Moskalik – krótki, rymowany i dowcipny wierszyk, będący parodią fragmentu Poloneza Kościuszki, napisanego przez Rajnolda Suchodolskiego w 1831 roku:

Kto powiedział, że Moskale
Są to bracia nas Lechitów,
Temu pierwszy w łeb wypalę
Przed kościołem Karmelitów.

W dwóch pierwszych wersach, zaczynając od sformułowania Kto powiedział, że ... lub podobnego, umieszcza się jakąś opinię, najczęściej zawierającą w sobie nazwę narodu czy plemienia. W trzeciej – groźbę dla tego, kto będzie ją wygłaszał i w czwartej – miejsce, gdzie zostanie ona zrealizowana (zazwyczaj jest to kościół albo inny budynek kościelny). Układ rymów – abab.

Pomysł na tworzenie takich wierszyków narodził się w latach 50. XX wieku[1]. Wisława Szymborska pisała, że pierwszy wierszyk ułożyła ona albo poeta Adam Włodek (jej mąż)[2]. Nazwa moskaliki miała powstać w korespondencji między Michałem Rusinkiem – sekretarzem Szymborskiej a Joanną Szczęsną z „Gazety Wyborczej”[2][3]. Po raz pierwszy informacje o moskalikach opublikowano w „Magazynie” dołączanym do „Gazety Wyborczej”, tam też później wydrukowano cykl wierszyków autorstwa Szymborskiej, Stanisława Barańczaka, Michała Rusinka, Mikołaja Szymańskiego i Probierczyka, co spopularyzowało pisanie moskalików zarówno wśród czytelników, jak i innych poetów. Oprócz wymienionych autorów pisali je m.in. Edward Balcerzan, Stanisław Balbus, Urszula Kozioł, Mariusz Parlicki[4]. W 2003 roku ukazała się książka Wisławy Szymborskiej Rymowanki dla dużych dzieci, która obok limeryków i innych nowych form literackich (m.in. lepiejów, odwódek i altruików), zawiera także zbiór kilkunastu moskalików noblistki”.

Przypisy

  1. ↑ J. Szczęsna, Moskaliki, „Magazyn” nr 44 (dodatek do „Gazety Wyborczej” nr 258) 4.11.1999, s. 44–46.
  2. 1 2 W. Szymborska, Rymowanki dla dużych dzieci, Kraków 2003, s. 17.
  3. ↑ A. Bikont, J. Szczęsna, Pierwsza poetka i jej pierwszy sekretarz, „Wysokie obcasy” nr 45 (dodatek do „Gazety Wyborczej” nr 261, 08.11.2003).
  4. ↑ Mariusz Parlicki, Osądy ostateczne i niecierpiące zwłoki, Satyry, bajki, moskaliki, fraszki, epitafia, Kraków 2016: Wydawnictwo Miniatura, ISBN 978-83-8052-112-4.

Bibliografia

  • J. Szczęsna, Moskaliki, „Magazyn” nr 44 (dodatek do „Gazety Wyborczej” nr 258, 4.11.1999), s. 44–46.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.