Neokonserwatyzm (skrótowo neocon) – doktryna polityczna, ruch polityczny w USA powstały w latach 60 XX w., będący specyficznie amerykańską odmianą konserwatyzmu. Łączy klasyczne wartości konserwatywne z elementami liberalizmu, głównie gospodarczego.

Historia

Doktryna ukształtowała się wśród żydowskich członków, zwolenników Partii Demokratycznej rozczarowanych polityką wewnętrzną, a szczególnie polityką zagraniczną tej partii. Stanowisko neokonserwatywne kształtowało się na łamach czasopisma Commentary redagowanego przez Normana Podhoretza, a wydawanego przez American Jewish Committee[1][2][3].

Zdaniem części badaczy neokonserwatyzm wywodzi się z filozofii Leo Straussa.[4]

Główne motywy

Za filary doktryny neokonserwatywnej uważa się[5]:

  • internacjonalizm (kształtowanie ładu międzynarodowego)
  • prymat USA w świecie
  • unilateralizm (USA powinny działać bez ograniczeń ze strony instytucji międzynarodowych)
  • militaryzm
  • promowanie demokracji na świecie

Francis Fukuyama wymienia cztery podstawowe zasady (cytowane przez Walerija A. Senderowa[6]):

  • Przekonanie, że charakter reżimu wewnętrznego każdego kraju wpływa na jego politykę zagraniczną – i dlatego nie może być jedynie przedmiotem zainteresowania i nacisków ze strony liberalnych społeczeństw demokratycznych. To przekonanie odróżnia neokonserwatystów od „realistów”, którzy zawsze wyrażają gotowość do „handlu z co najmniej kanibalami” i deklarują swoją obojętność wobec zagranicznych spraw wewnętrznych.
  • Przekonanie, że amerykańska władza jest już używana i powinna być używana do celów moralnych: siła Stanów Zjednoczonych, w tym wojska, jest niezbędna do rozwiązywania problemów moralnych. Stany Zjednoczone, jako czołowe mocarstwo świata, ponoszą szczególną odpowiedzialność. W ten sposób konsolidowana jest rola Stanów Zjednoczonych jako „światowego policjanta”[7].
  • Brak zaufania do dużych projektów budowy społecznej, strach przed niepożądanymi konsekwencjami programów planowania społecznego.
  • Sceptycyzm dotyczący zarówno legitymacji, jak i skuteczności mechanizmów prawa międzynarodowego i instytucji międzynarodowych w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

Główne przepisy nowoczesnego programu neokonserwatywnego zostały określone przez Williama Kristola i Roberta Kagana w 1996 roku. Ich istotę opisano jako zaprowadzenie przez USA „humanitarnej globalnej hegemonii” na całym świecie poprzez wykorzystanie swoich międzynarodowych wpływów i władzy, wynikających z zagranicznych i obronnych polityk z przeszłości.[8]

Autorzy artykułu sugerują następujące „trzy imperatywy”:

  • Znaczny wzrost budżetu wojskowego.
  • Promocja patriotyzmu i wartości militarnych wśród ludności cywilnej, „jedność narodu i armii,” rekrutacji w swoich szeregach jak wielu wolontariuszy, jak to możliwe.
  • „Moralna przejrzystość”: nie czekając na zagrożenia aktywnie rozprzestrzeniać po całym świecie amerykańskie zasady polityczne - demokrację, gospodarkę rynkową i szacunek dla wolności.

Powszechne rozpowszechnianie amerykańskiego modelu demokracji w jakikolwiek sposób, aż po wojsko, było jednym z głównych zadań proklamowanych przez „neokonserwatystów”. William Kristol w jednym ze swoich esejów pisał: „W obliczu nadzwyczajnych wydarzeń, Stany Zjednoczone będą zawsze czuć swój obowiązek za wszelką cenę chronić naród przed atakiem sił niedemokratycznych, zewnętrznych i wewnętrznych”.

Opinie

Badacze zwracają uwagę, że „Dla neokonserwatywnej rewolucji w Ameryce, problem Bliskiego Wschodu stał się jednym z głównych narzędzi ideowych i mobilizacyjnych”[9].

Osoby wiązane z doktryną

Organizacje związane z doktryną

Przypisy

  1. ↑ Benjamin Balint, Running Commentary: The Contentious Magazine that Transformed the Jewish Left into the Neoconservative Right (PublicAffairs, 2010)
  2. ↑ Murray Friedman, The neoconservative revolution: Jewish intellectuals and the shaping of public policy (Cambridge University Press, 2005)
  3. ↑ Gal Beckerman, [w:] „The Neoconservatism Persuasion”, The Forward, 6.01.2006.
  4. ↑ J.G. York: Neoconservatism and Leo Strauss: the place of a liberal education. 2008-02-15. [dostęp 2023-04-11]. (ang.).
  5. ↑ Justin Vaisse: Why neoconservatism still matters.
  6. ↑ Priamo nietu puti. Nikuda nie prijti, Nowyj Mir 4/2008.
  7. ↑ Projekt za Nowyj Amierikanskij Wiek.
  8. ↑ Kristol W., Kagan R: Toward a Neo-Reaganite Foreign Policy.
  9. ↑ Witalij Naumkin: Fiechtowanije Cywilizacyj.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.