Nawiązka – środek kompensacyjny będący reakcją na popełnienie czynu zabronionego.

Prawo polskie

Historia prawa

W dawnym prawie polskim mianem nawiązki określana była kara kompozycyjna za zranienie, ustalana w wysokości zależnej od pozycji społecznej sprawcy i zranionego[1] (por. główszczyzna).

Współczesność

Według prawa polskiego sąd może zasądzić nawiązkę w wysokości do 100 000 złotych (art. 48 k.k.) w wypadku:

  • skazania za umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu albo za inne przestępstwo umyślne, którego skutkiem jest śmierć człowieka, ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia – na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
  • skazania za przestępstwo przeciwko środowisku – na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
  • skazania sprawcy za przestępstwo określone w art. 173, 174, 177 albo 355, jeżeli sprawca był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia - na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
  • skazania za przestępstwo pomówienia – na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.
  • gdyby orzeczenie przepadku przedmiotów stanowiących mienie ruchome, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa byłoby niewspółmierne do wagi popełnionego czynu – na rzecz Skarbu Państwa zamiast przepadku.

Jeżeli przestępstwa dopuściło się kilka osób, nawiązkę orzeka się od każdej z nich w pełnej wysokości. Niemniej istnieją pewne pozanormatywne czynniki mogące wpływać na wysokość orzekanej nawiązki. Jednym z takich czynników jest np. sposób prezentacji osądzanej sytuacji[2].

Nawiązka podlega wykonaniu przez komornika w trybie egzekucji sądowej, chyba że orzeczono ją na rzecz Skarbu Państwa. Wówczas wykonuje ją urząd skarbowy na podstawie przepisów o egzekucji administracyjnej. Organem właściwym do rozpoznania wniosku o rozłożenie nawiązki na raty jest sąd I instancji, a nie organ egzekucyjny[3].

Nie można jednak pominąć faktu, że świadczenie pieniężne zasądzone tytułem nawiązki jest formą pomocy dla poszkodowanego, stąd też coraz częściej prezentowane jest stanowisko wedle którego nawiązka traktowana jest jako środek karny o charakterze kompensacyjnym lub co najmniej mieszanym.[4]

Przypisy

  1. ↑ Na przykład Statut Małopolski za zranienie rycerza nakładał nawiązkę w wysokości 10 grzywien, za zranienie włodyki – 5, za zranienie panoszy – 3 grzywien. Oswald Balzer, Skartabelat w ustroju szlachetstwa polskiego, Kraków 1911, s. 3. W czasach późniejszych, p. Józef Rafacz Dawne polskie prawo karne : część ogólna, Warszawa 1932, s.187–194.
  2. ↑ Radosław Zyzik, Decyzje pojedyncze i łączone w orzekaniu środków karnych. Kazus nawiązki, „Przegląd Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny”, 2014.
  3. ↑ Uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2007 r., sygn. akt I KZP 12/07, OSNKW 2007/6/46, Biuletyn SN 2007/5/16
  4. ↑ Jacek Miłaszewski, Czym jest nawiązka? [online], przepraszamniewystarczy.pl, 2019.

Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć prawnych w Wikipedii.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.