik w sporze między Kijowem a Czernihowem. Brał udział w soborze, który dokonał elekcji Klemensa Smolatycza na metropolitę kijowskiego. Akt ten nastąpił z woli wielkiego księcia kijowskiego Izjasława II, wbrew prawu kanonicznemu, wedle którego metropolitę kijowskiego mianował patriarcha Konstantynopola. Nifont opowiedział się za utrzymaniem tradycyjnej zwierzchności patriarchów nad Kościołem na Rosji[1].
W 1148 Nifont udał się do Suzdala na spotkanie z księciem Jerzym Dołgorukim. W roku następnym przybył do Kijowa na polecenie Izjasława II; władca polecił uwięzić go w Monasterze Kijowsko-Pieczerskim. Został uwolniony po roku przez Jerzego Dołgorukiego, który zajął Kijów. Prawdopodobnie w tym okresie patriarcha Konstantynopola nadał mu godność arcybiskupią, która pozwalała mu uzyskać niezależność od metropolity kijowskiego[1].
W 1154 arcybiskup Nifont ponownie przybył do Suzdala, by zaprosić do objęcia władzy w księstwie nowogrodzkim Mścisława, syna Jerzego Dołgorukiego. Zmarł dwa lata później w Kijowie, gdzie udał się, by witać nowego, mianowanego przez patriarchę Konstantynopola metropolitę Konstantego[1]. Latopis Ipatjewski opisuje go jako krzewiciela wiary, zaś Pierwszy Latopis Nowogrodzki podkreśla jego działalność na rzecz budowy nowych świątyń, w tym wzniesienie murowanej cerkwi Chrystusa Zbawiciela w Pskowie, cerkwi św. Klemensa w Ładodze oraz upiększenie soboru Mądrości Bożej w Nowogrodzie[1].
Według Dmitrija Lichaczowa zainicjował redakcję jawnie antyksiążęcej kroniki Sofijskij wriemiennik[1]. Jest również współautorem odpowiedzi na pytania poświęcone cerkiewnym obrzędom i prawu kanonicznemu, wydanymi jako pt. Woprosy Kiriaka, Sawwy i Ilii c otwietami Nifonta, jepiskopa Nowgorodskogo, i drugich ijerarchiczeskich lic[1].
Został pochowany w Dalekich Pieczarach monasteru Kijowsko-Pieczerskiego, następnie jego szczątki przeniesiono do Bliższych Pieczar[2].
Kanonizowany przez Rosyjski Kościół Prawosławny. Jego wspomnienie obchodzone jest w trzecią niedzielę po Pięćdziesiątnicy razem z Soborem Świętych Nowogrodzkich oraz 8 kwietnia[2].