Morwa biała
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

morwowate

Rodzaj

morwa

Gatunek

morwa biała

Nazwa systematyczna
Morus alba L.
Sp. Pl. 986, 1753

Morwa biała (Morus alba L.) – gatunek niewielkich drzew liściastych z rodziny morwowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

Pochodzi z Chin[3]. Od wieków była tam uprawiana. Później zaczęto ją uprawiać również w innych rejonach świata. Rozprzestrzeniła się z upraw i obecnie rośnie dziko w Afryce, Ameryce Północnej i Południowej oraz na wyspach Pacyfiku[3]. W Europie zaczęto ją uprawiać od XI wieku. W Polsce występuje często, jako jedyny gatunek morwy. Ze względu na to, że dojrzałe owoce mogą mieć zarówno białą, jak i fioletowo-czarną barwę, drzewa z tymi drugimi bywają mylnie brane za morwę czarną (Morus nigra) lub czerwoną (Morus rubra).

Kwiaty morwy
Pędy z dojrzewającymi owocami
Korowina morwy
Drewno morwy

Morfologia

Pokrój
Drzewo do 15 m wysokości. Roślina posiada przewody mleczne wytwarzające sok mleczny[4].
Pień
Kora brunatnoczerwonawa lub zielonkawoszara, z płaskimi zagłębieniami o łukowatym przebiegu, sękata[5].
Kwiaty
Rozdzielnopłciowe, ale występujące na tym samym drzewie (roślina jednopienna)[4]. Są czterodzielne, kwiaty męskie podłużnie walcowate z 4 pręcikami, w jasnożółtych kotkach, kwiaty żeńskie główkowate wzniesione, z 1 słupkiem.
Liście
Jajowate, bardzo zmienne, niepodzielone lub różnie wcinane, do 18 cm długości. Miękkie, płaskie i cienkie. Od góry lekko błyszczące, od dołu prawie nagie lub z włoskami na większych nerwach. Ogonek z rynienkowatym rowkiem.
Owoce
Drobne niełupki obrośnięte są soczystymi osnówkami powstałymi z okwiatu. Zebrane w walcowate owocostany o długości ok. 2 cm. Barwa owoców różna – biała, różowa, fioletowoczarna. Smak słodki i nieco mdły.

Zastosowanie

  • Od dawna uprawiana była w Chinach w związku z hodowlą jedwabnika morwowego. Jej liście stanowią pożywienie dla gąsienic tych owadów.
  • Morwy białe są często sadzone jako rośliny ozdobne, m.in. przy drogach, w parkach. Nadają się również na wysokie żywopłoty.
  • Liście morwy białej wykazują właściwości lecznicze. Działają stabilizująco na poziom cukru we krwi, ograniczając jego przyswajanie przez organizm, dlatego mogą być polecane pomocniczo w cukrzycy typu 2 oraz przy odchudzaniu.
  • Liście morwy białej zawierają także substancje o działaniu przeciwutleniającym - m.in. kwas askorbinowy oraz flawonoidy[6].
  • Owoce są jadalne. W medycynie chińskiej są stosowane m.in. w leczeniu cukrzycy typu 2, bezsenności i przedwczesnego siwienia. Ich przeciwcukrzycowe działanie potwierdzają wstępne badania laboratoryjne na zwierzętach[7].
  • Drewno wykorzystywane jest do produkcji mebli i do wyrobów tokarskich[4].
  • Pędy i liście zawierają hormon wzrostu - w Chinach napar podawano dzieciom wątłym i wolno rosnącym[8].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-19] (ang.).
  3. 1 2 Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-26].
  4. 1 2 3 Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
  5. ↑ Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 130-131. ISBN 83-7129-141-8.
  6. ↑ Morwa biała jako suplement. Jakie jest jej zastosowanie? - w Women's Health [online], Women's Health Polska [dostęp 2019-07-08].
  7. ↑ Yukun Jiao i inni, Antidiabetic effects of Morus alba fruit polysaccharides on high-fat diet- and streptozotocin-induced type 2 diabetes in rats, „Journal of Ethnopharmacology”, 199, 2017, s. 119–127, DOI: 10.1016/j.jep.2017.02.003, ISSN 1872-7573, PMID: 28163112 [dostęp 2021-07-19].
  8. ↑ Marcin Molski: Nowoczesna Kosmetologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014, s. 19. ISBN 978-83-01-17976-2.

Bibliografia

  • Włodzimierz Seneta, Jakub Dolatowski: Dendrologia. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12099-1.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.