Narodowi Republikanie
Państwo

 Stany Zjednoczone

Lider

John Quincy Adams
Henry Clay

Data założenia

1828

Data rozwiązania

1834

Ideologia polityczna

republikanizm

Poglądy gospodarcze

protekcjonizm

John Quincy Adams, współzałożyciel Narodowych Republikanów
Henry Clay, współzałożyciel Narodowych Republikanów

Narodowi Republikanie[1] (ang. National Republican Party) – frakcja wyłoniona z Partii Demokratyczno-Republikańskiej w Stanach Zjednoczonych, która przez pewien okres funkcjonowała jako oddzielna partia polityczna. Działalność Narodowych Republikanów przypada na lata 1828–1834.

Frakcja Narodowych Republikanów zaczęła się formować w trakcie i po zakończeniu wyborów prezydenckich w 1824 roku[2]. Ponieważ żaden kandydatów nie otrzymał wówczas wystarczającego poparcia, elekcji prezydenta dokonała Izba Reprezentantów, która zdecydowała się wybrać Johna Quincy'ego Adamsa[1]. Na decyzję wpływ miało poparcie Henry’ego Claya, który otrzymał stanowisko sekretarza stanu w nowym gabinecie[1]. Wywołało to głębokie niezadowolenie w obozie przeciwnym, co doprowadziło do rozłamu – zwolennicy Andrew Jacksona i Martina Van Burena pozostali przy nazwie „demokratycznych republikanów”, natomiast zwolennicy Adamsa i Claya nazwali się „narodowymi republikanami”[3]. W czasie kadencji Adams naciskał na centralizację, co było sprzeczne z panującym trendem uniezależniania się stanów[4]. W wyborach prezydenckich w 1828 roku ubiegał się o reelekcję, ponownie mierząc się z Jacksonem[5]. Narodowych Republikanów popierali głównie urzędnicy państwowi, bankierzy, duchowni protestanccy oraz bogaci farmerzy z Południa[5]. Mimo to poniósł on porażkę, otrzymując poparcie wyłącznie w stanach Nowej Anglii[5]. Pomimo porażki siła Narodowych Republikanów wzrosła[3]. W 1832 roku wystawili kandydaturę Henry’ego Claya, który postulował utrzymanie protekcjonistycznych taryf celnych i popierał Drugi Bank Stanów Zjednoczonych[3]. Poparli go wyborcy z Connecticut, Delaware, Kentucky, Marylandu, Massachusetts i Rhode Island[6]. Zwycięstwo ponownie odniósł Andrew Jackson[6]. W latach 30. XIX wieku Narodowi Republikanie połączyli siły z konserwatystami, zwolennikami banku centralnego i antyjacksonistami (przeciwnikami ówczesnego prezydenta) i utworzyli Partię Wigów[3].

Wybory prezydenckie Kandydat[uwaga 1] Głosy powszechne Głosy elektorskie
1824 John Quincy Adams 116 296[7] 84[8]
1828 John Quincy Adams 500 897[9] 83[10]
1832 Henry Clay 484 205[11] 49[12]
Wybory do Izby Reprezentantów Liczba mandatów[13][uwaga 2]
1822 72
1824 109
1826 100
1820 72
1830 66
1832 63
1834 75
Wybory do Senatu Liczba mandatów[14][uwaga 2]
1822 17
1824 22
1826 21
1820 23
1830 22
1832 26
1834 24

Uwagi

  1. ↑ pogrubioną czcionką oznaczono zwycięzcę
  2. 1 2 pogrubioną czcionką oznaczono większość w izbie

Przypisy

  1. 1 2 3 M. Jones: Historia USA. s. 161.
  2. ↑ I. Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. s. 42.
  3. 1 2 3 4 National Republican Party, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-04-22] (ang.).
  4. ↑ M. Jones: Historia USA. s. 162.
  5. 1 2 3 I. Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. s. 43.
  6. 1 2 I. Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. s. 55.
  7. ↑ US President – National Vote. Our Campaign. [dostęp 2017-05-12]. (ang.).
  8. ↑ Electoral College Box – 1824. NARA. [dostęp 2017-05-12]. (ang.).
  9. ↑ US President – National Vote. Our Campaign. [dostęp 2017-05-13]. (ang.).
  10. ↑ Electoral College Box – 1828. NARA. [dostęp 2017-05-13]. (ang.).
  11. ↑ US President – National Vote. Our Campaign. [dostęp 2017-05-16]. (ang.).
  12. ↑ Electoral College Box – 1832. NARA. [dostęp 2017-05-16]. (ang.).
  13. ↑ Party Divisions of the House of Representatives. United States House of Representatives. [dostęp 2018-02-27]. (ang.).
  14. ↑ Party Division. United States Senate. [dostęp 2018-03-10]. (ang.).

Bibliografia

  • Izabella Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. Warszawa: Egross, 1994. ISBN 83-85253-52-1. (pol.).
  • Maldwyn Jones: Historia USA. Gdynia: Latarnia, 2016. ISBN 978-83-65387-02-8. (pol.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.